Xoắn tinh hoàn là một trong những trường hợp cấp cứu nam khoa khẩn cấp, có thể xảy ra với nam giới ở mọi lứa tuổi. Triệu chứng đặc trưng của tình trạng này là cảm giác đau đột ngột và dữ dội tại vùng bìu. Nếu không được can thiệp điều trị kịp thời sẽ dẫn đến biến chứng hoại tử và nguy cơ phải cắt bỏ tinh hoàn là rất cao.
Xoắn tinh hoàn là tình trạng thừng tinh tự xoắn quanh trục làm tắc nghẽn mạch máu nuôi tinh hoàn, dẫn đến phù nề, sung huyết và hoại tử tinh hoàn. Xoắn tinh hoàn là tình trạng cấp cứu nam khoa khẩn cấp, cần được xử lý ngay bởi bác sĩ chuyên khoa nhằm hạn chế nguy cơ hoại tử mô phải cắt bỏ tinh hoàn.
Xoắn tinh hoàn là tình trạng hiếm gặp với tỷ lệ khoảng 1/4000 nam giới dưới 25 tuổi. Tuy nhiên, đây là một trong những nguyên nhân thường gặp gây mất tinh hoàn ở nam giới. (1)
Tình trạng này có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, nhưng phổ biến nhất ở trẻ sơ sinh và thanh thiếu niên từ 12 – 18 tuổi. Dù ít gặp, xoắn tinh hoàn là một cấp cứu nam khoa khẩn cấp, cần được phát hiện và can thiệp (trong 6 giờ đầu từ khi bắt đầu đau) để bảo tồn tinh hoàn và chức năng sinh sản.
Triệu chứng phổ biến và rõ ràng nhất khi nam giới bị xoắn tinh hoàn là cơn đau đột ngột và dữ dội ở bìu, cơn đau có thể xảy ra bất cứ lúc nào, ngay cả khi ngủ, đứng, ngồi hoặc hoạt động. Bên cạnh đó, vẫn còn một số dấu hiệu bị xoắn tinh hoàn dễ nhận biết khác như:
Nguyên nhân chính xác gây xoắn tinh hoàn thường liên quan đến bất thường giải phẫu bẩm sinh, chia thành hai dạng:
Một số yếu tố nguy cơ có thể gây ra tình trạng xoắn tinh hoàn, bao gồm:
Xoắn tinh hoàn là tình trạng rất nguy hiểm cần cấp cứu khẩn cấp để kiểm soát các triệu chứng và ngăn ngừa biến chứng có thể xảy ra. Bác sĩ Nguyễn Công Danh – Trung tâm Hỗ trợ sinh sản, IVF Tâm Anh cho biết, trường hợp người nam không được cấp cứu điều trị trong vòng 6 giờ đầu tiên, mô tinh hoàn có thể bị hoại tử và buộc phải cắt bỏ.
Các trường hợp xoắn tinh hoàn có thể phục hồi được nếu xoắn dưới 8 giờ, nhưng hiếm khi xảy ra nếu đã hơn 24 giờ. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến khả năng sinh sản mà còn gây tổn thương lâu dài đến sức khỏe sinh lý của nam giới.
>> Bác sĩ giải đáp: Xoắn tinh hoàn có bị vô sinh không?
Nam giới cần được đưa đến bệnh viện có chuyên khoa nam học càng sớm càng tốt để được bác sĩ kiểm tra ngay khi có cảm giác đau tinh hoàn đột ngột và dữ dội, cơn đau kéo dài không dứt và kèm theo các triệu chứng sưng tấy hoặc đổi màu vùng bìu… Việc tranh thủ “thời gian vàng” và điều trị đúng cách có thể ngăn ngừa các tổn thương nghiêm trọng, đồng thời tăng cơ hội bảo tồn tinh hoàn, tránh nguy cơ mất tinh hoàn khi thực hiện phẫu cắt bỏ.
Thông qua các bước chẩn đoán dưới đây, bác sĩ có thể xác định chính xác mức độ tổn thương của tinh hoàn để từ đó nhanh chóng đưa ra hướng xử trí phù hợp nhằm hạn chế các biến chứng có thể xảy ra.
Ngay khi người nam được tiếp nhận cấp cứu, bác sĩ sẽ hỏi về các triệu chứng bao gồm mức độ và thời gian xảy ra cơn đau. Tiếp đến bác sĩ sẽ kiểm tra phản xạ cơ bìu bằng cách xoa nhẹ hoặc véo vào đùi trong ở bên bị ảnh hưởng, nếu tinh hoàn không co lại thì khả năng tinh hoàn bị xoắn là rất cao. Dấu hiệu Prehn âm tính (giảm đau khi nâng tinh hoàn lên) là một dấu hiệu của xoắn tinh hoàn.
Ngoài ra, các triệu chứng như bìu sưng đỏ, phù nề, người bệnh chóng mặt, buồn nôn… cũng được bác sĩ xem xét và kiểm tra kỹ lưỡng.
Siêu âm Doppler bìu nhằm kiểm tra lưu lượng máu vận chuyển đến tinh hoàn. Khi lưu lượng máu đến tinh hoàn giảm là dấu hiệu của tình trạng xoắn tinh hoàn. Siêu âm để phát hiện xoắn tinh hoàn có độ nhạy khoảng 93% và độ đặc hiệu là 100%.
Trong hầu hết các trường hợp xoắn tinh hoàn, phẫu thuật luôn là phương pháp điều trị ưu tiên nhằm mục tiêu tháo xoắn và khôi phục con đường vận chuyển lưu lượng máu đến tinh hoàn. Việc phẫu thuật cần được thực hiện càng sớm càng tốt trong vòng 6 giờ đầu tiên, vì nếu chậm trễ trong việc cấp cứu điều trị, mô tinh hoàn sẽ có nguy cơ hoại tử cao và phải cắt bỏ tinh hoàn.
Bác sĩ Công Danh cho biết, phẫu thuật tháo xoắn tinh hoàn sẽ được thực hiện dưới gây mê toàn thân, bác sĩ tiến hành rạch một đường nhỏ ở bìu, sau đó tháo xoắn và cố định tinh hoàn vào đúng vị trí trong bìu. Việc này giúp ngăn không cho tinh hoàn xoắn lại lại nữa.
Vài ngày đầu sau mổ, người bệnh có thể vẫn còn thấy đau đi kèm hiện tượng sưng, bầm tím ở bìu. Trong thời gian này, người bệnh sẽ dùng thuốc giảm đau theo hướng dẫn của bác sĩ, khoảng 1 tuần sau đó mức độ đau sẽ giảm dần và người nam có thể trở lại hoạt động sinh hoạt hàng ngày một cách bình thường.
Một lưu ý quan trọng là người nam không nên nâng vật nặng hay tham gia các hoạt động gắng sức trong ít nhất 3-4 tuần sau mổ. Việc tái khám định kỳ cũng rất cần thiết để đánh giá khả năng hồi phục và đảm bảo không có biến chứng nào xảy ra.
Hiện nay, không có biện pháp nào có thể phòng ngừa triệt để tình trạng xoắn tinh hoàn. Cách duy nhất để ngăn ngừa hiện tượng xoắn là phẫu thuật cố định cả hai tinh hoàn vào đúng vị trí trong bìu.
>> Tham khảo: Những cách phòng tránh xoắn tinh hoàn
Ngoài ra, các chuyên gia khuyến cáo nam giới nên thăm khám kiểm tra định kỳ, mang đồ bảo hộ khi chơi các môn thể thao đối kháng hoặc khi làm việc trong môi trường có nguy cơ cao để tránh các chấn thương ngoài ý muốn.
Xoắn tinh hoàn có thể xảy ra ở cả hai tinh hoàn, tuy nhiên những trường hợp này rất hiếm, chỉ chiếm khoảng 2%. Trong khi đó, đa số các trường hợp xoắn tinh hoàn được ghi nhận chỉ xảy ra với một tinh hoàn.
Tinh hoàn không thể tự tháo xoắn một cách tự nhiên. Xoắn tinh hoàn là tình trạng cấp cứu nam khoa khẩn cấp đòi hỏi các bước can thiệp y tế chuyên sâu để sửa chữa một cách nhanh chóng và chính xác. Việc tháo xoắn là cần thiết giúp phục hồi lưu lượng máu đến tinh hoàn và tránh tổn thương vĩnh viễn hoặc hoại tử.
>> Giải đáp: Bị xoắn tinh hoàn có tự khỏi không?
Ở hầu hết các trường hợp xoắn tinh hoàn, người bệnh đều có cảm giác đau đớn dữ dội và đột ngột ở vùng bìu. Đôi khi cơn đau có thể lan đến dạ dày hoặc khiến người bệnh có cảm giác buồn nôn và nôn, thậm chí cơn đau do xoắn tinh hoàn còn khiến nhiều người gặp khó khăn khi đi lại, di chuyển.
Tình trạng xoắn tinh hoàn có thể ảnh hưởng đến khả năng sinh sản nếu không được điều trị kịp thời. Khi lưu lượng máu đến tinh hoàn bị gián đoạn, nhu mô tinh hoàn sẽ hoại tử khiến tinh hoàn mất chức năng. Nếu không được điều trị trong vòng 6 giờ đầu tiên, nguy cơ hoại tử phải cắt bỏ tinh hoàn là rất cao. Lúc này khả năng sinh sản của người nam sẽ bị suy giảm đáng kể.
Trung tâm Hỗ trợ sinh sản, IVF Tâm Anh quy tụ đội ngũ chuyên gia, bác sĩ Nam học – Hiếm muộn giỏi chuyên môn, giàu kinh nghiệm tự tin làm chủ những kỹ thuật mới nhất, phát hiện sớm và điều trị hiệu quả các trường hợp cấp cứu nam khoa khẩn cấp, giúp hạn chế các biến chứng có thể xảy ra đe dọa đến khả năng sinh sản và nâng cao chất lượng cuộc sống cho người bệnh.
Nếu có nhu cầu thăm khám hoặc liên hệ cấp cứu khẩn cấp trường hợp nghi ngờ xoắn tinh hoàn, quý khách hàng có thể liên hệ đến Hệ thống BVĐK Tâm Anh theo thông tin sau đây:
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Xoắn tinh hoàn là tình trạng cấp cứu ngoại khoa khẩn cấp, đòi hỏi sự can thiệp y tế chính xác và nhanh chóng nhằm hạn chế tối đa các biến chứng nguy hiểm ảnh hưởng đến chức năng tinh hoàn cũng như sức khỏe sinh sản của người nam sau này.
