Tắc ống dẫn tinh: Nguyên nhân, biểu hiện và cách điều trị

Tắc ống dẫn tinh là một bệnh lý ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng sinh sản của nam giới. Ước tính có khoảng 5% (1) trường hợp nam giới có ống dẫn tinh bị tắc và đối mặt với nguy cơ bị vô sinh hiếm muộn. 

Những kiến thức y khoa bổ ích được BS.CKII Vũ Nhật Khang, Bác sĩ Trung tâm Hỗ trợ sinh sản Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM chia sẻ trong bài viết dưới đây sẽ giúp nam giới chủ động trong thăm khám, chăm sóc sức khỏe để có hướng can thiệp xử trí kịp thời.

Tắc ống dẫn tinh là gì?

Tắc ống dẫn tinh là sự tắc nghẽn của ống dẫn tinh trùng ở một vị trí nào đó trên suốt chiều dài của ống tinh trùng. Đây là bệnh lý ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe sinh sản của nam giới và là nguyên nhân dẫn đến vô sinh nam.

BS.CKII Vũ Nhật Khang, Bác sĩ Trung tâm Hỗ trợ sinh sản Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM cho biết, ống dẫn tinh trùng là một cấu trúc giải phẫu quan trọng của hệ thống cơ quan sinh dục nam. Bình thường, nam giới trưởng thành có ống dẫn tinh dài khoảng 30-35cm, đường kính ngoài của ống khoảng 1,5-2mm, đường kính lòng ống khoảng 0,3-0,5mm. Ống dẫn tinh có nhiệm vụ trọng yếu, đó là vận chuyển tinh trùng thoát ra ngoài trong quá trình xuất tinh. 

“Khi ống dẫn tinh bị tắc, tinh trùng không thể thoát ra ngoài như khi xuất tinh bình thường để di chuyển đến gặp trứng và thụ tinh. Đây là một trong những nguyên nhân gây vô sinh ở nam giới. Đáng chú ý, nam giới ở mọi độ tuổi đều có nguy cơ mắc phải tình trạng này”, bác sĩ Vũ Nhật Khang cho biết thêm. (2)

Nguyên nhân gây tắc ống dẫn tinh

Một vài nguyên nhân gây tắc ống dẫn tinh thường gặp nhất là:

• Dị tật bẩm sinh: Các khuyết tật bẩm sinh ở cơ quan sinh sản nam giới như không có ống dẫn tinh một đoạn hoặc toàn bộ, ống dẫn tinh không kết nối với tinh hoàn, không có thân hoặc đuôi mào tinh hoàn… có thể gây nên tình trạng tắc ống dẫn tinh.
• Bị viêm nhiễm cơ quan sinh dục: Nam giới mắc các bệnh viêm nhiễm ở cơ quan sinh dục như viêm mào tinh hoàn, viêm tuyến tiền liệt, viêm túi tinh… thường đi kèm tình trạng tắc ống dẫn tinh.
• Bị u bướu: Việc hình thành các khối u ở tuyến tiền liệt, mào tinh hoàn, túi tinh… cũng là nguyên nhân khiến ống dẫn tinh bị tắc.
• Mắc bệnh lây qua đường tình dục: Tắc ống dẫn tinh là một biến chứng thường gặp khi nam giới mắc các bệnh lây qua đường tình dục như sùi mào gà, lậu, giang mai…
• Bị chấn thương: Tình trạng chấn thương ở vùng đáy chậu, vùng bẹn bìu… nếu không được điều trị đúng cách có thể gây tắc ống dẫn tinh.
• Bị tổn thương do quá trình phẫu thuật: Nam giới từng trải qua phẫu thuật điều trị giãn tĩnh mạch thừng tinh, ung thư thừng tinh, tiểu phẫu điều trị thoát vị, tiểu phẫu tại tuyến tiền liệt, thắt ống dẫn tinh trong triệt sản… có thể bị tổn thương và có vết sẹo làm ống dẫn tinh bị tắc nghẽn. (3)

Biểu hiện của tắc ống dẫn tinh

Tắc ống dẫn tinh có thể ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng sinh sản của nam giới. Chính vì thế, việc chủ động trang bị kiến thức về các biểu hiện của tắc ống dẫn tinh sẽ giúp nam giới sớm phát hiện và có hướng điều trị kịp thời tránh dẫn đến tình trạng vô sinh nam.

Bác sĩ Vũ Nhật Khang chia sẻ một số triệu chứng cảnh báo tình trạng ống dẫn tinh bị tắc mà nam giới cần lưu ý, bao gồm:

• Thấy một hoặc cả hai bên tinh hoàn nhỏ hơn so với bình thường.
• Cảm giác căng tức và khó chịu khi sờ nắn mào tinh hoàn hoặc ống dẫn tinh.
• Vợ chồng sức khỏe bình thường, quan hệ tần suất đều đặn, không sử dụng bất cứ biện pháp tránh thai nào nhưng vẫn không mang thai sau 1 năm hoặc lâu hơn.

“Đây là những triệu chứng điển hình nhất thường thấy ở nam giới bị tắc ống dẫn tinh. Để chẩn đoán chính xác tình trạng và tìm đúng vị trí ống dẫn tinh bị tắc, nam giới cần đến bệnh viện để được thăm khám, làm một số xét nghiệm kiểm tra cần thiết. Dựa vào kết quả kiểm tra, bác sĩ sẽ có chẩn đoán chính xác và hướng dẫn điều trị phù hợp”, bác sĩ Vũ Nhật Khang cho biết.

Các phương pháp chẩn đoán ống dẫn tinh bị tắc nghẽn

Để chẩn đoán tình trạng tắc ống dẫn tinh, bác sĩ sẽ thăm hỏi các triệu chứng nam giới gặp phải. Tiếp đến, bác sĩ có thể yêu cầu nam giới tham gia một số kiểm tra cần thiết để phục vụ cho việc chẩn đoán. Chẳng hạn như:

1. Xét nghiệm nội tiết sinh dục

Là xét nghiệm định lượng hormone sinh dục nam có trong máu như Testosterone, LH và FSH. Mục đích của xét nghiệm này nhằm xác định vô sinh hiếm muộn do tắc ống dẫn tinh hay do tinh hoàn không sinh tinh.

Nếu nồng độ hormone sinh dục nam đo được ở mức bình thường, có thể chẩn đoán ban đầu vô sinh là do tắc ống dẫn tinh.

Nếu nồng độ FSH tăng cao bất thường, đó có thể là vấn đề sinh tinh ở tinh hoàn. Tuy nhiên, vẫn có trường hợp tinh hoàn giảm hoặc tinh hoàn không sinh tinh nhưng vẫn cho kết quả FSH bình thường.

2. Siêu âm

Bác sĩ tiến hành siêu âm bìu và siêu âm qua trực tràng để quan sát các bộ phận sinh dục nam như tuyến tiền liệt, tinh hoàn, túi tinh, ống phóng tinh… nhằm tìm ra nguyên nhân gây tắc ống dẫn tinh.

3. Sinh thiết tinh hoàn

Tiến hành lấy một mẫu mô nhỏ ở tinh hoàn để kiểm tra ở trong phòng thí nghiệm. Mục đích của kiểm tra này là nhằm phân biệt vô sinh hiếm muộn do tắc ống dẫn tinh hay do tinh hoàn không sinh tinh.

4. Xét nghiệm di truyền

Đây là kiểm tra được bác sĩ chỉ định khi có nghi ngờ và cần kiểm tra yếu tố di truyền có liên quan đến bất sản ống dẫn tinh hai bên.

Nam giới bị tắc ống dẫn tinh có chữa được không?

“Ống dẫn tinh bị tắc có chữa được không” là thắc mắc chung của hầu hết nam giới khi được chẩn đoán tình trạng này. Bác sĩ Vũ Nhật Khang cho biết, dựa vào tình trạng cụ thể, nguyên nhân gây tắc nghẽn và nguyện vọng điều trị của nam giới mà bác sĩ sẽ có tư vấn và hướng dẫn phác đồ phù hợp.

Tại Trung tâm Hỗ trợ sinh sản Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, chỉ định điều trị tắc ống dẫn tinh cá thể hóa theo từng tình huống cụ thể, nhìn chung là:

• Phẫu thuật sửa chữa ống dẫn tinh, giúp nam giới có con mà không cần can thiệp phương pháp hỗ trợ sinh sản.
• Thu nhận tinh trùng từ tinh hoàn hoặc mào tinh để sử dụng cho các kỹ thuật hỗ trợ sinh sản hiện đại như tiêm tinh trùng vào bào tương noãn (ICSI).

Phương pháp điều trị tắc ống dẫn tinh

Bác sĩ Vũ Nhật Khang cho biết, tùy vào vị trí ống dẫn tinh bị tắc và mức độ tắc nghẽn mà bác sĩ sẽ có tư vấn phác đồ điều trị phù hợp.

1. Trường hợp tắc ống dẫn tinh ở bìu

Tắc ống dẫn tinh ở bìu do bệnh lý hoặc do triệt sản nam có thể được can thiệp dễ dàng bằng phẫu thuật nối ống dẫn tinh. Tuy nhiên, với các trường hợp thắt ống dẫn tinh quá 8 năm thì nên thực hiện các thủ thuật trích tinh trùng từ mào tinh hoặc tinh hoàn để thực hiện thụ tinh trong ống nghiệm. 

2. Trường hợp tắc ống dẫn tinh nối tinh hoàn và mào tinh

Đây là vị trí khó can thiệp phẫu thuật để nối thông, do đó trong trường hợp này bệnh nhân được chỉ định sinh con bằng phương pháp thụ tinh trong ống nghiệm. Tiến hành trích tinh trùng từ tinh hoàn qua kỹ thuật TESE hoặc micro-TESE. (4)

3. Trường hợp tắc ống phóng tinh

Trong trường hợp này bệnh nhân có thể can thiệp bằng phẫu thuật nội soi cắt đốt ống phóng tinh. Hiệu quả của phương pháp này khá cao, sau phẫu thuật có thể tìm thấy tinh trùng trong tinh dịch và bệnh nhân có thể thụ thai tự nhiên.

Tuy nhiên, bệnh nhân cần lựa chọn bệnh viện hoặc cơ sở y tế uy tín để thực hiện bởi đây là kỹ thuật khó, nếu thực hiện sai cách có thể làm tổn thương đến các cơ quan lân cận như bàng quang, ống dẫn tinh… 

4. Trường hợp tắc ống dẫn tinh ở mào tinh

Bác sĩ có thể chỉ định thu nhận tinh trùng bằng cách trích tinh trùng qua da PESA, trích tinh trùng bằng kỹ thuật MESA… và tinh trùng này sẽ được sử dụng tinh trùng cho các phương pháp hỗ trợ sinh sản như thụ tinh trong ống nghiệm.

Các biện pháp phòng ngừa tắc ống dẫn tinh

Tắc ống dẫn tinh có thể xảy ra ở bất kỳ nam giới ở độ tuổi nào, do đó việc chủ động phòng ngừa là điều hết sức cần thiết. Bác sĩ Vũ Nhật Khang khuyến cáo nam giới cần:

• Quan tâm sức khỏe và cơ quan sinh dục nam để phát hiện sớm các bất thường.
• Khi phát hiện điều bất thường, chẳng hạn khiếm khuyết hoặc tổn thương ở cơ quan sinh dục, không có tinh trùng hoặc quá ít nam giới cần đến ngay bệnh viện hoặc cơ sở y tế chuyên khoa uy tín để được thăm khám, chẩn đoán và điều trị phù hợp.
• Hạn chế tối đa những chấn thương trong sinh hoạt hàng ngày lên hệ thống cơ quan sinh dục nam.
• Quan hệ tình dục lành mạnh và chung thủy, tránh các bệnh lây qua đường tình dục.
• Trường hợp cần can thiệp phẫu thuật ở hệ thống cơ quan sinh dục, nam giới cần tìm hiểu và lựa chọn kỹ càng đơn vị thực hiện uy tín, đáng tin cậy.

Với sứ mệnh chăm sóc và bảo vệ hạnh phúc của mỗi gia đình nhỏ, Trung tâm Hỗ trợ sinh sản Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh mang đến dịch vụ chăm sóc sức khỏe sinh sản toàn diện cho cả hai giới. Đặc biệt, Trung tâm Hỗ trợ sinh sản còn xây dựng Đơn vị Nam học ngay tại trung tâm, mang đến dịch vụ thăm khám, chẩn đoán, điều trị và chăm sóc chuyên sâu sức khỏe nam giới.

Đơn vị Nam học tại Trung tâm Hỗ trợ sinh sản, Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh quy tụ đội ngũ chuyên gia hàng đầu giỏi chuyên môn, giàu kinh nghiệm, thường xuyên cập nhật và ứng dụng những phác đồ hiện đại trong thăm khám và chăm sóc sức khỏe nam giới, cho hiệu quả điều trị rõ rệt với độ an toàn cao.

Đặc biệt, Trung tâm Hỗ trợ sinh sản còn kết hợp chặt chẽ cùng nhiều chuyên khoa khác tại bệnh viện như Trung tâm Sản Phụ khoa, Trung tâm Sơ sinh, khoa Nhi, Trung tâm Chẩn đoán hình ảnh… mang đến phác đồ điều trị và chăm sóc toàn diện, giải quyết nhiều vấn đề “cùng một chỗ”, giúp bệnh nhân tiết kiệm chi phí và thời gian di chuyển, tận dụng tối đa thời gian để mang lại hiệu quả điều trị tối ưu.

Để được tư vấn và đặt lịch hẹn với các chuyên gia tại Trung tâm Hỗ trợ sinh sản Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, quý khách hàng vui lòng liên hệ đến:

Trên đây là những thông tin tổng quan nhất về tắc ống dẫn tinh mà nam giới cần nắm rõ. Tắc ống dẫn tinh nếu điều trị chậm trễ có thể ảnh hưởng xấu đến khả năng sinh sản của nam giới, thậm chí gây vô sinh hiếm muộn. Vì thế, khuyến cáo nam giới cần trang bị kiến thức để sớm phát hiện bệnh và điều trị kịp thời.