Tình trạng vô sinh đang ngày càng gia tăng và trẻ hóa. Thống kê tại Việt Nam, tỷ lệ vô sinh ở các cặp vợ chồng trẻ hiện nay là 7,7%, trong đó tỷ lệ vô sinh nguyên phát cao hơn vô sinh thứ phát.
Nếu như những năm trước đây, số cặp vợ chồng rơi vào tình trạng vô sinh hiếm muộn chỉ “đếm trên đầu ngón tay” thì hiện nay, thống kê cho thấy có ít nhất 1 triệu cặp vợ chồng đang cần điều trị, trong đó 3,9% trường hợp vô sinh nguyên phát và 3,8% trường hợp vô sinh thứ phát. Hơn 50% trường hợp phát hiện ở độ tuổi dưới 30, cho thấy vô sinh hiếm muộn đang ngày càng tăng cao và có xu hướng trẻ hóa. Đáng lo ngại, nhiều cặp đôi vẫn chưa nhận thức được vấn đề và trang bị đủ kiến thức chăm sóc sức khỏe sinh sản.
Bài viết dưới đây được tư vấn chuyên môn bởi bác sĩ Phạm Thị Mỹ Tú, Bác sĩ Trung tâm Hỗ trợ sinh sản Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM sẽ chia sẻ những thông tin tổng quan nhất về vô sinh nguyên phát.
Vô sinh nguyên phát là tình trạng vô sinh ở những cặp đôi mà người phụ nữ chưa đậu thai lần nào. Một nghiên cứu của OWH (Office on Women’s Health) cho kết quả, khoảng ⅓ trường hợp vô sinh có nguyên nhân ở người chồng, ⅓ trường hợp có nguyên nhân ở người vợ, và ⅓ trường hợp còn lại là nguyên nhân kết hợp của cặp đôi hoặc không rõ nguyên nhân. (1)
Bác sĩ Phạm Thị Mỹ Tú, Bác sĩ Trung tâm Hỗ trợ sinh sản Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM cho biết, để điều trị vô sinh nguyên phát, bác sĩ cần xác định nguyên nhân xuất phát từ đâu. Muốn vậy, cả chồng và vợ cần được thăm khám, làm các kiểm tra cần thiết để tìm ra nguyên nhân, từ đó sẽ có phác đồ điều trị hợp lý và hiệu quả.
Vô sinh nguyên phát có thể bắt nguồn từ nhiều nguyên nhân khác nhau ở phía người chồng, người vợ hoặc cả hai. Trong đó phải kể đến những nguyên nhân thường gặp sau:
Nguyên nhân gây vô sinh nam xuất phát từ việc số lượng tinh trùng ít, không có tinh trùng hoặc tinh trùng bị dị dạng, độ di động kém. Các nguyên nhân làm ảnh hưởng đến số lượng và chất lượng tinh trùng gồm:
>> Tham khảo: Các thói quen gây vô sinh ở nam giới cực kỳ nguy hiểm bạn cần biết
Một nghiên cứu thực hiện ở Hoa Kỳ trên 12.000 phụ nữ cho kết quả, nguy cơ vô sinh tỷ lệ thuận với độ tuổi của phụ nữ, nghĩa là phụ nữ càng lớn tuổi thì nguy cơ vô sinh càng tăng. Tỷ lệ vô sinh ở phụ nữ từ 15-34 tuổi, dao động trong khoảng 7,3-9,1%; ở phụ nữ từ 35-39 tuổi tăng lên 25%; ở phụ nữ từ 40-44 tuổi tăng lên 30%.
Cũng theo nghiên cứu, các nguyên nhân gây vô sinh nữ được liệt kê như sau:
Ngoài những nguyên nhân bệnh lý kể trên, chế độ dinh dưỡng và lối sống sinh hoạt cũng ảnh hưởng đến chức năng sinh sản của cả hai giới. Chẳng hạn việc ăn uống không khoa học, thường xuyên sử dụng thức ăn nhanh, uống nhiều rượu bia, hút thuốc lá, làm việc trong môi trường hóa chất công nghiệp độc hại… đã được chứng minh là những yếu tố nguy cơ của vô sinh.
>> Tham khảo: Các thói quen gây vô sinh ở nữ giới chị em cần ghi nhớ ngay và liền
Rất khó để phát hiện triệu chứng của vô sinh ở nam giới hay nữ giới bởi khoảng ⅓ trường hợp vô sinh có nguyên nhân từ cả hai giới hoặc không rõ nguyên nhân. Tuy nhiên, bác sĩ Phạm Thị Mỹ Tú gợi ý, nếu cặp đôi có sức khỏe bình thường, tần suất quan hệ đều đặn 2-3 lần/tuần, không sử dụng bất cứ biện pháp tránh thai nào mà sau 1 năm vẫn không thụ thai (đối với phụ nữ trên 35 tuổi là sau 6 tháng) thì đó là dấu hiệu rõ rệt nhất của vô sinh mà cặp đôi cần thăm khám ngay.
Bên cạnh đó, cặp đôi có thể chú ý những bất thường ở sức khỏe và hệ thống cơ quan sinh dục cảnh báo nguy cơ vô sinh nguyên phát, cụ thể là:
Ngoài ra, nam giới cần lưu ý các triệu chứng khác như rụng tóc, tăng cân, béo bụng, đổ nhiều mồ hôi, luôn trong trạng thái căng thẳng, lo lắng, bồn chồn…
Để chẩn đoán vô sinh nguyên phát, đầu tiên bác sĩ sẽ thăm hỏi quá trình bệnh sử, tình trạng sức khỏe và các câu hỏi về lối sống, sinh hoạt vợ chồng. Tiếp đến, bác sĩ có thể yêu cầu cặp đôi thực hiện một số kiểm tra cần thiết nhằm tìm ra nguyên nhân chính xác gây vô sinh.
Để tìm ra những vấn đề bất thường trong quá trình sản xuất tinh trùng và xuất tinh, người chồng sẽ được chỉ định làm các kiểm tra xét nghiệm gồm:
Bác sĩ sẽ chỉ định người vợ thực hiện các kiểm tra sau để tìm ra những bất thường trong quá trình rụng trứng:
Đây có lẽ là câu hỏi thường trực của hầu hết cặp đôi đang mong mỏi con yêu khi được chẩn đoán bị vô sinh nguyên phát. Bác sĩ Phạm Thị Mỹ Tú cho biết, với sự phát triển của y học hiện đại, đa số trường hợp vô sinh hiếm muộn đã có thể điều trị thành công. Dựa vào nguyên nhân được tìm thấy mà bác sĩ sẽ có tư vấn và hướng dẫn phác đồ điều trị phù hợp.
“Quan trọng nhất là sự phối hợp, sự quyết tâm, đồng lòng và kiên trì của hai vợ chồng. Cả hai vợ chồng nên chuẩn bị tâm lý thoải mái, sẵn sàng cho việc điều trị, không nản lòng bỏ cuộc giữa chừng, vững tin vào phác đồ điều trị của bác sĩ trong hành trình tìm kiếm con yêu”, bác sĩ Phạm Thị Mỹ Tú nhắn nhủ.
Sau khi xác định chính xác nguyên nhân gây vô sinh, bác sĩ sẽ có tư vấn và hướng dẫn để lựa chọn phác đồ điều trị phù hợp. Thông thường, hướng điều trị được ưu tiên triển khai như sau:
Cặp đôi được khuyến cáo thay đổi lối sống tích cực và lành mạnh hơn bằng việc xây dựng chế độ dinh dưỡng khoa học, không ăn thức ăn nhanh, nhiều dầu mỡ, không uống rượu bia, không hút thuốc lá, giữ mức cân nặng hợp lý, không gầy yếu cũng như không thừa cân, tập thể dục đều đặn,… để không ảnh hưởng đến sự rụng trứng và chất lượng tinh trùng.
Trong trường hợp bị viêm nhiễm, bác sĩ có thể kê đơn thuốc kháng sinh.
Phẫu thuật được chỉ định trong các trường hợp:
Trong những trường hợp đã áp dụng các phương pháp nêu trên nhưng không đạt kết quả, vợ chồng vẫn không thể thụ thai và mang thai tự nhiên, bác sĩ khuyến khích cặp đôi sử dụng các kỹ thuật hỗ trợ sinh sản để sớm mang con yêu về nhà.
Các kỹ thuật hỗ trợ sinh sản hiện đại phổ biến nhất hiện nay gồm:
Bác sĩ Phạm Thị Mỹ Tú cho biết, các cặp đôi có thể giảm thiểu nguy cơ bị vô sinh nguyên phát bằng cách:
Các cặp đôi nên có chế độ dinh dưỡng khoa học, bổ sung những nhóm thực phẩm tốt cho sức khỏe và sinh lý, không ăn thức ăn nhanh, nhiều dầu mỡ, không uống rượu bia, hút thuốc lá, thường xuyên tập luyện thể dục, tăng cường sức khỏe, giữ mức cân nặng hợp lý, không bị thừa cân hoặc béo phì ảnh hưởng đến chức năng sinh sản.
Bên cạnh đó, hạn chế hoặc tránh làm việc trong môi trường có nhiều hóa chất công nghiệp độc hại, tia phóng xạ, bức xạ… Sử dụng đồ bảo hộ chuyên dụng khi làm việc trong môi trường này.
Vệ sinh vùng kín sạch sẽ trước và sau giao hợp để tránh nguy cơ bị viêm nhiễm. Duy trì tần suất quan hệ đều đặn 2-3 lần/tuần, chú ý tạo cảm giác thoải mái, vui vẻ để tăng cảm xúc và chất lượng cho cuộc yêu.
Quan hệ chung thủy một bạn tình, tránh các bệnh lây qua đường tình dục là một trong những cách giúp cặp đôi tránh được nguy cơ bị vô sinh.
Cặp đôi cần chú trọng việc khám sức khỏe định kỳ, bao gồm cả sức khỏe tổng quát nói chung và sức khỏe sinh sản nói riêng để phát hiện sớm những bất thường, có can thiệp điều trị kịp thời để hạn chế tối đa những ảnh hưởng đến khả năng sinh sản cũng như bệnh lý nặng nề.
Vô sinh nguyên phát không có nghĩa là không có cách điều trị. Trung tâm Hỗ trợ sinh sản, Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh quy tụ đội ngũ chuyên gia giỏi chuyên môn, giàu kinh nghiệm trong lĩnh vực điều trị vô sinh hiếm muộn, sở hữu hệ thống máy móc hiện đại, phòng Lab bậc nhất Đông Nam Á… không ngừng nỗ lực, đem những tiến bộ y học hiện đại vào quy trình thăm khám, chẩn đoán và điều trị, tự tin là địa điểm tin cậy cho tất cả các cặp đôi không may mắn bị chẩn đoán vô sinh có thể gửi gắm niềm tin và hy vọng trên hành trình tìm đón con yêu về nhà.
Để được tư vấn và đặt lịch hẹn với các chuyên gia Hỗ trợ sinh sản tại Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, quý khách hàng vui lòng liên hệ đến:
TRUNG TÂM HỖ TRỢ SINH SẢN IVFTA
Trên đây là những thông tin tổng quan nhất về vô sinh nguyên phát. Nếu có bất kỳ triệu chứng bất thường nào nghi ngờ vô sinh, khuyến cáo cặp đôi nên thăm khám ngay để tìm ra nguyên nhân chính xác, từ đó có phác đồ điều trị phù hợp và hiệu quả.
