Ưu điểm thủ thuật PESA chọc hút tinh trùng từ mào tinh qua da

Thủ thuật PESA đang trở thành giải pháp hiệu quả cho những nam giới vô tinh bế tắc. Đây là thủ thuật ít xâm lấn, thực hiện nhanh, chi phí hợp lý và có thể lặp lại nhiều lần khi cần thiết. Hiểu rõ ưu điểm của thủ thuật này giúp người bệnh yên tâm hơn, chủ động chuẩn bị về sức khỏe, tài chính và thủ tục trước khi điều trị, từ đó tăng cơ hội thành công trong hành trình tìm kiếm thiên chức làm cha.

Thủ thuật PESA là gì?

PESA (Percutaneous Epididymal Sperm Aspiration) hay còn gọi là chọc hút tinh trùng từ mào tinh qua da là một trong những thủ thuật hiện đại, ít xâm lấn giúp nam giới thu tinh trùng trực tiếp từ mào tinh để phục vụ cho các kỹ thuật hỗ trợ sinh sản như thụ tinh trong ống nghiệm, tiêm tinh trùng vào bào tương noãn.

Đây là lựa chọn lý tưởng cho những trường hợp nam giới bị tắc ống dẫn tinh, không có ống dẫn tinh bẩm sinh hoặc sau thắt ống dẫn tinh mà không muốn hoặc không thể phẫu thuật nối lại. Chọc hút tinh trùng từ mào tinh qua da không chỉ là một bước tiến quan trọng trong điều trị vô sinh nam mà còn mở ra cơ hội làm cha cho nhiều gia đình nhờ khả năng thu tinh trùng hiệu quả, giảm thiểu đau đớn và rủi ro biến chứng. (1)

Chỉ định và chống chỉ định của thủ thuật PESA

Để chọc hút tinh trùng từ mào tinh qua da mang lại hiệu quả cao, người bệnh cần hiểu rõ khi nào nên thực hiện và khi nào nên trì hoãn. Việc nắm vững chỉ định và chống chỉ định giúp nam giới có sự chuẩn bị đầy đủ về tâm lý, tài chính, hoàn thiện thủ tục BHYT, đồng thời giảm thiểu rủi ro và tăng khả năng thành công. Cụ thể:

1. Chỉ định

Bác sĩ sẽ dựa trên kết quả khám, xét nghiệm và mong muốn sinh sản để quyết định. Các trường hợp thường được chỉ định gồm:

• Không có ống dẫn tinh bẩm sinh: Đây là tình trạng hiếm gặp nhưng là nguyên nhân phổ biến của tắc nghẽn đường dẫn tinh bẩm sinh. Nam giới mắc bất sản ống dẫn tinh 2 bên bẩm sinh vẫn sản xuất tinh trùng bình thường ở tinh hoàn nhưng không có đường để tinh trùng đi ra ngoài. Đây là phương pháp được khuyến nghị để lấy tinh trùng trực tiếp từ mào tinh, sau đó dùng trong thụ tinh ống nghiệm (IVF) hoặc tiêm tinh trùng vào bào tương noãn (ICSI).
• Bất thường ở đường dẫn tinh: Trường hợp bệnh nhân có tắc nghẽn sau viêm mào tinh hoàn, chấn thương vùng bìu hoặc sẹo sau phẫu thuật làm tắc nghẽn đường dẫn tinh. Khi việc phẫu thuật tái thông khó thực hiện hoặc tỷ lệ thành công thấp, PESA là lựa chọn ít xâm lấn, nhanh chóng, có thể lặp lại nhiều lần để thu tinh trùng.
• Không muốn nối lại ống dẫn tinh: Một số bệnh nhân đã thắt ống dẫn tinh trước đó nhưng muốn có con trở lại. Nếu không muốn mổ nối lại ống dẫn tinh (do chi phí, thời gian hồi phục dài hoặc rủi ro phẫu thuật), chọc hút tinh trùng từ mào tinh qua da kết hợp với IVF hoặc ICSI là giải pháp hiệu quả và tiết kiệm thời gian cho nam giới.

2. Chống chỉ định

Kỹ thuật PESA không được áp dụng cho các trường hợp vô tinh không do tắc nghẽn. Ở nhóm bệnh nhân này, quá trình sinh tinh bị suy giảm hoặc gián đoạn do các nguyên nhân như bất thường nhiễm sắc thể – gen, giãn tĩnh mạch thừng tinh, tinh hoàn ẩn, tinh hoàn teo nhỏ, suy tuyến sinh dục… Vì tinh hoàn không tạo ra tinh trùng hoặc tạo rất ít, việc chọc hút mào tinh sẽ không thể thu được tinh trùng, do đó thủ thuật này không mang lại hiệu quả.

Ngoài nhóm vô tinh không bế tắc, chọc hút tinh trùng từ mào tinh qua da cũng chống chỉ định trong một số tình huống khác, bao gồm:

• Vô tinh do tắc nghẽn ngay tại tinh hoàn, khiến việc hút tinh trùng từ mào tinh không khả thi.
• Những trường hợp không được phép chọc hút mào tinh bên có khả năng thực hiện phẫu thuật tái thông đường dẫn tinh, ngoại trừ khi bệnh nhân đã được tư vấn rõ về nguy cơ tổn thương mào tinh do thủ thuật và vẫn xác nhận không muốn nối thông.
• Bệnh nhân đã phẫu thuật nối thông ống dẫn tinh và đang trong thời gian chờ đợi tái xuất hiện tinh trùng trong tinh dịch: 6 tháng sau phẫu thuật nối ống dẫn tinh – ống dẫn tinh và 12 tháng sau phẫu thuật nối ống dẫn tinh – mào tinh.

Thủ thuật PESA có ưu và nhược điểm thế nào?

Để lựa chọn phương pháp điều trị vô sinh phù hợp, hiểu rõ ưu điểm và nhược điểm của thủ thuật PESA là điều cần thiết. Cụ thể:

1. Ưu điểm

Thủ thuật này được ưa chuộng trong điều trị vô sinh nam nhờ nhiều lợi thế nổi bật, bao gồm:

• Thời gian thực hiện nhanh: Thời gian thực hiện thủ thuật này chỉ mất khoảng từ 15 – 30 phút, thường được thực hiện ngoại trú. Người bệnh có thể về ngay trong ngày, giảm thiểu thời gian nằm viện và gián đoạn công việc.
• Chi phí tối ưu: So với phẫu thuật vi phẫu như MESA hay nối ống dẫn tinh, chọc hút tinh trùng từ mào tinh qua da tiết kiệm hơn vì quy trình đơn giản, không cần thiết bị phẫu thuật đắt tiền. Nếu bệnh viện có hợp đồng BHYT, người bệnh có thể được hỗ trợ một phần chi phí sau khi hoàn tất thủ tục.
• Có thể thực hiện lặp lại nhiều lần: Nếu lượng tinh trùng thu được ít hoặc chất lượng chưa đạt yêu cầu, thủ thuật này có thể thực hiện lặp lại nhiều lần, giúp tăng cơ hội thu được mẫu tốt cho IVF hoặc ICSI.
• Không cần chuyên gia vi phẫu: Khác với MESA hay micro-TESE yêu cầu bác sĩ vi phẫu, PESA là thủ thuật đơn giản, dễ thực hiện, không yêu cầu cao về kỹ thuật nên hầu hết các bác sĩ đều có thể thực hiện tốt được thủ thuật này. Do đó, TESA rất dễ triển khai ở nhiều cơ sở y tế.
• Không cần thám sát vùng bìu: Đây là thủ thuật qua da, ít xâm lấn, không cần rạch da lớn hay bóc tách mô, giảm nguy cơ biến chứng, giảm đau và thời gian hồi phục.

2. Nhược điểm

Bên cạnh các ưu điểm, PESA vẫn có một số hạn chế cần được cân nhắc kỹ trước khi quyết định thực hiện như:

• Lượng tinh trùng thu được ít hơn: So với MESA (vi phẫu mào tinh), PESA thường thu được ít tinh trùng hơn do không quan sát trực tiếp và cũng không thể xác định được chính xác vị trí chứa nhiều tinh trùng trong mào tinh trong khi chọc hút. Điều này đôi khi khiến mẫu không đủ cho các chu kỳ IVF lớn.
• Nguy cơ xơ hóa hoặc tắc tại vị trí chọc hút: Chọc kim nhiều lần có thể gây tổn thương mô, để lại sẹo hoặc gây xơ hóa, ảnh hưởng đến các lần lấy tinh trùng. Tuy nhiên, tình trạng này sẽ nhanh khỏi và không để lại hậu quả lâu dài đối với sức khỏe của bệnh nhân.
• Nguy cơ tụ máu: Vì có mạch máu nhỏ trong mào tinh, việc chọc hút có thể gây chảy máu, tụ máu bìu, đau và sưng tạm thời. Người có rối loạn đông máu hoặc đang dùng thuốc chống đông cần được bác sĩ đánh giá kỹ trước khi thực hiện thủ thuật.

Quy trình phẫu thuật PESA như thế nào?

Đây là kỹ thuật ít xâm lấn, được thực hiện ngoại trú với các bước nhanh gọn nhưng cần tuân thủ nghiêm ngặt quy trình vô khuẩn và theo dõi sau thủ thuật. Bao gồm:

1. Chuẩn bị trước thủ thuật

• Thăm khám và xét nghiệm: Bệnh nhân được khám lâm sàng vùng bìu, làm xét nghiệm máu (chức năng đông máu, HIV, viêm gan), siêu âm mào tinh để xác định cấu trúc.
• Tư vấn và đồng thuận: Bác sĩ sẽ giải thích mục đích, lợi ích và rủi ro của phẫu thuật. Người bệnh ký giấy đồng ý, nắm rõ chi phí, quyền lợi BHYT, cùng các thủ tục hành chính liên quan.
• Chuẩn bị y tế: Người bệnh nên kiêng xuất tinh 2 – 5 ngày trước thủ thuật để tăng khả năng thu được tinh trùng chất lượng.

2. Gây tê hoặc gây mê

Chọc hút tinh trùng từ mào tinh qua da thường chỉ cần gây tê tại chỗ vùng bìu để giảm đau, bệnh nhân tỉnh táo hoàn toàn trong suốt quá trình. Với những người lo lắng nhiều hoặc cần lấy nhiều mẫu, bác sĩ có thể phối hợp tiền mê nhẹ để giúp bệnh nhân thư giãn.

3. Thu mẫu tinh trùng từ mào tinh

• Bác sĩ sẽ xác định vị trí và cố định mào tinh (thường lựa chọn bên mào tinh căng, to), sau đó dùng kim nhỏ chọc xuyên qua da bìu vào mào tinh để hút dịch chứa tinh trùng.
• Mẫu được kiểm tra ngay dưới kính hiển vi để đánh giá số lượng, khả năng di động và hình dạng tinh trùng.
• Nếu chưa thu được tinh trùng đạt yêu cầu, thủ thuật có thể lặp lại ở vị trí khác.

4. Xử lý và bảo quản tinh trùng sau thủ thuật

• Kiểm tra chất lượng: Đánh giá số lượng, độ di động, hình thái tinh trùng.
• Sử dụng ngay: Nếu thực hiện IVF hoặc ICSI trong cùng chu kỳ, tinh trùng sẽ được chọn lọc và sử dụng trực tiếp.
• Trữ lạnh: Nếu có nhu cầu trữ lạnh, tinh trùng sẽ được bảo quản bằng môi trường chuyên dụng, lưu trữ ở trong nitơ lỏng với nhiệt độ -196 độ C để sử dụng cho các lần thụ tinh sau.

5. Theo dõi sau thủ thuật

Sau khi hoàn tất thủ thuật PESA, bệnh nhân sẽ được theo dõi tại chỗ một thời gian ngắn (thường khoảng 2 giờ) để:

• Kiểm tra tình trạng chảy máu, sưng đau vùng bìu.
• Hướng dẫn chườm lạnh, nghỉ ngơi, hạn chế vận động mạnh vài ngày.
• Uống thuốc giảm đau hoặc kháng viêm nếu được chỉ định.
• Hẹn tái khám hoặc làm thủ thuật lặp lại (nếu cần thu thêm mẫu).

Lưu ý chung đối với nam giới phẫu thuật PESA

Để thủ thuật PESA thật sự hiệu quả, nam giới cần chuẩn bị kỹ lưỡng cả về sức khỏe, tâm lý và hồ sơ hành chính trước khi bước vào can thiệp. Bao gồm:

1. Kiểm tra và tối ưu sức khỏe trước thủ thuật

• Khám tổng quát và điều trị bệnh kèm theo: Người bệnh cần được kiểm tra huyết áp, đường huyết, chức năng gan thận,… để loại trừ viêm nhiễm đường sinh dục trước khi thực hiện.
• Ngừng hoặc điều chỉnh thuốc chống đông: Nếu đang các thuốc ảnh hưởng đến quá trình đông máu, cần báo ngay cho bác sĩ để lên kế hoạch điều chỉnh, giảm nguy cơ tụ máu sau khi thực hiện PESA.
• Duy trì lối sống lành mạnh: Ăn uống đủ dinh dưỡng, hạn chế rượu bia, không hút thuốc để cải thiện chất lượng tinh trùng.

2. Chuẩn bị tinh thần và hồ sơ đầy đủ

• Được tư vấn kỹ: Bác sĩ sẽ giải thích quy trình, lợi ích, rủi ro và khả năng phải làm PESA nhiều lần. Người bệnh nên đặt câu hỏi rõ ràng để tránh những lo lắng không cần thiết.
• Hoàn tất thủ tục hành chính và BHYT: Kiểm tra xem bệnh viện có hỗ trợ chi phí PESA qua BHYT hay không. Chuẩn bị sẵn giấy tờ cần thiết để tránh chậm trễ.
• Thời gian kiêng xuất tinh: Nên kiêng 2 – 5 ngày trước thủ thuật để tối ưu số lượng và chất lượng tinh trùng thu được.

3. Chăm sóc sau thủ thuật

• Theo dõi tình trạng bìu: Có thể sưng nhẹ hoặc đau sau khi thực hiện PESA, do đó người bệnh nên chườm lạnh, nghỉ ngơi 1 – 2 ngày.
• Tuân thủ chỉ định thuốc: Dùng thuốc giảm đau hoặc kháng viêm đúng liều, tái khám nếu có dấu hiệu nhiễm trùng (sưng nóng đỏ, sốt).
• Tránh vận động mạnh: Không mang vác nặng hoặc tập thể thao gắng sức trong 3 – 5 ngày để tránh tình trạng bị tụ máu.

Để đặt lịch khám, tư vấn và điều trị trực tiếp với các bác sĩ tại Trung tâm Hỗ trợ sinh sản, IVF Tâm Anh quý khách hàng có thể liên hệ theo thông tin sau:

PESA mang lại hy vọng làm cha cho nhiều gia đình nhờ tính an toàn, thời gian hồi phục nhanh và khả năng thu tinh trùng hiệu quả. Lựa chọn thực hiện PESA tại các cơ sở uy tín, được bác sĩ tư vấn đầy đủ và hoàn thiện thủ tục sẽ giúp nam giới tối ưu kết quả và rút ngắn hành trình tìm con.