Mật độ tinh trùng thấp là một trong những yếu tố có thể ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe sinh sản nam giới và giảm khả năng thụ tinh. Đồng thời đây cũng được xem là tín hiệu cảnh báo các vấn đề bất thường ở hệ thống sinh dục cần được thăm khám kỹ lưỡng bởi các bác sĩ Nam khoa.
Tư vấn chuyên môn bài viết: Bác sĩ Nguyễn Tiến Huy – Trung tâm Hỗ trợ sinh sản, BVĐK Tâm Anh.
Mật độ tinh trùng thấp là tình trạng số lượng tinh trùng thấp hơn ngưỡng 16 triệu tinh trùng/ml tinh dịch. Theo quy ước của Tổ chức Y tế thế giới (WHO), một người đàn ông bình thường có mật độ tinh trùng từ 16 đến hơn 200 triệu tinh trùng/ml tinh dịch. Khi con số này giảm xuống dưới 16 triệu, người đó được xem là có mật độ tinh trùng thấp.
Tình trạng này ảnh hưởng đến khả năng thụ thai của người đàn ông, vì khi số lượng tinh trùng không được tối ưu sẽ làm giảm khả năng tinh trùng tiếp cận được trứng và thụ thai. Tuy nhiên, mật độ tinh trùng thấp không đồng nghĩa với vô sinh. (1)
Có khá nhiều nguyên nhân có thể khiến nam giới gặp tình trạng mật độ tinh trùng thấp, trong đó có thể chia thành 3 nhóm nguyên nhân chủ yếu, bao gồm:
Trên thực tế, mật độ tinh trùng thấp thường không có các dấu hiệu rõ ràng, điều này khiến nhiều nam giới không biết mình đang gặp phải vấn đề này cho đến khi gặp khó khăn trong việc thụ thai. Tuy nhiên, vẫn có một số dấu hiệu và triệu chứng gợi ý tình trạng mật độ tinh trùng thấp mà nam giới cần lưu ý, chẳng hạn như:
Theo nhận định của bác sĩ Nguyễn Tiến Huy – Trung tâm Hỗ trợ sinh sản, BVĐK Tâm Anh, Hà Nội “Mật độ tinh trùng thấp tuy không phải là vấn đề nguy hiểm đe dọa đến tính mạng người bệnh nhưng tình trạng này gây ra nhiều khó khăn trong việc thụ thai và khiến nam giới khó có con. Để tăng khả năng thụ thai tự nhiên, nam giới cần thăm khám sớm để tìm ra nguyên nhân chính xác, từ đó có kế hoạch phù hợp để cải thiện chất lượng và số lượng tinh trùng.”
Mật độ tinh trùng thấp có thể xảy ra với nam giới ở mọi lứa tuổi. Chính vì thế, các chuyên gia luôn khuyến cáo nam giới cần chủ động bảo vệ sức khỏe sinh sản của mình nhiều hơn bằng cách thăm khám định kỳ hoặc đến gặp bác sĩ chuyên khoa ngay khi nhận thấy bất kỳ dấu hiệu bất thường tinh trùng nào. Đặc biệt, nên lựa chọn những bệnh viện có chuyên khoa Nam học hiếm muộn để được kiểm tra một cách chính xác và có hướng xử trí phù hợp nhất.
Xét nghiệm tinh dịch đồ là phương pháp được chỉ định đầu tiên để kiểm tra chỉ số tinh trùng, bao gồm: mật độ tinh trùng, khả năng di động, hình thái và các yếu tố khác liên quan đến tinh trùng. Mẫu tinh dịch sau khi được thu thập bằng phương pháp thủ dâm sẽ được phân tích trong phòng Lab để kiểm tra và đánh giá các chỉ số quan trọng. Theo Hiệp hội Y học sinh sản Mỹ, nam giới bình thường có khoảng 20 triệu tinh trùng/ml tinh dịch, ít nhất 25% tinh trùng di động tiến về phía trước và ít nhất 30% tinh trùng có hình thái bình thường. (2)
Bác sĩ Tiến Huy cho biết, trong trường hợp kết quả xét nghiệm tinh dịch đồ bất thường, người nam sẽ được chỉ định xét nghiệm tinh dịch đồ lần 2 cách lần 1 khoảng 2 tuần. Điều này nhằm đảm bảo tính chính xác của kết quả, vì chất lượng tinh trùng có thể bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố tạm thời như căng thẳng, bệnh lý, hoặc lối sống trong thời gian ngắn.
Việc xét nghiệm lại giúp bác sĩ đánh giá chính xác hơn tình trạng sức khỏe sinh sản của người nam và đưa ra các khuyến nghị hoặc phương pháp điều trị phù hợp nếu cần thiết.
Mật độ tinh trùng thấp hoàn toàn có thể điều trị hoặc cải thiện được với nhiều phương pháp như thay đổi lối sống, điều trị nội khoa hoặc phẫu thuật khi có chỉ định. Điều quan trọng là nam giới nên thăm khám sớm để được chẩn đoán và xác định nguyên nhân chính xác gây tinh trùng thấp, từ đó các chuyên gia sẽ có phương án điều trị phù hợp và hiệu quả.
Hiện nay các phương pháp điều trị mật độ tinh trùng thấp ở nam giới bao gồm:
Được chỉ định với những trường hợp bị giãn tĩnh mạch thừng tinh hoặc vô tinh do tắc nghẽn. Với kỹ thuật vi phẫu hiện nay, tỷ lệ điều trị giãn tĩnh mạch thừng tinh thành công lên đến trên 90% và hiếm khi tái phát. Vì vậy, nam giới có mật độ tinh trùng thấp do giãn tĩnh mạch thừng tinh có thể cải thiện sau phẫu thuật.
Khi xác định tình trạng mật độ tinh trùng thấp do nhiễm trùng, bác sĩ sẽ chỉ định kháng sinh để điều trị và theo dõi tình trạng bệnh sau đó. Điều này giúp loại bỏ nguyên nhân gây nhiễm trùng và cải thiện khả năng sinh sản.
Với những vấn đề liên quan đến rối loạn chức năng tình dục như rối loạn cương dương hoặc xuất tinh sớm, bác sĩ có thể kê các loại thuốc hoặc gợi ý các phương pháp khác nhau để tăng cường khả năng thụ tinh tự nhiên.
Nếu nguyên nhân là sự mất cân bằng hormone, liệu pháp hormone và thuốc có thể được áp dụng nhằm điều chỉnh lại nồng độ nội tiết và kích thích quá trình sản xuất tinh trùng một cách bình thường.
Đối với nam giới có mật độ tinh trùng thấp, một số kỹ thuật hỗ trợ sinh sản hiện đại có thể giúp tăng khả năng thụ thai. Tùy thuộc vào tình trạng cụ thể, bác sĩ sẽ tư vấn các phương pháp phù hợp như bơm tinh trùng vào buồng tử cung (IUI), thụ tinh trong ống nghiệm (IVF), tiêm tinh trùng vào bào tương trứng (ICSI). Việc lựa chọn phương pháp sẽ dựa trên tình trạng sức khỏe sinh sản của người nam và người nữ, cũng như đánh giá của bác sĩ chuyên khoa.
Một số biện pháp giúp giảm nguy cơ số lượng tinh trùng thấp cho nam giới hoàn toàn có thể áp dụng tại nhà, bao gồm:
Trong trường hợp đã tích cực sử dụng các phương pháp điều trị và thay đổi lối sống mà vẫn không cải thiện số lượng và chất lượng tinh trùng, nam giới cần thăm khám ngay với các bác sĩ Nam khoa, Hiếm muộn để có kế hoạch điều trị phù hợp hơn.
Mật độ tinh trùng thấp không đồng nghĩa với việc nam giới sẽ bị vô sinh. Trong tinh dịch của người đàn ông vẫn có tỷ lệ nhỏ tinh trùng khỏe mạnh, tuy nhiên xác suất để tinh trùng gặp được trứng sẽ thấp hơn, dẫn đến người vợ có thể khó mang thai tự nhiên.
Tỷ lệ thụ thai tự nhiên ở các cặp vợ chồng mà người vợ dưới 35 tuổi và người chồng có chất lượng tinh trùng tốt thường nằm trong khoảng 20-25%. Tuy nhiên, nếu mật độ tinh trùng của người chồng thấp hơn mức tham chiếu (16 triệu tinh trùng/ml), khả năng thụ thai tự nhiên vẫn có nhưng tỷ lệ sẽ giảm so với nam giới bình thường.
Bác sĩ khuyến nghị các cặp đôi nên kiểm tra sức khỏe sinh sản toàn diện. Nếu sức khỏe của người vợ ổn định và vấn đề chính nằm ở mật độ tinh trùng thấp của người chồng, các biện pháp hỗ trợ có thể bao gồm:
Nếu sau một thời gian áp dụng các phương pháp này mà chưa có kết quả, bác sĩ có thể chỉ định thụ tinh trong ống nghiệm (IVF) để nâng cao tỷ lệ thụ thai cho vợ chồng.
Vì tình trạng mật độ tinh trùng thấp không gây ra bất kỳ triệu chứng rõ ràng nào nên nam giới chỉ phát hiện ra khi gặp khó khăn trong việc thụ thai. Do đó, Bác sĩ Tiến Huy khuyến nghị vợ chồng trong trường hợp quan hệ đều đặn với tần suất 2-3 lần/tuần không dùng bất kỳ biện pháp tránh thai nào mà không thể mang thai thành công trong vòng 1 năm, hoặc 6 tháng đối với người vợ trên 35 tuổi nên nhanh chóng đến các bệnh viện có chuyên khoa Hiếm muộn, Nam học để được bác sĩ chuyên khoa thăm khám và kiểm tra sức khoẻ sinh sản của cả vợ và chồng.
Nếu có vấn đề bất thường, việc điều trị sớm là cần thiết giúp cả hai vợ chồng tranh thủ thời gian vàng để sớm mang thai và sinh con khoẻ mạnh. Tránh trường hợp kéo dài thêm đến lúc lớn tuổi sẽ có nhiều bất lợi về trứng, tinh trùng cũng như sức khỏe của hai vợ chồng không còn tối ưu cho quá trình điều trị.
Để đặt lịch thăm khám và kiểm tra chẩn đoán tình trạng mật độ tinh trùng thấp tại Trung tâm Hỗ trợ sinh sản, BVĐK Tâm Anh, bạn có thể liên hệ đến thông tin sau:
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Mật độ tinh trùng thấp là một trong những vấn đề ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe sinh sản mà nhiều nam giới hay gặp phải. Việc thăm khám sớm và điều trị kịp thời có thể giúp cải thiện tình trạng này, từ đó giúp các quý ông có thể hoàn thành thiên chức làm cha đồng thời cải thiện chất lượng cuộc sống một cách hiệu quả.
