Bìu là bộ phận quan trọng trong hệ sinh sản của nam giới, bao bọc và bảo vệ tinh hoàn, điều hoà nhiệt độ để tinh hoàn hoạt động bình thường. Tuy nhiên vì nằm ở vị trí kín và ít được quan tâm, vùng cơ quan sinh dục nam này dễ gặp các vấn đề viêm nhiễm hoặc tổn thương nếu không được chăm sóc đúng cách.
Bìu là gì?
Bìu (Scrotum) là một trong những bộ phận thuộc hệ thống sinh sản nam giới, có kết cấu dạng túi, nằm dưới dương vật và phía trên tầng sinh môi. Được cấu tạo từ da, cơ trơn và được chia thành hai túi, ngăn cách nhau bởi vách mô liên kết. Mỗi bên túi chứa tinh hoàn, mào tinh hoàn và ống dẫn tinh.
Lớp da bên ngoài thường nhăn nheo và sẫm màu hơn các vùng da xung quanh. Da bìu tương đối mỏng và đàn hồi, có khả năng thay đổi kích thước và hình dạng tùy theo điều kiện môi trường.
Chức năng và vai trò của bìu trong hệ sinh dục nam
Bộ phận này đảm nhận vai trò quan trọng trong chức năng sinh sản của phái mạnh, giúp bảo vệ tinh hoàn, điều hòa nhiệt độ, đảm bảo quá trình sinh tinh diễn ra bình thường, cũng như chi phối khoái cảm trong hoạt động tình dục.
Bảo vệ tinh hoàn và hệ thống dây thần kinh, mạch máu: Có chức năng chính là bao bọc và bảo vệ tinh hoàn. Nhờ khả năng đàn hồi linh hoạt của lớp da và cơ bên ngoài, tinh hoàn bên trong được nâng đỡ và bảo vệ tối ưu, giúp hạn chế những chấn thương vật lý và ảnh hưởng từ môi trường bên ngoài. Đồng thời, các mô còn có tác dụng bảo vệ hệ thống dây thần kinh và mạch máu.
Điều hòa nhiệt độ: Hoạt động như một hệ thống “điều hòa nhiệt độ”, có khả năng tự linh hoạt điều chỉnh mức nhiệt ở vùng bìu thấp hơn thân nhiệt từ 2-3 độ C. Điều này tạo môi trường lý tưởng để quá trình sinh tinh diễn ra bình thường và tạo ra tinh trùng khỏe mạnh.
Phản xạ với các kích thích bên ngoài: Cơ bám da rất nhạy cảm với các kích thích từ bên ngoài, nhất là sự thay đổi nhiệt độ. Chúng có khả năng tự điều chỉnh vị trí, co lại khi trời lạnh hoặc giãn ra khi trời nóng để đưa tinh hoàn lại gần hoặc ra xa cơ thể hơn, nhằm duy trì nhiệt độ tối ưu cho tinh hoàn.
Bìu nằm dưới dương vật, có chức năng bao bọc và bảo vệ tinh hoàn
Giải phẫu cấu tạo bìu nam giới
Bộ phận này được cấu tạo bởi nhiều lớp mô và có cấu trúc giải phẫu đặc biệt, phù hợp với chức năng sinh lý quan trọng của nó.
1. Hình ảnh bìu bình thường
2. Vị trí bìu nằm ở đâu trong cơ thể?
Trong cơ thể nam giới, bìu là cơ quan nằm ở dưới dương vật và phía trước hậu môn. Được chia thành hai ngăn, mỗi ngăn bao bọc một tinh hoàn. Hai ngăn được phân cách bởi vách mô liên kết, giúp ngăn tinh hoàn di chuyển quá mức bên trong túi.
3. Cấu tạo của bìu
Bộ phận này được cấu tạo từ da và cơ, bao gồm các lớp:
Lớp da ngoài cùng bìu: Có màu sẫm hơn vùng da xung quanh do chứa nhiều sắc tố. Lớp da này tương đối mỏng, có khả năng đàn hồi và thường kèm theo nang lông.
Cơ bám da (cơ Dartos), là một lớp cơ sợi trơn nằm bên dưới da. Cơ bám da có vai trò tạo nếp nhăn và co giãn để điều chỉnh nhiệt độ cho tinh hoàn. Khi trời lạnh, cơ co lại, kéo tinh hoàn về phía cơ thể để giữ ấm. Khi trời nóng, cơ giãn ra để làm mát tinh hoàn.
Cấu trúc giải phẫu bên trong cơ quan này gồm có tinh hoàn, mào tinh hoàn, ống dẫn tinh, cơ cremaster và hệ thống mạch máu.
Tinh hoàn: Được gắn với đáy bìu, có nhiệm vụ sản xuất tinh trùng và hormone testosterone. Mỗi tinh hoàn dài khoảng 4-5cm, rộng khoảng 2-3cm và nặng khoảng 10-14g. Tinh hoàn nằm trong túi và được bao quanh bởi các lớp mô bảo vệ.
Mào tinh hoàn: Là một ống xoắn chặt, có cấu trúc hình chữ C, nằm phía trên mỗi tinh hoàn. Mào tinh hoàn bao gồm 3 phần: đầu, thân, đuôi. Mào tinh hoàn có vai trò lưu trữ tinh trùng cho đến khi chúng trưởng thành và hấp thụ dịch thừa do tinh hoàn tiết ra, giúp hỗ trợ tinh trùng di chuyển vào ống dẫn tinh trong quá trình xuất tinh.
Dây tinh: Là cơ quan chứa các mạch bạch huyết, dây thần kinh và mạch máu. Dây tinh cũng chứa ống dẫn tinh, có chức năng dẫn tinh trùng từ tinh hoàn đến niệu đạo.
Cơ cremaster: Bao quanh tinh hoàn và thừng tinh, có chức năng giúp điều chỉnh tinh hoàn ra xa hoặc lại gần cơ thể, nhằm duy trì nhiệt độ lý tưởng để sản xuất tinh trùng.
Cấu trúc bên trong bìu bao gồm tinh hoàn, mào tinh hoàn, dây tinh và cơ cremaster
5. Phần bìu có mấy lớp?
Bộ phận này được chia thành 6 lớp, các lớp từ nông đến sâu bao gồm:
Bìu có khả năng co, giãn tùy theo trạng thái và nhiệt độ, do đó hầu như không có số liệu cụ thể về kích thước của bộ phận này. Theo một nghiên cứu từ Paula Albrecht, Carolin Eimer và Erich Kasten có đề cập đến kích thước phần bìu ở người trưởng thành có chiều dài khoảng 4-5cm và đường kính khoảng 2-3cm. Đồng thời khi tuổi tác tăng lên, cơ trở nên yếu đi và khiến cho vùng da bắt đầu chảy xệ.
Các vấn đề thường gặp ở vùng bìu
Bộ phận này đóng vai trò quan trọng trong chức năng sinh sản, tuy nhiên việc chăm sóc không đúng cách có thể là nguyên nhân dẫn đến nhiều vấn đề, bao gồm:
Ngứa: Là tình trạng thường xảy ra do vệ sinh bìu không đúng cách hoặc tình trạng kích ứng, nhiễm trùng.
Ghẻ: Xảy ra có nguyên nhân từ ký sinh trùng. Tình trạng này gây ngứa dữ dội, xuất hiện các sẩn cục, mẩn đỏ ở vùng da.
Chàm bìu: Là một bệnh của chứng viêm da dị ứng, khiến vùng da bị sưng và ngứa rát, ảnh hưởng nhiều đến sinh hoạt của người bệnh.
Mọc mụn: Có thể bị nổi mụn rộp do nhiễm virus. Tình trạng này có thể lở loét và lan rộng ra vùng da xung quanh, gây đau, sưng và khó chịu. Nam giới bị mụn rộp ở bìu cần được thăm khám tại bệnh viện.
Nhiễm nấm: Thường xảy ra do việc chăm sóc bìu không đúng cách, khiến vùng da tại vùng này bị ẩm ướt, tạo điều kiện cho nấm và vi khuẩn phát triển.
Viêm da: Có thể xảy ra do phản ứng dị ứng, nhiễm trùng hoặc vùng da bị kích ứng. Tình trạng này có thể gây ngứa, đỏ và bong tróc da.
Thoát vị bìu: Xảy ra khi các tạng ở bụng đẩy qua một lỗ mở nhỏ trên thành bụng vào bìu.
Giãn tĩnh mạch: Là tình trạng giãn nở của các tĩnh mạch bên trong bìu. Tình trạng này gây đau, khó chịu, gây ảnh hưởng đến việc sản xuất tinh trùng và có thể dẫn đến vô sinh ở nam giới trong một số trường hợp.
Xoắn tinh hoàn: Xảy ra khi tinh hoàn/thừng tinh/ống dẫn tinh bị xoắn. Tình trạng này làm tắc nghẽn dòng máu đến tinh hoàn. Nam giới bị xoắn tinh hoàn là tình trạng khẩn cấp, cần được can thiệp y tế kịp thời để bảo tồn chức năng của tinh toàn.
U nang: Xảy ra khi có túi nang chứa dịch hoặc khối u hình thành trên mào tinh hoàn. U nang có thể do viêm nhiễm, chấn thương, tắc nghẽn ống dẫn tinh.
Nổi hạch: Là tình trạng phát hiện hạch, khối u bên trong tinh hoàn. Tình trạng này có thể gặp phải ở nhiều độ tuổi, nhưng phổ biến hơn ở nam giới từ 15-45 tuổi.
Sùi mào gà: Sùi mào gà gây ra do virus và là bệnh truyền nhiễm đường tình dục thường gặp, có thể phát hiện ở vùng da bìu. Sùi mào gà thường gây đau, khó chịu và nếu không được chữa trị, có thể ảnh hưởng đến khả năng sinh sản.
Chấn thương: Chấn thương cơ năng do té ngã, tai nạn hoặc bị tác động mạnh trực tiếp vào bìu có thể là bầm tím, sưng và đau. Một số chấn thương nghiêm trọng có thể dẫn đến vỡ tinh hoàn hoặc tụ máu.
Xoắn tinh hoàn là tình trạng khẩn cấp, làm tắc nghẽn dòng máu lưu thông và cần được điều trị kịp thời để bảo tồn chức năng sinh sản
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội:
108 Phố Hoàng Như Tiếp, Phường Bồ Đề, TP. Hà Nội
(Đ/c cũ: 108 Hoàng Như Tiếp, P.Bồ Đề, Q.Long Biên, TP. Hà Nội)
Bìu có cấu trúc giải phẫu gồm nhiều lớp và có vai trò đặc biệt quan trọng đối với sức khỏe sinh sản của phái mạnh. Do đó, nam giới cần điều chỉnh thói quen sinh hoạt lành mạnh, chăm sóc vùng kín đúng cách và chủ động thăm khám nam khoa định kỳ để kịp thời phát hiện và điều trị những bất thường, tránh gây ảnh hưởng đến chức năng sinh sản.
Garcia, R. A., & Sajjad, H. (2023, July 24). Anatomy, Abdomen and Pelvis, Scrotum. Nih.gov; StatPearls Publishing. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK549893/
Hoagland, T. M. (2025, April 11). Male Reproductive Organ Anatomy: Overview, Gross Anatomy, Microscopic Anatomy. Medscape.com; Medscape. https://emedicine.medscape.com/article/1899075-overview#a2?form=fpf