Teo tinh hoàn 1 bên chủ yếu do biến chứng quai bị, giãn tĩnh mạch thừng tinh, bệnh lý di truyền, bẩm sinh… Tình trạng này ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe sinh sản của người nam. Vậy teo tinh hoàn 1 bên có sao không? Có ảnh hưởng đến khả năng sinh sản không? Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn giải đáp các thắc mắc này, cùng theo dõi nhé!
Teo tinh hoàn 1 bên là tình trạng một trong hai tinh hoàn bị giảm kích thước và chức năng so với bình thường. Tinh hoàn của nam giới bình thường có thể tích khoảng 14-15ml. Tuy nhiên, trong trường hợp nam giới tự khám tinh hoàn và thấy sự chênh lệch rõ rệt về kích thước giữa hai bên tinh hoàn hoặc một bên tinh hoàn nhỏ hơn bình thường (khoảng ⅔ so với bên còn lại), đó có thể là dấu hiệu của teo tinh hoàn một bên.
Bác sĩ Trương Nguyễn Minh Tuấn – Trung tâm Hỗ trợ sinh sản, BVĐK Tâm Anh, Quận 8 chia sẻ: “Tình trạng teo tinh hoàn có thể diễn tiến từ từ và âm thầm, không những gây ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản do giảm số lượng và chất lượng tinh trùng, mà còn tác động đến đời sống tình dục do suy giảm nội tiết tố nam giới. Chính vì thế, ngay khi nhận thấy những biểu hiện bất thường ở tinh hoàn, nam giới nên đi khám sớm để được kiểm tra và can thiệp kịp thời, tránh bệnh diễn tiến nặng gây nên nhiều biến chứng nghiêm trọng khác”.
Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng teo 1 bên tinh hoàn có thể đến từ nhiều nguyên nhân khác nhau, trong đó phổ biến nhất bao gồm:
Tương tự như giai đoạn mãn kinh ở chị em phụ nữ, nam giới cũng có tình trạng suy giảm nội tiết tố sinh dục được gọi là mãn dục nam. Theo đó, khi nam giới bắt đầu bước sang tuổi 35, nồng độ testosterone trong cơ thể bắt đầu giảm dần từ 0,8 – 1,4% mỗi năm. Lượng testosterone suy giảm được cho là có liên quan đến tình trạng teo tinh hoàn 1 bên hoặc cả 2 bên.
Một số nguyên nhân tiềm ẩn dẫn đến tình trạng teo tinh hoàn 1 bên bao gồm liệu pháp thay thế testosterone hoặc dùng steroid đồng hóa. Việc sử dụng liệu pháp này có thể ức chế sản xuất hormone testosterone nội sinh trong cơ thể, gây ảnh hưởng đến hoạt động của tinh hoàn. (1)
Biến chứng viêm tinh hoàn sau khi nam giới bị mắc quai bị là nguyên nhân phổ biến dẫn đến tình trạng teo tinh hoàn. Lý giải điều này, Bác sĩ Trương Nguyễn Minh Tuấn nhận định: “Virus quai bị có thể gây phù nề nhu mô tinh hoàn và sung huyết ống sinh tinh. Điều này dẫn tới hoại tử kèm theo quá trình hyalin hóa ống sinh tinh và tinh hoàn bị teo.
Theo đó, số lượng và chất lượng tinh trùng sản xuất từ tinh hoàn có thể bị ảnh hưởng tuỳ vào mức độ tổn thương. Nghiêm trọng nhất có thể dẫn tới không có tinh trùng trong tinh dịch khiến nam giới đối mặt với nguy cơ hiếm muộn cao”.
Thông thường, khoảng 10% người bị quai bị sẽ bị viêm tinh hoàn và 10% người viêm tinh hoàn sẽ dẫn đến tinh hoàn teo 1 hoặc cả 2 bên. Viêm tinh hoàn cũng có thể do nhiễm tạp trùng, vi trùng lao, nhiễm chlamydia, các bệnh truyền nhiễm lây qua đường tình dục hoặc do quá trình đặt ống thông và thực hiện các thủ thuật y tế vào dương vật.
Xoắn tinh hoàn là tình trạng tinh hoàn bị xoắn quanh trục của nó, làm cản trở và tắc nghẽn mạch máu nuôi tinh hoàn. Nếu không có biện pháp can thiệp y tế sớm có thể gây tổn thương vĩnh viễn ở tinh hoàn và dẫn đến teo hoặc hoại tử tinh hoàn. Biểu hiện của tình trạng xoắn tinh hoàn là những cơn đau dữ dội và đột ngột ở tinh hoàn.
Giãn tĩnh mạch thừng tinh là tình trạng giãn bất thường của đám rối tĩnh mạch tinh nằm trong bìu. Tình trạng này ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe sinh sản nam giới, có thể gây đau, giảm ham muốn, giảm khả năng sinh tinh và gây teo tinh hoàn nếu không được phát hiện sớm và điều trị kịp thời.
Tinh hoàn ẩn là một dị tật ở trẻ em, biểu hiện qua việc tinh hoàn không xuống bìu mà nằm ẩn ở một số vị trí khác như bẹn hoặc trong ổ bụng. Tinh hoàn ẩn nếu không được điều trị sớm hoặc điều trị sau tuổi dậy thì sẽ bị thoái hoá xơ teo và suy giảm nghiêm trọng khả năng sinh tinh.
Biểu hiện đặc trưng của teo tinh hoàn 1 bên là một trong hai bên tinh hoàn bị teo nhỏ đáng kể so với kích thước bình thường (chiếm dưới ⅔). Ngoài ra, người nam giới có thể gặp một số triệu chứng khác như đặc điểm sinh dục phụ kém phát triển (râu, lông mu ít), giảm khối lượng cơ, giảm ham muốn tình dục.
Teo tinh hoàn 1 bên đồng nghĩa với quá trình sản sinh tinh trùng và tiết hormone testosterone sẽ giảm đi đáng kể, từ đó dẫn đến một số nguy cơ như giảm ham muốn tình tục và ảnh hưởng lớn đến sức khỏe sinh sản nam giới.
Bác sĩ Trương Nguyễn Minh Tuấn khuyến cáo: “Biến chứng viêm tinh hoàn sau quai bị dẫn đến teo tinh hoàn thường gặp ở người nam giới. Chính vì lý do đó, nam giới ngay khi nhận thấy tinh hoàn một bên nhỏ hơn nhiều so với bên còn lại thì nên đến các cơ sở y tế hoặc bệnh viện có chuyên khoa nam học hoặc hiếm muộn để được thăm khám và điều trị kịp thời, tránh gây ảnh hưởng xấu đến bên tinh hoàn còn lại và giảm nguy cơ teo cả hai bên tinh hoàn.
>> Xem thêm: Tinh hoàn bên to bên nhỏ là bệnh gì?
Trong trường hợp nam giới teo tinh hoàn ở cả hai bên thì tuỳ theo nguyên nhân bệnh sinh và tình huống cụ thể, người nam giới có thể được bác sĩ khuyến cáo thực hiện các thủ thuật tìm tinh trùng và trữ đông tinh trùng, nhằm bảo tồn khả năng sinh sản trong tương lai.”
Để chẩn đoán nam giới có bị teo 1 bên tinh hoàn hay không, các bác sĩ sẽ tiến hành thăm khám và thực hiện một số xét nghiệm cần thiết sau đây:
Bước đầu tiên trong quy trình chẩn đoán teo tinh hoàn ở nam giới, bác sĩ sẽ tiến hành khai thác thông tin bệnh sử, thói quen sinh hoạt tình dục và lối sống của người nam. Điều này giúp cung cấp thông tin tổng quan về tình trạng sức khoẻ tổng thể, bao gồm các triệu chứng hiện tại, tiền sử bệnh lý có từng mắc các bệnh lây qua đường tình dục, quai bị hoặc có lạm dụng rượu bia, chất kích thích hay không.
Sau khi khai thác bệnh sử, bác sĩ sẽ thăm khám lâm sàng ở vùng bìu để kiểm tra kích thước, cấu trúc và mật độ của tinh hoàn. Ngoài ra, các dấu hiệu khác như đau, sưng hoặc sự hiện diện của khối u cũng phần nào xác định được thông qua thăm khám vùng bìu. Việc này giúp bác sĩ có thể đưa ra nhận định ban đầu về tình trạng của bệnh nhân và quyết định các bước chẩn đoán tiếp theo.
Siêu âm là phương pháp chẩn đoán không xâm lấn, sử dụng các bước sóng để tạo ra hình ảnh cấu trúc cơ quan bên trong bìu và tinh hoàn. Từ đó giúp bác sĩ đưa ra chẩn đoán chính xác hơn.
Khi thực hiện siêu âm, bác sĩ sẽ sử dụng một đầu dò siêu âm di chuyển trên bề mặt da vùng bìu và thu nhận hình ảnh tinh hoàn trên màn hình. Những hình ảnh này sẽ giúp bác sĩ xem tinh hoàn có kích thước như thế nào, có bị teo hay không, đồng thời đánh giá các bất thường khác như khối u, dịch lỏng hoặc tổn thương mô.
Xét nghiệm testosterone giúp bác sĩ đánh giá nồng độ hormone này trong máu có đang thiếu hụt hay không. Nếu kết quả cho thấy mức độ testosterone trong máu thấp kết hợp cùng hình ảnh siêu âm bìu và kết quả thăm khám vùng bìu, bác sĩ có thể kết luận người nam đang bị teo tinh hoàn 1 bên, từ đó đưa ra phương án điều trị phù hợp nhất.
Việc điều trị teo tinh hoàn 1 bên sẽ phụ thuộc vào nguyên nhân gây bệnh và tình trạng nghiêm trọng của các triệu chứng mà người nam đang gặp phải.
Đối với những bệnh nhân teo tinh hoàn dẫn đến rối loạn nội tiết, giảm ham muốn quan hệ thì cần được thăm khám, kiểm tra để bác sĩ đưa ra phác đồ điều trị phù hợp. Các phương pháp điều trị có thể kể đến như thay đổi chế độ luyện tập, sử dụng thuốc điều chỉnh trục hạ đồi – tuyến yên và bổ sung testosterone ngoại sinh.
Đặc biệt, trường hợp nam giới teo tinh hoàn 1 bên do tinh hoàn lạc chỗ, phương pháp phẫu thuật có thể được bác sĩ cân nhắc để đưa tinh hoàn về đúng vị trí. Riêng những nam giới bị giãn tĩnh mạch thừng tinh làm suy yếu quá trình sinh tinh có thể kết hợp vừa làm phẫu thuật tìm tinh trùng vừa cột giãn tĩnh mạch thừng tinh.
“Tại Trung tâm Hỗ trợ sinh sản, BVĐK Tâm Anh (IVFTA), nhiều trường hợp nam giới teo tinh hoàn do biến chứng quai bị đã được chỉ định thực hiện vi phẫu micro-TESE tìm tinh trùng trong tinh hoàn và thành công thu được số lượng “tinh binh” cực ít còn sót lại trong ống sinh tinh chỉ bé bằng sợi tóc. Từ đó, nhiều cặp vợ chồng hiếm muộn do người chồng teo tinh hoàn đã được điều trị và thành công đón tin vui có con chính chủ”, Bác sĩ Trương Nguyễn Minh Tuấn chia sẻ thêm.
Phần lớn nam giới ở Việt Nam hiện nay vẫn còn khá thờ ơ và e ngại về việc khám sức khỏe sinh sản, nhiều người có thói quen tự điều trị tại nhà khi chưa có hướng dẫn của bác sĩ, điều này gây ra nhiều tác dụng phụ không mong muốn và kéo theo hậu quả nặng nề về sau.
Do đó, để phòng ngừa tình trạng teo tinh hoàn và các vấn đề về sức khỏe sinh sản, nam giới nên lưu ý một số biện pháp sau:
Teo tinh hoàn xuất phát từ bất kỳ nguyên nhân nào cũng cần được phát hiện sớm và điều trị ngay khi phát hiện có dấu hiệu bất thường như kích thước tinh hoàn trở nên nhỏ hơn, lông mu ít,… Việc thăm khám sớm được xem là “chìa khoá” quyết định tỷ lệ thành công của quá trình điều trị teo tinh hoàn ở nam giới.
Tại IVF Tâm Anh, đội ngũ chuyên gia – bác sĩ với nhiều năm kinh nghiệm trong điều trị bệnh lý nam khoa, luôn luôn tận tâm, lắng nghe và thấu hiểu những vấn đề “khó nói” của các quý ông. Từng cơ hội dù là nhỏ nhất cũng được các bác sĩ chắt chiu, tận dụng để nam giới mắc bệnh vẫn có thể trọn vẹn giấc mơ có con chính chủ.
Teo tinh hoàn 1 bên có thể ảnh hưởng đến khả năng sinh sản nam giới, nhưng không đồng nghĩa với việc nam giới hoàn toàn hiếm muộn. Tinh hoàn đóng vai trò quan trọng trong việc sản xuất tinh trùng và tiết hormone nam testosterone. Nếu một tinh hoàn bị teo, khả năng sản xuất tinh trùng sẽ bị giảm sút. Tuy nhiên, nếu tinh hoàn còn lại vẫn phát triển bình thường, chức năng sinh tinh vẫn hoạt động thì nam giới vẫn có thể duy trì khả năng sinh sản.
Khả năng sinh sản của nam giới bị teo tinh hoàn 1 bên có thể bị ảnh hưởng nếu chất lượng và số lượng tinh trùng từ tinh hoàn còn lại giảm đáng kể. Tuy nhiên, tình trạng này không đồng nghĩa với hiếm muộn. Y học hiện đại ngày nay đã có nhiều phương pháp điều trị giúp nhiều nam giới teo tinh hoàn vẫn có cơ hội có con chính chủ. Để việc điều trị đảm bảo kết quả tốt nhất, nam giới nên lựa chọn những cơ sở y tế hoặc bệnh viện có chuyên khoa nam học và hiếm muộn uy tín để thực hiện điều trị.
>> Xem thêm: Teo một bên tinh hoàn có sinh con được không?
Ngoài biểu hiện kích thước tinh hoàn teo nhỏ lại đáng kể so với bình thường, nam giới được khuyến cáo đến bệnh viện để được thăm khám và kiểm tra ngay khi nhận thấy những dấu hiệu sau:
Việc thăm khám và kiểm tra kịp thời có thể giúp xác định sớm nguyên nhân gây teo tinh hoàn 1 bên, kiểm soát triệu chứng, ngăn ngừa biến chứng và có kế hoạch hỗ trợ sinh sản khi cần thiết.
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Mong rằng những thông tin được cung cấp từ bài viết đã giúp nam giới có cái nhìn tổng quan hơn về tình trạng teo tinh hoàn 1 bên. Nếu bạn đang quan tâm hoặc tìm một cơ sở y tế uy tín để thăm khám và kiểm tra các dấu hiệu nghi ngờ teo tinh hoàn 1 bên thì có thể đến Trung tâm IVF Tâm Anh để được đội ngũ chuyên gia, bác sĩ tư vấn và có hướng điều trị cụ thể cho từng trường hợp.
