IUI là phương pháp hỗ trợ sinh sản thông qua việc bơm tinh trùng vào buồng tử cung nhằm hỗ trợ quá trình thụ thai cho những cặp vợ chồng vô sinh hiếm muộn. Tuy nhiên, giống với các phương pháp điều trị khác, IUI không đảm bảo tỷ lệ thành công tuyệt đối và có thể thất bại vì nhiều yếu tố khác nhau. Việc nhận biết các dấu hiệu bơm tinh trùng không thành công có thể giúp các cặp vợ chồng chuẩn bị sẵn sàng tâm lý và có những biện pháp xử lý phù hợp.
Trước khi tìm hiểu chi tiết các dấu hiệu bơm tinh trùng không thành công, chúng ta cần biết phương pháp bơm tinh trùng vào tử cung (IUI) là gì? IUI là kỹ thuật thường được sử dụng trong điều trị vô sinh hiếm muộn. Với những ưu điểm thủ thuật đơn giản, ít xâm lấn và chi phí thấp hơn so với các phương pháp khác, IUI trở thành lựa chọn ưu tiên của nhiều cặp vợ chồng đang mong con.
Quá trình thực hiện IUI, những tinh binh khỏe nhất của người chồng được lọc rửa, cô đặc và bơm trực tiếp vào tử cung người vợ tại thời điểm rụng trứng. Việc này giúp chọn lọc những tinh trùng chất lượng nhất, đồng thời rút ngắn quãng đường tinh trùng gặp được trứng để thụ thai như một chu kỳ mang thai tự nhiên.
Thông thường, IUI được chỉ định thực hiện với những trường hợp hiếm muộn do tinh trùng của người chồng yếu và ít, người vợ có lạc nội mạc tử cung nhẹ hoặc tồn tại nhiều dấu hiệu không thuận lợi tại cổ tử cung,… Ngoài ra, những trường hợp vô sinh không tìm được nguyên nhân cũng có thể được chỉ định thực hiện phương pháp này.
Bơm tinh trùng IUI thất bại có nghĩa là sau thủ thuật đưa tinh trùng vào buồng tử cung kết thúc, kết quả cho thấy người phụ nữ không mang thai. Điều này có thể được xác định thông qua xét nghiệm máu kiểm tra nồng độ beta hCG khoảng 14 ngày sau khi thực hiện IUI. Nếu kết quả âm tính, nghĩa là quá trình thụ tinh đã không diễn ra. (1)
Theo các chuyên gia, tỷ lệ thành công hay thất bại của phương pháp bơm tinh trùng IUI tuỳ thuộc vào nhiều yếu tố như độ tuổi người phụ nữ, nguyên nhân dẫn đến vô sinh, chất lượng tinh trùng và số lượng nang trứng phát triển trong chu kỳ điều trị.
Trong trường hợp vô sinh không rõ nguyên nhân, buồng trứng của người phụ nữ đều tốt cả về chất lượng và số lượng, buồng tử cung bình thường, nam giới thì có số lượng tinh trùng tốt và các chỉ số vẫn nằm trong giới hạn bình thường thì thống kê cho thấy tỷ lệ thành công lên tới 25-30%.
Riêng với trường hợp vô sinh do nam giới như số lượng, hình thái hoặc khả năng vận động của tinh trùng kém, ống dẫn tinh bị tắc thì tỷ lệ thành công của phương pháp bơm tinh trùng IUI rơi vào khoảng 15-25%, nếu người vợ càng lớn tuổi thì tỷ lệ thành công càng thấp.
Tỷ lệ IUI thành công giảm dần sau 3 chu kỳ điều trị. Vì vậy với những bệnh nhân trên 35 tuổi bác sĩ không khuyến cáo nên tiếp tục IUI nếu thất bại sau 3 chu kỳ bơm tinh trùng.
>> Xem thêm: Các nguyên nhân khiến bơm tinh trùng không thành công
Dấu hiệu bơm tinh trùng không thành công là một trong những vẫn đề được nhiều cặp vợ chồng tìm hiểu. Dưới đây là một số dấu hiệu thường gặp khi thất bại trong chu kỳ IUI. Tuy nhiên, những dấu hiệu này chỉ gợi ý ban đầu. Để chắc chắn về kết quả có mang thai hay không, chị em cần thực hiện xét nghiệm máu để kiểm tra nồng độ beta HCG.
Thông thường, khi thụ thai thành công sau quá trình bơm tinh trùng, cơ thể người phụ nữ sẽ xuất hiện một số triệu chứng đặc trưng như có máu báo thai, buồn nôn, mệt mỏi, ngực căng tức hoặc đau, chán ăn, tâm trạng thất thường,… Tuy nhiên, nếu không nhận thấy bất kỳ dấu hiệu nào kể trên trong vòng 2 tuần sau khi thực hiện IUI thì có khả năng phôi thai đã không phát triển được và quá trình IUI đã thất bại.
Nhiệt độ cơ thể tăng lên khoảng 0,5 độ C có thể là dấu hiệu có thai sớm. Theo đó, khi đã thụ thai thành công, nhiệt độ cơ thể người phụ nữ thường duy trì ở mức cao hơn bình thường trong suốt giai đoạn đầu thai kỳ. Nếu sau quá trình IUI, nhiệt độ cơ thể không có sự thay đổi đáng kể thì đây có thể là dấu hiệu bơm tinh trùng không thành công.
Trong quá trình rụng trứng, chất nhầy cổ tử cung, hay còn gọi là dịch tiết âm đạo tăng tiết để hỗ trợ tinh trùng di chuyển dễ dàng hơn để gặp trứng. Nếu trứng không được thụ tinh, chất nhầy sẽ khô lại trong vòng 24 giờ sau khi rụng trứng.
>> Xem thêm: Sau bơm IUI bao lâu thì tinh trùng gặp trứng?
Một trong những dấu hiệu bơm tinh trùng không thành công rõ ràng nhất sau IUI là chu kỳ kinh nguyệt của người phụ nữ vẫn diễn ra bình thường. Thông thường, sau khi thụ tinh, cơ thể sẽ tiết ra hormone thai kỳ khiến chu kỳ kinh nguyệt bị gián đoạn. Nhưng nếu chu kỳ kinh nguyệt đến đúng lịch hoặc gần đúng lịch sau IUI, điều này cho thấy quá trình IUI không thành công. Để chắc chắn hơn về tình trạng này, chị em có thể dùng que thử thai tại nhà khoảng 14 ngày sau IUI hoặc gặp bác sĩ điều trị để được kiểm tra chính xác nhất.
Tương tự như đau bụng kinh, đau lưng dưới có thể liên quan đến dấu hiệu báo hiệu chu kỳ kinh nguyệt sắp tới. Nếu người phụ nữ có dấu hiệu đau lưng kèm các dấu hiệu không mang thai, điều này có thể “thông báo” gián tiếp rằng quá trình IUI chưa đạt được kết quả mong muốn.
Sử dụng que thử thai là phương pháp phổ biến để xác định tình trạng có thai sau IUI. Hai tuần kể từ ngày thực hiện bơm tinh trùng vào buồng tử cung, kết quả thử thai một vạch, có khả năng IUI đã thất bại.
Kết quả thử thai âm tính cho thấy nồng độ hCG trong cơ thể đủ cao để được phát hiện. Để có kết quả chính xác, chị em nên thử thai vào buổi sáng sớm sau khi ngủ dậy, đây là thời điểm nồng độ hCG đạt mức cao nhất. Lưu ý, tránh thử thai quá sớm vì kết quả có thể sai lệch do ảnh hưởng từ thuốc hoặc nồng độ hCG còn thấp. (2)
hCG là loại hormone chỉ được tiết ra trong cơ thể người phụ nữ khi trứng đã được thụ tinh và thành công bám vào làm tổ tại niêm mạc tử cung. Nồng độ hCG thường tăng dần trong những tuần đầu của thai kỳ. Nếu sau hai tuần thực hiện IUI, người phụ nữ thử thai hoặc xét nghiệm máu nhưng kết quả cho thấy nồng độ hCG thấp thì khả năng cao phương pháp bơm tinh trùng vào buồng tử cung đã thất bại.
Tuy bơm tinh trùng vào IUI là một phương pháp hỗ trợ sinh sản phổ biến, tuy nhiên không phải lúc nào phương pháp này cũng mang đến tỷ lệ thành công tuyệt đối. Có khá nhiều nguyên nhân gây trở ngại cho IUI và giảm tỷ lệ thành công của cả quá trình, trong số đó có một vài nguyên nhân phổ biến bao gồm:
Những vấn đề như tinh trùng ít, yếu hoặc có hình thái bất thường có thể làm giảm khả năng thụ tinh. Mặc dù quá trình xử lý tinh trùng trước IUI giúp loại bỏ các tinh trùng yếu và dị dạng, nhưng nếu chất lượng các “tinh binh” ban đầu đã quá kém, thì khả năng thành công của IUI cũng sẽ bị ảnh hưởng.
Tình trạng tinh trùng kém thường gặp phải ở nam giới có thói quen sống không lành mạnh, thường xuyên sử dụng rượu bia, chất kích thích và lời vận động trong thời gian dài. Chế độ ăn uống nghèo dinh dưỡng, sử dụng đồ ăn chiên rán nhiều dầu mỡ gây thừa cân, béo phì cũng có ảnh hưởng tiêu cực đến chất lượng tinh trùng.
Hiện nay, có một vài nghiên cứu so sánh mối tương quan giữa nguyên nhân hiếm muộn và kết cục IUI. Nghiên cứu của Sahakyan và cộng sự khảo sát trên 613 chu kỳ kích thích buồng trứng nhẹ bằng gonadotropin và kết quả cho thấy tỷ lệ có thai cộng dồn đạt được 84% ở nhóm bệnh nhân có rối loạn phóng noãn, 57% ở nhóm bệnh nhân chưa rõ nguyên nhân, 38% ở nhóm bệnh nhân có lạc nội mạc tử cung (LNMTC) và 20% ở nhóm bệnh nhân hiếm muộn do nguyên nhân ống dẫn trứng sau 6 chu kỳ IUI. (3)
IUI có hiệu quả ở các trường hợp rối loạn phóng noãn, hiếm muộn chưa rõ nguyên nhân, LNMTC độ I và II, trong khi đó bệnh lý ống dẫn trứng và LNMTC độ III và IV là các nguyên nhân có liên quan đến giảm tỷ lệ thành công.
>> Xem thêm: Sau bơm tinh trùng cần kiêng gì và nên làm gì? 18 lưu ý cần nhớ
Hầu hết, các trường hợp IUI thành công đều xảy ra trong 3 đến 4 chu kỳ IUI đầu tiên. Sau chu kỳ thứ 4, các biện pháp điều trị thay thế khác nên được cân nhắc thực hiện.
Theo y văn hiện nay, tuổi mẹ lớn có ảnh hưởng tiêu cực đến kết cục điều trị IUI. Khi mẹ lớn hơn 40 tuổi sẽ tăng nguy cơ sinh non, bệnh lý tăng huyết áp thai kỳ, sảy thai tự nhiên, thai dị tật và trẻ sinh ra có thể mắc các bệnh chu sinh và tự kỷ. Một số lý giải được đặt ra cho mối liên quan giữa tuổi mẹ và giảm tỷ lệ đậu thai là ở người phụ nữ từ 35 tuổi trở lên, số lượng noãn bắt đầu giảm nhanh chóng.
Đồng thời các chất chuyển hóa tích tụ làm thay đổi môi trường của buồng trứng dẫn đến các đột biến DNA và làm ngắn cấu trúc telomere, dẫn đến sự suy giảm chất lượng của noãn. Hơn nữa, sự tiếp nhận của nội mạc tử cung cũng được ghi nhận giảm khi tuổi mẹ càng tăng.
Một nghiên cứu khác trên 901 chu kỳ IUI cho thấy giảm tỷ lệ có thai cộng dồn ở nam giới trên 35 tuổi khi so với nam giới dưới 30 tuổi sau khi đã kiểm soát các yếu tố như tuổi mẹ, tình trạng phóng noãn, thời gian hiếm muộn, và các yếu tố tinh trùng. Đồng thời, các tác giả cũng cho rằng tuổi bố trên 35 tuổi, thời gian hiếm muộn trên 3 năm và rối loạn phóng noãn là yếu tố tiên lượng xấu cho kết cục điều trị IUI. (4)
Trong trường hợp có dấu hiệu bơm tinh trùng không thành công, chị em nên đi xét nghiệm máu kiểm tra nồng độ beta HCG để biết chính xác có mang thai hay không. Khoảng hai tuần sau khi thực hiện IUI, nếu kết quả xét nghiệm máu cho thấy nồng độ hormone hCG dưới 5mIU/ml, thì khả năng cao việc mang thai là chưa xảy ra và kết luận quá trình IUI đã thất bại.
IUI không thành công, không có nghĩa là dấu chấm hết cho hành trình “tìm con” của nhiều cặp đôi. Hãy luôn kiên trì và nỗ lực vì hiện nay vẫn còn nhiều phương pháp hỗ trợ sinh sản khác có thể thay thế IUI như thụ tinh trong ống nghiệm IVF, tiêm tinh trùng vào bào tương noãn ICSI, trưởng thành trứng non trong ống nghiệm… Các cặp đôi có thể tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên khoa để tìm hiểu nguyên nhân chính xác gây vô sinh và cân nhắc lựa chọn phương pháp điều trị thay thế phù hợp nhất.
>> Xem thêm: Chi phí bơm tinh trùng IUI giá bao nhiêu tiền?
Nhiều chuyên gia khuyên rằng, nếu lần đầu bơm tinh trùng IUI thất bại, các cặp đôi có thể thảo luận với bác sĩ về những nguyên nhân gây thất bại và có kế hoạch cải thiện. Sau đó có thể tiếp tục thử thực hiện thêm một vài lần. Tuy nhiên, nếu quá 3 lần đều không thành công, lúc này các cặp đôi có thể nhận tư vấn từ bác sĩ điều trị và cân nhắc lựa chọn phương pháp hỗ trợ sinh sản khác phù hợp hơn.
Thông thường, khi quá trình IUI thất bại, chu kỳ kinh nguyệt sẽ quay trở lại khoảng 14 ngày sau khi rụng trứng. Thời điểm rụng trứng có thể được xác định bằng cách theo dõi chu kỳ kinh nguyệt tự nhiên hoặc thời điểm sử dụng thuốc kích thích buồng trứng trong quá trình IUI. Tuy nhiên, sự thay đổi về thời gian hành kinh có thể xảy ra do các loại thuốc chị em sử dụng trong quá trình điều trị.
Khả năng thụ thai tự nhiên sau khi IUI thất bại phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm nguyên nhân gây vô sinh, tuổi tác của người phụ nữ, chất lượng tinh trùng người chồng và tình trạng sức khoẻ tổng thể của cả hai vợ chồng. Nếu các yếu tố này không xảy ra những dấu hiệu bất lợi, cơ hội mang thai tự nhiên vẫn có thể tồn tại.
Để đặt lịch thăm khám và tư vấn các thắc mắc về quá trình bơm tinh trùng IUI cùng các chuyên gia điều trị vô sinh hiếm muộn tại IVF Tâm Anh, quý khách vui lòng liên hệ đến:
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Tóm lại, việc hiểu rõ nguyên nhân và những dấu hiệu bơm tinh trùng không thành công sẽ giúp các cặp đôi có sự chuẩn bị tốt hơn và tăng cơ hội thành công trong những lần thực hiện sau. Mong rằng những thông tin từ bài viết có thể hữu ích cho việc lựa chọn phương pháp hỗ trợ sinh sản và giúp các cặp đôi sớm “hiện thực hóa” giấc mơ làm cha mẹ.
