Vô sinh nam do không có tinh trùng trong tinh dịch là một trong những nguyên nhân phổ biến khiến nhiều cặp vợ chồng khó có con tự nhiên. Với sự phát triển của y học, kỹ thuật MESA – vi phẫu tìm tinh trùng từ mào tinh đã mở ra cơ hội có con chính chủ cho nhiều nam giới. Vậy phương pháp này thường được chỉ định trong những trường hợp nào?
Phẫu thuật MESA là gì?
MESA (Microsurgical Epididymal Sperm Aspiration) là kỹ thuật vi phẫu tìm tinh trùng từ mào tinh hoàn. Thủ thuật này được thực hiện bằng cách sử dụng kính hiển vi vi phẫu để mở những ống rất nhỏ trong mào tinh hoàn, từ đó thu thập tinh trùng.
Kỹ thuật này thường được chỉ định trong trường hợp tinh hoàn vẫn sản xuất tinh trùng bình thường như tinh trùng không thể xuất ra ngoài do tắc nghẽn đường dẫn tinh (vô tinh bế tắc). Các nguyên nhân phổ biến bao gồm bất sản ống dẫn tinh, tắc nghẽn sau viêm nhiễm, biến chứng sau chấn thương hoặc do đã thực hiện triệt sản. Trong những trường hợp này, MESA giúp thu được tinh trùng với tỷ lệ thành công khoảng 96-100%. (1)
Tinh trùng sau khi thu thập từ vi phẫu sẽ được xử lý sàng lọc để phục vụ cho quá trình thụ tinh trong ống nghiệm. Ngoài ra, trong trường hợp người nam chưa muốn có con ở thời điểm hiện tại, thủ thuật này cho phép bác sĩ lấy số lượng lớn tinh trùng và đông lạnh để sử dụng trong tương lai.
Nếu không tìm thấy tinh trùng, bác sĩ có thể tiến hành đồng thời các kỹ thuật khác như TESE hoặc micro-TESE để tìm tinh trùng trực tiếp từ tinh hoàn.
Chỉ định phẫu thuật MESA cho nam giới khi nào?
Vi phẫu tìm tinh trùng từ mào tinh là một trong những kỹ thuật hỗ trợ sinh sản tiên tiến, thường được áp dụng ở nam giới không có tinh trùng trong tinh dịch do nguyên nhân tắc nghẽn mào tinh hoàn hoặc ống dẫn tinh. Trường hợp này được hiểu là tinh hoàn vẫn sản xuất tinh trùng bình thường nhưng tinh trùng không thể “xuất ra” do đường dẫn tinh trùng ra ngoài bị tắc nghẽn.
Bên cạnh đó, một số trường hợp có thể được bác sĩ chỉ định vi phẫu trích tinh trùng từ mào tinh bao gồm:
Nam giới bẩm sinh không có ống dẫn tinh một hoặc cả hai bên và thất bại với kỹ thuật PESA thì cần chuyển sang kỹ thuật MESA hoặc TESE.
Tắc nghẽn mào tinh hoặc ống dẫn tinh do viêm nhiễm, cần trích tinh trùng để làm thụ tinh ống nghiệm, đồng thời kết hợp phẫu thuật tái thông ống dẫn tinh.
Nam giới đã triệt sản nhưng mong muốn có con trở lại, có thể được chỉ định vừa thông nối ống dẫn tinh vừa lấy tinh trùng để trữ đông hoặc sử dụng ngay cho thụ tinh ống nghiệm.
Mặt khác, vi phẫu trích tinh trùng từ mào tinh không được chỉ định với trường hợp vô tinh không do tắc nghẽn, tức là khi tinh hoàn không sản xuất hoặc sản xuất quá ít tinh trùng. Trong những trường hợp này, việc tìm tinh trùng từ mào tinh gần như không có kết quả.
MESA thường được chỉ định với trường hợp vô tinh do tắc nghẽn tại mào tinh hoặc ống dẫn tinh
Ưu và nhược điểm của vi phẫu tìm tinh trùng từ mào tinh MESA
1. Ưu điểm
Nhiều thống kê cho thấy vi phẫu tìm tinh trùng từ mào tinh mang lại hiệu quả cao trong điều trị vô sinh ở nam giới, tỷ lệ tìm thấy tinh trùng chất lượng lên đến 96% và nhiều ưu điểm khác, bao gồm:
Khả năng thu được tinh trùng số lượng lớn: Trong trường hợp vô tinh bế tắc, tinh hoàn vẫn sản xuất tinh trùng bình thường, nhờ đó MESA có thể thu được nhiều tinh trùng chất lượng để thực hiện các chu kỳ thụ tinh ống nghiệm (IVF).
Tạo điều kiện trữ đông tinh trùng: Tinh trùng thu được từ MESA không chỉ dùng ngay cho kỹ thuật tiêm tinh trùng vào bào tương trứng (ICSI) mà còn có thể trữ đông để sử dụng cho các chu kỳ IVF sau này. Đây là lựa chọn phù hợp cho những cặp đôi chưa muốn có con thời điểm hiện tại hoặc những người mong muốn bảo tồn khả năng sinh sản trong tương lai.
Giảm nguy cơ biến chứng với mini-MESA: Kỹ thuật mini-MESA với đường rạch nhỏ khoảng 1cm chỉ để bộc lộ mào tinh, giúp giảm thiểu tổn thương, rút ngắn thời gian phẫu thuật và hạn chế biến chứng, đặc biệt là nguy cơ tụ máu bìu. Mini-MESA thường được áp dụng khi PESA không đạt hiệu quả.
Khả năng kết hợp điều trị phục hồi: Trong một số trường hợp, vi phẫu trích tinh trùng từ mào tinh có thể tiến hành song song với phẫu thuật thông nối ống dẫn tinh, giúp khắc phục tắc nghẽn và cải thiện cơ hội có con tự nhiên về sau.
2. Nhược điểm
Dù mang lại nhiều lợi ích vượt trội, MESA vẫn tồn tại một số hạn chế như:
Thủ thuật phức tạp: MESA là kỹ thuật vi phẫu khó, đòi hỏi trang thiết bị hiện đại và bác sĩ có chuyên môn cao trong lĩnh vực vi phẫu nam khoa.
Cần thám sát bìu trước khi thực hiện: Để xác định nguyên nhân vô tinh có phải do tắc nghẽn hay không, bác sĩ có thể cần tiến hành thăm khám trực tiếp, từ đó lựa chọn MESA hoặc phương pháp phù hợp hơn như TESE hoặc micro-TESE.
Chăm sóc vết thương sau phẫu thuật: Do có can thiệp phẫu thuật, người bệnh có thể cảm thấy đau hoặc khó chịu tại vết mổ. Việc vệ sinh và chăm sóc vết thương đúng cách là rất quan trọng để phòng tránh nguy cơ nhiễm trùng và chảy máu.
Quy trình phẫu thuật MESA tại IVF Tâm Anh
1. Chuẩn bị trước phẫu thuật
Trước ngày phẫu thuật:
Ăn bữa tối nhẹ, dễ tiêu và nên ăn trước 18 giờ cùng ngày.
Có thể uống nước đến trước 23 giờ đêm.
Vệ sinh cá nhân, tắm rửa sạch sẽ vùng bìu bằng xà phòng.
Ngủ sớm, giữ tinh thần thoải mái và ngủ đủ giấc.
Trong ngày phẫu thuật:
Ngừng ăn và uống ít nhất 6-8 giờ trước khi phẫu thuật để hạn chế nguy cơ hít sặc khi gây mê.
Không dùng nước hoa, không mang theo tài sản có giá trị, tháo bỏ răng giả hoặc các vật dụng tương tự (nếu có).
Tiếp tục vệ sinh sạch sẽ vùng bìu trước khi nhập viện.
Thay trang phục theo hướng dẫn của điều dưỡng.
2. Các bước tiến hành vi phẫu trích tinh trùng từ mào tinh
Bệnh nhân được đặt nằm đúng tư thế và gây mê toàn thân hoặc gây tê tủy sống.
Bác sĩ sát trùng toàn bộ vùng phẫu thuật (bìu, bẹn, đùi và tầng sinh môn).
Thực hiện một đường rạch nhỏ khoảng 1cm để bộc lộ mào tinh mà không cần mở tinh hoàn.
Dưới kính hiển vi phẫu thuật, bác sĩ hút dịch từ ống mào tinh chứa tinh trùng, sau đó chuyển ngay mẫu đến phòng lab.
Tại phòng lab, tinh trùng được sàng lọc, chọn lọc những “tinh binh” khỏe mạnh nhất. Nếu đạt chất lượng, tinh trùng sẽ được dùng cho kỹ thuật ICSI hoặc đông lạnh lưu trữ cho các lần IVF sau.
Trong trường hợp cần thiết, bác sĩ có thể kiểm tra đầu xa của ống dẫn tinh và cân nhắc thông nối ngay trong ca phẫu thuật.
Cuối cùng, vết mổ được cầm máu và khâu đóng,người bệnh được đưa về phòng hồi sức để theo dõi trước khi xuất viện.
Chuyên viên phôi học tiến hành tìm tinh trùng thu thập từ MESA để làm ICSI
Lưu ý chung đối với nam giới phẫu thuật MESA
Để quá trình vi phẫu tìm tinh trùng từ mào tinh diễn ra thuận lợi và an toàn, nam giới cần chú ý một số vấn đề quan trọng sau:
Ngưng sử dụng thuốc chống viêm, giảm đau nhóm NSAIDs như Aspirin, Ibuprofen hoặc Naproxen nhằm hạn chế nguy cơ chảy máu trong và sau thủ thuật.
Chủ động sắp xếp công việc và nhờ người thân hỗ trợ, bởi sau phẫu thuật người bệnh sẽ không thể tự lái xe về.
Vệ sinh cá nhân sạch sẽ, đặc biệt cạo lông và làm sạch vùng bìu bằng xà phòng diệt khuẩn để giảm nguy cơ nhiễm trùng khi phẫu thuật.
Thực hiện tại cơ sở y tế uy tín, có đội ngũ bác sĩ chuyên khoa Nam học, Hỗ trợ sinh sản giàu kinh nghiệm và trang thiết bị vi phẫu hiện đại để nâng cao tỷ lệ thành công và quá trình thực hiện thủ thuật an toàn.
Giữ tinh thần thoải mái, nghỉ ngơi đầy đủ trước khi vào phòng mổ.
Trung tâm Hỗ trợ sinh sản – IVF Tâm Anh hội tụ đội ngũ chuyên gia, bác sĩ được đào tạo bài bản, nhiều năm kinh nghiệm cùng hệ thống trang thiết bị hiện đại góp phần tăng tỷ lệ thành công khi thực hiện các phẫu thuật tìm tinh trùng bao gồm PESA, MESA, TESE, micro-TESE. Từ đó giúp nam giới cải thiện được các vấn đề về tinh trùng và thu thập thành công những tinh trùng chất lượng nhằm tăng tỷ lệ thành công khi thực hiện IVF/ICSI.
Bên cạnh đó, IVF Tâm Anh tự hào là trung tâm Hỗ trợ sinh sản đầu tiên tại Việt Nam đạt kỷ lục châu Á về hệ thống phòng Labo phôi học đạt chuẩn ISO 5 đảm bảo môi trường sạch tuyệt đối: nhiệt độ, độ ẩm, áp suất, nồng độ bụi, vi sinh đều được kiểm soát nghiêm ngặt; thiết kế lab trong lab độc nhất tách biệt khu vực thao tác với khu vực nuôi cấy, từ đó tăng khả năng ổn định môi trường xung quanh, giúp phôi và giao tử phát triển tốt nhất.
Ngoài ra, chuyên viên phôi học tại IVF Tâm Anh còn tự tin làm chủ những kỹ thuật trữ lạnh tinh trùng hiện đại, có thể áp dụng trong trữ tinh trùng thường quy và trữ tinh trùng số lượng ít. Những ưu điểm này góp phần tăng tỷ lệ IVF thành công đồng thời đảm bảo sức khỏe sinh sản tốt nhất cho người bệnh.
Hệ thống lab-in-lab đạt chuẩn siêu sạch ISO 5 tại IVF Tâm Anh
Để đặt lịch thăm khám và tư vấn quy trình thực hiện điều trị tại IVF Tâm Anh, quý khách hàng có thể liên hệ đến thông tin liên hệ sau đây:
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội:
108 Phố Hoàng Như Tiếp, Phường Bồ Đề, TP. Hà Nội
(Đ/c cũ: 108 Hoàng Như Tiếp, P.Bồ Đề, Q.Long Biên, TP. Hà Nội)
MESA là một trong những kỹ thuật hiện đại, an toàn và mang lại cơ hội làm cha cho nhiều nam giới vô sinh do vô tinh tắc nghẽn. Nếu còn bất kỳ thắc mắc hoặc băn khoăn về các bệnh lý nam khoa, đừng ngần ngại liên hệ đến Hotline BVĐK Tâm Anh để được hỗ trợ tư vấn từ các bác sĩ giỏi bạn nhé!
Cập nhật lần cuối: 09:48 18/12/2025
Nguồn tham khảo
Preparing to download … (2025). Nih.gov. https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC3739111/pdf/aja2012114a.pdf