Trong giai đoạn kích thích buồng trứng điều trị vô sinh hiếm muộn, một số thuốc kích trứng dạng tiêm sẽ được sử dụng với mục đích làm cho các nang noãn phát triển. Tùy vào chỉ định bác sĩ sẽ sử dụng những loại thuốc khác nhau. Bài viết này chúng ta sẽ tìm hiểu về việc tiêm kích trứng là gì? Tác dụng, quy trình và vị trí khi tiêm thuốc kích trứng.
Giải đáp cho vấn đề tiêm kích trứng là gì? BSNT.CKI Đinh Thị Ngọc Ngân – Trung tâm Hỗ trợ sinh sản, BVĐK Tâm Anh TP HCM cho biết tiêm kích trứng hay chính xác là tiêm kích thích buồng trứng là kỹ thuật sử dụng thuốc nội tiết bằng đường tiêm giúp các nang trứng phát triển, đến khi đạt đủ tiêu chuẩn về kích thước, nội tiết bác sĩ sẽ chỉ định tiêm mũi trưởng thành noãn giúp bệnh nhân có phóng noãn trong điều trị thụ tinh nhân tạo (IUI) hoặc có noãn trưởng thành trong thụ tinh trong ống nghiệm (IVF).
Theo bác sĩ Ngọc Ngân khuyến cáo việc sử dụng thuốc kích thích buồng trứng dù ở dạng tiêm hay dạng uống đều cần có chỉ định của bác sĩ. Tùy vào tình trạng của bệnh nhân sẽ sĩ sẽ chỉ định về loại thuốc và phác đồ kích trứng phù hợp.
Bình thường vào mỗi chu kỳ kinh nguyệt, trong đoàn hệ nang noãn được huy động đầu chu kỳ thường sẽ chỉ có một nang noãn trội phát triển, đi đến giai đoạn trưởng thành và phóng noãn trong khi các nang còn lại sẽ đi vào chu trình chết tự nhiên.
Noãn trưởng thành sau khi phóng noãn được loa vòi hứng lấy, và nếu gặp được tinh trùng có thể xảy ra hiện tượng thụ tinh tạo thành hợp tử, phân chia thành phôi thai. Khả năng có thai ở mỗi chu kỳ phóng noãn vào khoảng 5 – 20%, tùy vào độ tuổi của phụ nữ. Do đó, để tăng tỷ lệ thành công trong điều trị hiếm muộn, đặc biệt là trong thụ tinh ống nghiệm, thường cần thu hoạch được nhiều nang noãn hơn.
Khi điều trị hiếm muộn, người phụ nữ thường được chỉ định sử dụng thuốc kích thích buồng trứng để tối ưu được số lượng trứng thu nhận. Thuốc kích trứng dạng tiêm sẽ kích thích buồng trứng của người phụ nữ mạnh hơn. Chỉ định sử dụng thuốc kích trứng dạng tiêm là lựa chọn cho những nữ bệnh nhân có chỉ định thụ tinh trong ống nghiệm (IVF) hoặc đáp ứng kém/không đáp ứng với các loại thuốc kích trứng dạng uống trong bơm tinh trùng vào buồng tử cung (IUI).
Trong một số trường hợp cụ thể, bác sĩ có thể chỉ định tiêm thuốc kích trứng kết hợp dùng thuốc kích thích buồng trứng dạng uống để đạt hiệu quả cao nhất, cải thiện kết quả điều trị cuối cùng. (1)
Tiêm kích trứng được xem là phương pháp giúp tăng cơ hội mang thai và có con khỏe mạnh với các cặp vợ chồng vô sinh hiếm muộn. Thống kê từ WHO cho thấy cứ 6 người trưởng thành thì có 1 người gặp tình trạng vô sinh hiếm muộn. Tại Việt Nam, vô sinh hiếm muộn chiếm 7,7% dân số, đặc biệt tình trạng hiếm muộn đa dạng nguyên nhân như rối loạn phóng noãn, tắc ống dẫn trứng (ở người vợ) hoặc bất thường ở tinh trùng (ở người chồng). (2)
>> Giải đáp: Tiêm kích trứng bao nhiêu ngày thì chọc trứng?
Việc tiêm thuốc kích trứng sẽ được thực hiện khi người bệnh hoàn thành các bước thăm khám, xét nghiệm đánh giá cần thiết. Tùy theo tình trạng bệnh lý, độ tuổi bác sĩ sẽ đưa ra phác đồ kích thích buồng trứng “cá thể hóa” với từng người.
Thông thường, quy trình tiêm thuốc kích trứng sẽ bắt đầu vào ngày 1 đến ngày 3 của chu kỳ kinh nguyệt nếu sức khỏe bệnh nhân đạt yêu cầu. Trong một vài trường hợp đặc biệt có thể tiêm thuốc kích trứng vào bất kỳ ngày nào của chu kỳ kinh, miễn là thời điểm đó bệnh nhân không có thai, hình ảnh siêu âm cũng như là nội tiết thuận lợi.
Trong chu kỳ kích thích buồng trứng, bệnh nhân sẽ được hẹn tái khám khoảng 2 – 3 lần, bác sĩ sẽ theo dõi sự phát triển của nang trứng qua siêu âm và các xét nghiệm nội tiết. Khi các nang trứng đạt đường kính 17-18mm, các bác sĩ có thể khuyên bạn giao hợp (đối với trường hợp thụ thai tự nhiên) hoặc tiêm thuốc kích rụng trứng để chuẩn bị cho quá trình bơm tinh trùng vào buồng tử cung hoặc chọc hút noãn làm thụ tinh trong ống nghiệm.
Vị trí thường tiêm thuốc kích thích buồng trứng thường là tiêm dưới da hoặc tiêm bắp. Vị trí tiêm sẽ khác nhau đối với từng loại thuốc kích trứng được chỉ định.
Với thuốc kích thích buồng trứng dạng bút tiêm:
Với thuốc kích thích buồng trứng dạng bơm kim tiêm:
Tiêm bắp, tiêm mông hoặc tiêm mặt trước ngoài đùi: Cách tiêm này nên được tiêm bởi nhân viên y tế. Nếu có bất kỳ vấn đề bất thường nào xảy ra trong quá trình sử dụng thuốc, vui lòng liên hệ ngay với cơ sở y tế gần nhất. (3)
Việc tiêm thuốc kích thích buồng trứng thường được chỉ định khi người phụ nữ thực hiện IUI hoặc IVF để có con. Do đó, để quá trình điều trị đạt tỷ lệ thành công cao, ngay từ bước kích thích buồng trứng, bệnh nhân cần sử dụng thuốc đúng theo phác đồ điều trị được bác sĩ chỉ định.
Kích thích buồng trứng trong thụ tinh nhân tạo (IUI) nhằm mục đích tạo ra 1 – 3 nang noãn trưởng thành, kích thích phóng noãn để tăng khả năng có thai. Phương pháp IUI thường được chỉ định cho các trường hợp như:
Kỹ thuật tiêm thuốc kích trứng thường sẽ được bắt đầu từ ngày 1 – 3 của chu kỳ kinh nguyệt. Thời gian tiêm thuốc sẽ phụ thuộc vào phương pháp điều trị của người bệnh là IUI hay IVF. Quá trình tiêm thuốc kích trứng người bệnh sẽ được hẹn tái khám để siêu âm và xét nghiệm để theo dõi sự phát triển của nang trứng, đánh giá đáp ứng buồng trứng.
Khi nang trứng phát triển đến mức độ phù hợp, đồng thời niêm mạc tử cung cũng dày đến mức độ thích hợp, bệnh nhân sẽ được thông báo để quan hệ tự nhiên hoặc tiến hành IUI hay IVF.
Tại IVF Tâm Anh, sẽ có 2 phương án tiêm thuốc kích trứng:
>> Xem thêm: Cách tự tiêm thuốc kích trứng tại nhà đúng hướng dẫn kỹ thuật
IVF Tâm Anh luôn hỗ trợ, hướng dẫn tiêm tại nhà qua QR code, những tờ hướng dẫn, tờ rơi, quá trình tiêm như thế nào đồng thời có những video hướng dẫn cách tiêm để khi bệnh nhân về nhà có gì lo lắng mình sẽ mở video của loại thuốc đó để tiêm, an tâm hơn. Tuy nhiên trong quá trình tiêm thuốc có vấn đề gì lo lắng bệnh nhân có thể gọi lên hotline bệnh viện từ 6h – 22h có nhân viên IVF Tâm Anh hỗ trợ cho mình.
Một số loại thuốc kích trứng có thể được tiêm tại nhà. Khi thực hiện tiêm thuốc kích thích buồng trứng tại nhà, chị em cần chú ý và thực hiện theo các bước dưới đây.
Chuẩn bị ống tiêm, xác định liều lượng thuốc theo hướng dẫn của bác sĩ.
Có nhiều cách đưa thuốc vào cơ thể nhưng các thuốc trong kích thích buồng trứng thường được dùng qua 2 đường: tiêm dưới da hoặc tiêm bắp, mông.
Tác dụng của thuốc kích thích buồng trứng sẽ làm kích thước 2 bên buồng trứng to ra, gây cảm giác căng, nặng ở vùng bụng dưới. Một số chị em cũng có cảm giác căng tức ở hai bầu ngực, kèm theo buồn nôn.
Tuy nhiên, thông thường những cảm giác này sẽ xảy ra vào 2 – 3 ngày cuối của quá trình kích trứng, đa phần triệu chứng sẽ giảm đi sau chọc hút noãn, nếu có quá kích buồng trứng sớm thì thường sẽ xảy ra sau “mũi tiêm kích rụng trứng” 3-7 ngày. Khi xuất hiện những triệu chứng này, bệnh nhân không cần lo lắng vì đó chỉ là tác dụng phụ có thể gặp phải khi kích thích buồng trứng. Ở những trường hợp có nguy cơ quá kích buồng trứng cao, bệnh nhân cần tuân thủ theo dõi và tái khám theo lịch hẹn của bác sĩ.
Tùy vào từng bệnh nhân, bác sĩ sẽ cân nhắc việc sử dụng thuốc nào, liều lượng bao nhiêu để phù hợp với từng bệnh nhân. Đối với phương pháp thụ tinh nhân tạo, nhờ có thuốc kích trứng mà khả năng mang thai của bệnh nhân sẽ cao hơn. Tuy nhiên, kèm theo đó là tăng nguy cơ đa thai, có thể gây nguy hiểm cho cả mẹ và con.
Đối với thụ tinh trong ống nghiệm thông thường sẽ có 3 biến chứng cầu lưu ý bao gồm hội chứng quá kích buồng trứng, nguy cơ đa thai và tổn thương các tạng lân cận khi chọc hút trứng. Tuy nhiên tại IVF Tâm Anh, nhờ các bác sĩ giàu kinh nghiệm, hệ thống máy móc hiện đại, việc dùng thuốc kích trứng với phác đồ “cá thể hóa”, chiến lược chuyển số lượng phôi phù hợp cùng quy trình chuẩn hóa giúp giảm thiểu được 3 biến chứng này.
>> Xem thêm: Có nên kích trứng 2 chu kì liên tiếp khi điều trị HTSS không?
Bác sĩ Ngọc Ngân khuyến cáo, chị em cần liên hệ với trung tâm hỗ trợ sinh sản đang điều trị nếu gặp các vấn đề sau khi tiêm thuốc kích trứng bao gồm:
Sau khi tiêm thuốc kích trứng, chị em sẽ có lịch chọc hút trứng đối với trường hợp làm IVF hoặc tiêm trưởng thành noãn giúp phóng noãn khi làm IUI. Sau quá trình này chị em nên lưu ý một số điều quan trọng giúp cơ thể nhanh hồi phục và có chuẩn bị tốt nhất có các bước tiếp theo.
>> Xem thêm: Tiêm kích trứng nên ăn gì và kiêng ăn gì? 11 thực phẩm dễ nhớ
Tiêm kích trứng bao nhiêu mũi sẽ khác nhau ở mỗi người, tùy thuộc vào phương pháp điều trị, bệnh lý, độ tuổi của người bệnh, đáp ứng của buồng trứng với thuốc khi theo dõi nang trứng trên siêu âm và xét nghiệm nội tiết, loại thuốc kích thích buồng trứng được sử dụng. Vì vậy không có con số cụ thể cho việc tiêm thuốc kích trứng bao nhiêu mũi.
Việc tiêm thuốc kích trứng có thể gây ra một chút khó chịu hoặc đau nhẹ nhưng đa số chị em cho biết mức độ đau khi tiêm thuốc nằm trong ngưỡng có thể chịu đựng.
Các yếu tố như vị trí tiêm, kỹ thuật của người tiêm, loại hormone sử dụng và ngưỡng chịu đau của người bệnh sẽ ảnh hưởng đến cảm giác đau khi tiêm. Trong hầu hết trường hợp, tiêm vào vùng bụng dưới sẽ gây đau ít hơn so với tiêm vào mông. Ngoài ra, nếu người tiêm có tay nghề tốt, sử dụng đúng kỹ thuật tiêm c sẽ giúp giảm thiểu cảm giác khó chịu khi tiêm thuốc kích trứng.
Hai vợ chồng nên kiêng quan hệ ở trong giai đoạn này, tránh nguy cơ đa thai khi trứng rụng bất ngờ, giảm nguy cơ gây vỡ nang trứng hoặc xoắn buồng trứng do kích thước buồng trứng to ra vì sự phát triển của nhiều nang trứng.
Theo bác sĩ Ngọc Ngân” nhiều chị em trong giai đoạn tiêm thuốc kích trứng thường lo lắng nên ăn gì, kiêng gì, hay tiêm kích trứng có được uống nước dừa không thì chị em hoàn toàn có thể uống nước dừa trong thời gian tiêm thuốc kích trứng. Ngoài ra chị em nên bổ sung dinh dưỡng đầy đủ, ăn thực phẩm lành mạnh và hạn chế các thực phải cay nóng, đồ chiên rán, rượu bia…”
Chị em cần tiêm thuốc đúng buổi để đạt hiệu quả cao nhất (tiêm vào buổi sáng hoặc tiêm vào buổi chiều). Nếu có thể có định vào một khung giờ trong ngày thì tốt nhất. Tuy nhiên thời gian tiêm thuốc có thể dao động muộn hơn hoặc sớm hơn trong khoảng 2 tiếng so với mũi tiêm của ngày hôm trước.
>> Xem thêm: Tiêm kích trứng giá bao nhiêu tiền?
Trong trường hợp nếu chị em quên tiêm thuốc kích trứng hoặc tiêm thuốc chênh lệch nhiều giờ so với giờ quy định, cần báo ngay cho bác sĩ điều trị hoặc bất kỳ nhân viên y tế nào mà bạn có thể liên hệ được dựa trên toa thuốc, giấy tờ hẹn để có hướng dẫn xử trí phù hợp.
Trung tâm Hỗ trợ sinh sản, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh quy tụ đội ngũ y bác sĩ là những chuyên gia hàng đầu trong lĩnh vực điều trị vô sinh hiếm muộn, sở hữu hệ thống máy móc, trang thiết bị hiện đại, hệ thống phòng Lab đạt tiêu chuẩn ISO 5 nghiêm ngặt… triển khai đa dạng tất cả các kỹ thuật hỗ trợ sinh sản tiên tiến nhất hiện nay, hiện thực hóa ước mơ bồng bế con yêu “chính chủ” của hàng triệu cặp vợ chồng hiếm muộn.
Để được tư vấn và hướng dẫn các bước chuẩn bị cho quá trình điều trị hiếm muộn với các chuyên gia hàng đầu tại Trung tâm Hỗ trợ sinh sản, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, quý khách hàng vui lòng liên hệ đến:
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Tiêm kích trứng là một trong những bước quan trọng trong quy trình thụ tinh ống nghiệm (IVF) hay bơm tinh trùng vào buồng tử cung (IUI). Thuốc kích trứng tương tự như một kháng nguyên lạ đối với cơ thể, tùy theo cơ chế bảo vệ của cơ thể mà sau tiêm thuốc kích trứng sẽ có những phản ứng nhất định. Do đó, ngay khi có những dấu hiệu bất thường, bệnh nhân cần đến ngay cơ sở y tế để được theo dõi sát sao và can thiệp kịp thời, tránh các biến chứng nguy hiểm.
