Theo một số thống kê Việt Nam có khoảng 1 triệu cặp vợ chồng vô sinh hiếm muộn, trong đó vô sinh nam chiếm khoảng 30-40%. Việc phân tích tinh dịch đồ được xem là chỉ định đầu tay hỗ trợ bác sĩ chẩn đoán và đánh giá khả năng sinh sản của nam giới thông qua số lượng, hình thái và khả năng di chuyển của tinh trùng bên trong tinh dịch. Vậy cách đọc kết quả tinh dịch đồ như thế nào? Các chỉ số tinh dịch đồ bình thường theo tiêu chuẩn WHO là gì?
Đối với nam giới khỏe mạnh, không có tiền sử bệnh lý về khả năng sinh sản thì việc xét nghiệm tinh dịch đồ định kỳ là không cần thiết, trừ khi nam giới đang có kế hoạch mang thai và muốn kiểm tra sức khỏe sinh sản chủ động. Ngoài ra, xét nghiệm này còn được chỉ định sau khi người nam thực hiện phẫu thuật cơ quan sinh dục như thắt ống dẫn tinh, giúp phân tích và đánh giá hiệu quả của phương pháp này.
Bác sĩ Nguyễn Công Danh – Trung tâm Hỗ trợ sinh sản, BVĐK Tâm Anh TP.HCM cho biết, “Tinh dịch đồ là xét nghiệm quan trọng nhất trong các xét nghiệm để đánh giá sức khỏe sinh sản của nam giới. Thông qua xét nghiệm tinh dịch đồ có thể phát hiện các vấn đề bất thường xảy ra với tinh dịch hoặc tinh trùng, từ đó tìm ra nguyên nhân và lên kế hoạch điều trị phù hợp, giúp nam giới bảo vệ khả năng sinh sản và hạn chế nguy cơ dẫn đến vô sinh hiếm muộn.”
Trước khi lấy mẫu tinh dịch đồ, người nam được yêu cầu kiêng xuất tinh từ 2-7 ngày (tối ưu nhất là 3-5 ngày). Sau khi thu thập mẫu tinh dịch đồ bằng phương pháp thủ dâm và chuyển đến phòng lab để kiểm tra, người nam sẽ nhận được kết quả xét nghiệm trong vòng vài giờ, tùy vào điều kiện của trung tâm xét nghiệm.
Có khá nhiều nhiều yếu tố cần xem xét trên kết quả tinh dịch đồ. Theo chuẩn tham khảo từ Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) năm 2021, một mẫu tinh dịch đồ bình thường cần được đánh giá qua các tiêu chí gồm:
Thể tích tinh dịch cho kết quả bình thường phải lớn hơn 1,4ml/lần xuất tinh. Lượng tinh dịch thấp có thể cho thấy quá trình sản xuất tinh dịch có vấn đề, hoặc có thể gợi ý vấn đề về tuyến tiền liệt hoặc có sự tắc nghẽn của đường dẫn tinh.
Số lượng tinh trùng trong một lần xuất tinh. Bình thường sẽ từ 39 triệu trở lên.
Độ pH bình thường là từ 7,2-7.8. Mức pH thấp hoặc cao có thể ảnh hưởng đến sức khỏe tinh trùng và khả năng di chuyển của chúng.
Thông thường, tinh dịch sẽ có biểu hiện đặc lúc ban đầu nhưng sẽ hóa lỏng sau khoảng 15-30 phút sau khi xuất tinh giúp tinh trùng dễ dàng di chuyển trong môi trường âm đạo. Nếu tinh dịch không hóa lỏng trong khoảng thời gian này có thể gợi ý một vài vấn đề ở đường sinh dục nam giới cần được kiểm tra để có biện pháp xử lý kịp thời.
Số lượng tinh trùng trong 1ml tinh dịch. Thông số bình thường phải có ít nhất 16 triệu/ml tinh dịch.
Kết quả tinh dịch đồ lý tưởng khi phải có ít nhất 30% tinh trùng di động tiến tới. Mức độ di động của tinh trùng là yếu tố rất quan trọng quyết định cơ hội thụ tinh của tinh trùng với trứng.
Kết quả tinh dịch đồ cho thấy số lượng, hình thái và khả năng di chuyển của tinh trùng
Bình thường từ 54% trở lên.
Kích thước và hình dạng của tinh trùng có ảnh hưởng đến khả năng thụ tinh với noãn. Tinh dịch bình thường khi có ít nhất 4% tinh trùng có hình dạng bình thường, không bị dị dạng ở phần đầu, phần giữa hoặc phần đuôi.
>> Xem thêm: Cách đọc kết quả tinh dịch đồ và ý nghĩa thông số phiếu xét nghiệm
Kết quả xét nghiệm tinh dịch đồ bình thường không chỉ dựa vào các chỉ số sinh lý mà còn chịu tác động bởi nhiều yếu tố khác nhau, chẳng hạn như:
Yếu tố tác động:
Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã cung cấp giới hạn tham chiếu bình thường khi phân tích tinh dịch đồ. Các giá trị được đề cập trong biểu đồ sẽ là tiêu chuẩn cho các thông số đo được khi đọc kết quả tinh dịch đồ. (1)
| Tham số | Tiêu chuẩn tham chiếu |
| Thể tích | từ 1,4ml trở lên |
| Tổng số lượng | 39 triệu trở lên |
| Mật độ | >= 16 triệu/ml |
| Độ pH | lớn hơn 7.2 |
| Hình thái | >= 4% |
| Tỉ lệ sống | >= 54% tinh trùng sống |
| Độ di động | Di động 42%
Di động tiến tới >= 30% |
| Tế bào lạ | < 1 triệu |
“Khi kết quả tinh dịch đồ không đáp ứng các giá trị tham chiếu của WHO sẽ được cho là có vấn đề bất thường, cần được kiểm tra chuyên sâu và có biện pháp can thiệp phù hợp.” – Bác sĩ Công Danh chia sẻ thêm.
>> Xem thêm: Kết quả tinh dịch đồ vô sinh được đánh giá như thế nào?
Chất lượng tinh dịch và sức khỏe tinh trùng thông qua xét nghiệm tinh dịch đồ có thể bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố. Do đó, việc duy trì các chỉ số ở trạng thái tốt không chỉ góp phần vào khả năng sinh sản mà còn phản ánh tình trạng sức khỏe tổng thể của các quý ông. Dưới đây là một số biện pháp duy trì và cải thiện chỉ số tinh dịch đồ bình thường nam giới có thể tham khảo.
Việc duy trì thói quen thể dục đều đặn không chỉ giúp cải thiện sức khỏe thể chất, tăng cường lưu thông máu, giúp cơ thể trao đổi chất tốt hơn mà còn cải thiện chất lượng và số lượng tinh trùng, từ đó cải thiện khả năng sinh sản của nam giới.
Ngoài ra, việc thiếu ngủ và căng thẳng kéo dài có thể làm giảm mức testosterone và ảnh hưởng tiêu cực đến sản xuất tinh trùng. Do đó, nam giới hãy xây dựng thói quen sinh hoạt lành mạnh hơn, ngủ đủ giấc, tránh thức khuya, giảm stress để tránh ảnh hưởng đến sức khỏe.
Chế độ ăn uống cũng đóng một vai trò quan trọng trong việc duy trì chất lượng tinh trùng. Nam giới nên tăng cường ăn các loại thực phẩm giàu chất chống oxy hóa như vitamin C, E, selen, kẽm… có thể giúp bảo vệ tinh trùng khỏi các tổn thương do gốc tự do và cải thiện chất lượng tinh trùng. Một số thực phẩm như trái cây tươi, rau màu xanh đậm, các loại hạt, cá hồi, quả óc chó… nên có trong thực đơn hàng ngày.
Nên hạn chế chất béo bão hòa, đường và carbohydrate từ các thực phẩm chiên rán nhiều dầu mỡ, thức ăn nhanh, bánh ngọt,…
Nam giới nên xây dựng thực đơn cân bằng dinh dưỡng giúp duy trì và cải thiện chất lượng tinh trùng
Tiêu thụ rượu bia, thuốc lá và lạm dụng chất kích thích cũng có thể làm giảm chất lượng tinh trùng và ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản. Các nghiên cứu cũng cho thấy rằng ngay cả caffeine cũng có thể ảnh hưởng tiêu cực đến số lượng tinh trùng, mặc dù mức độ ảnh hưởng có thể khác nhau tùy thuộc vào lượng caffeine tiêu thụ ở mỗi người.
Bên cạnh đó, các chuyên gia còn khuyến cáo nam giới nên tránh tiếp xúc với các hóa chất độc hại như thuốc trừ sâu, kim loại nặng, tia xạ… Đặc biệt tránh nhiệt độ cao ở vùng bìu, không mặc đồ quá bó sát, ngồi lâu một chỗ và đặt laptop trên đùi làm việc trong thời gian dài.
Ngoài ra, nam giới cần chú ý vệ sinh hàng ngày sạch sẽ, đặc biệt là ở bộ phận sinh dục đồng thời luôn sử dụng bao cao su khi quan hệ để phòng ngừa các bệnh viêm nhiễm lây truyền qua đường tình dục như chlamydia, lậu, HIV,… Những bệnh lý này có thể gây tổn hại đến hệ sinh sản và ảnh hưởng đến khả năng sản xuất tinh trùng.
Việc thăm khám và tư vấn chuyên khoa có thể giúp nam giới hiểu rõ hơn về các vấn đề bất thường ở tinh dịch, đồng thời phát hiện sớm các dấu hiệu cảnh báo nguy cơ viêm nhiễm, bệnh lý tại chỗ và toàn thân có thể gây ảnh hưởng đến sức khỏe tinh trùng. Ngoài ra, khi thăm khám các bác sĩ sẽ có nhiều lời khuyên và hướng dẫn những biện pháp nam giới có thể thực hiện tại nhà để cải thiện và duy trì sức khỏe sinh sản của mình một cách tốt nhất.
>> Xem thêm: Làm xét nghiệm tinh dịch đồ ở đâu tại tpHCM? Địa chỉ nào uy tín?
Trung tâm Hỗ trợ sinh sản, Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh (IVF Tâm Anh) với đội ngũ chuyên gia, bác sĩ hàng đầu trong lĩnh vực điều trị vô sinh hiếm muộn, luôn tận tâm, lắng nghe và thấu hiểu những vấn đề “khó nói” của các quý ông. Đồng thời hỗ trợ người bệnh hiểu hơn về cách đọc kết quả tinh dịch đồ, từ đó chủ động lên phương án điều trị sớm nhất nếu phát hiện có dấu hiệu bất thường trong kết quả xét nghiệm.
Hơn thế nữa, IVF Tâm Anh còn sở hữu hệ thống trang thiết bị hiện đại có thể cho ra kết quả nhanh và chính xác nhất. Đặc biệt, IVF Tâm Anh còn phòng lấy mẫu tinh dịch riêng biệt, đảm bảo riêng tư giúp, giúp người bệnh an tâm hơn khi trải nghiệm dịch vụ khám chữa bệnh tại đây.
Để đặt lịch thăm khám và tư vấn thực hiện xét nghiệm tinh dịch đồ tại Trung tâm Hỗ trợ sinh sản, BVĐK Tâm Anh, quý khách hàng có thể liên hệ đến thông tin sau:
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Trên đây là những thông tin giải đáp cho thắc mắc về kết quả tinh dịch đồ bình thường mà nhiều quý ông đang lo lắng. Kết quả tinh dịch đồ là một chỉ số quan trọng giúp đánh giá sức khỏe sinh sản của nam giới. Việc hiểu rõ các tiêu chí và yếu tố ảnh hưởng đến kết quả này sẽ giúp nam giới có cái nhìn tổng quan hơn về tình trạng sức khỏe sinh sản của mình.
