Khi nhắc đến chấn thương vùng kín, vỡ tinh hoàn là một trong những tình huống nghiêm trọng nhất mà nam giới có thể gặp phải. Không chỉ gây đau đớn dữ dội, tình trạng này còn có nguy cơ dẫn đến vô sinh nếu không được xử lý kịp thời. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn đọc hiểu rõ hơn về nguyên nhân, dấu hiệu và cách phòng tránh chấn thương nghiêm trọng này.
Vỡ tinh hoàn là chấn thương nghiêm trọng xảy ra khi có lực tác động mạnh vào vùng bìu, làm tổn thương các mô bên trong tinh hoàn, bao gồm hệ thống ống sinh tinh, khiến lớp bao trắng (tunica albuginea) của tinh hoàn bị rách. Điều này ảnh hưởng nghiêm trọng đến chức năng của tinh hoàn, thậm chí dẫn đến hoại tử tinh hoàn nếu không được can thiệp y tế kịp thời.
Hai tinh hoàn là cơ quan quan trọng trong hệ thống sinh sản của nam giới, được chứa trong túi da (gọi là bìu). Bộ phận này đảm nhận hai chức năng chính là sản xuất tinh trùng và sản xuất hormone sinh dục nam. Vì nằm ngoài cơ thể và không được bảo bọc bởi lớp cơ và xương giống các bộ phận khác nên tinh hoàn rất dễ bị tổn thương nếu có lực tác động mạnh vào vùng bìu. (1)
Vỡ tinh hoàn không phải là một chấn thương phổ biến, nhưng tai nạn này vẫn có thể xảy ra và dẫn đến nhiều hậu quả nghiêm trọng cho nam giới như đau nhói kéo dài, tăng nguy cơ viêm nhiễm, teo tinh hoàn và hoại tử tinh hoàn, mất chức năng sinh sản. Vì vậy, mặc dù tỉ lệ xảy ra không cao, nhưng khi nam giới gặp chấn thương này cần có sự can thiệp y tế khẩn cấp để tránh các biến chứng lâu dài.
Các nghiên cứu đã chứng minh khi người nam chịu một lực tác động từ 50kg trở lên vào vùng bìu có thể làm vỡ tinh hoàn. (2)
Khi nam giới gặp chấn thương vỡ tinh hoàn, biểu hiện rõ ràng nhất và xuất hiện ngay lập tức là cơn đau đớn dữ dội ở vùng bìu, đặc biệt, cơn đau có thể kéo dài và trở nên tồi tệ hơn nếu người nam không được cấp cứu kịp thời.
Ngoài ra, một số triệu chứng kèm theo có thể kể đến như:
>> Bác sĩ giải đáp: Vỡ tinh hoàn có đau không?
Ngay khi nhận thấy có dấu hiệu tinh hoàn bị vỡ, việc xử lý kịp thời và chính xác là rất quan trọng để giảm thiểu các biến chứng và bảo vệ khả năng sinh sản cho người nam. Dưới đây là các bước xử trí cấp cứu cơ bản khi gặp chấn thương vỡ tinh hoàn:
Vỡ tinh hoàn có thể đến từ nhiều nguyên nhân khác nhau, trong đó bao gồm một số nguyên nhân phổ biến như
Các thống kê cho thấy có khoảng 12-15% trường hợp bị vỡ tinh hoàn có liên quan đến tai nạn giao thông (3). Trong các vụ tai nạn, lực tác động mạnh từ việc va chạm có thể gây ra các chấn thương nghiêm trọng cho cơ quan sinh dục, bao gồm tinh hoàn. Mặc dù đa phần các chấn thương do tai nạn giao thông chủ yếu ảnh hưởng đến các bộ phận khác như đầu, ngực, tay, chân… nhưng vùng bìu và tinh hoàn vẫn là một trong những khu vực dễ bị tổn thương khi có lực tác động trực tiếp.
Chấn thương tinh hoàn trong thể thao là một nguyên nhân phổ biến và đáng lo ngại, đặc biệt là đối với những người tham gia các môn thể thao đối kháng như bóng đá, bóng rổ, bóng bầu dục hay các môn thể thao có thể xảy ra va chạm mạnh. Khi tham gia các hoạt động thể thao này, không thể tránh khỏi nguy cơ va chạm trực tiếp vào vùng bìu, khiến tinh hoàn bị vỡ hoặc tổn thương.
>> Xem thêm: Vỡ tinh hoàn có chết không?
Khi làm việc trong các ngành như xây dựng, sản xuất công nghiệp hoặc làm việc với máy móc nặng, nam giới có thể gặp phải các tai nạn gây tổn thương đến vùng bìu và tinh hoàn. Các tình huống như bị vật nặng rơi vào vùng thân dưới, va chạm với máy móc hay các cú ngã mạnh có thể làm tinh hoàn bị vỡ hoặc chấn thương nghiêm trọng.
Các trường hợp bị tấn công vùng kín chẳng hạn như đá mạnh vào vùng hạ bộ, bị con vật cắn vào bìu… có thể gây chấn thương nặng ở vùng bìu và nguy cơ vỡ tinh hoàn. Một số trường hợp hiếm gặp khi người nam tự bóp hoặc cắt vào vùng bìu trong trạng thái tâm lý bất ổn, thường gặp ở các bệnh nhân tâm thần.
Việc quan hệ tình dục quá mạnh bạo, va chạm mạnh có thể dẫn đến các tổn thương vùng kín, bao gồm vỡ tinh hoàn. Các cú va chạm mạnh vào vùng bìu trong lúc quan hệ có thể tạo ra áp lực lớn lên tinh hoàn, đặc biệt là khi không có sự chuẩn bị trước, có thể dẫn đến tình trạng vỡ tinh hoàn.
Bên cạnh đó, quan hệ tình dục không an toàn hoặc thực hiện các tư thế nguy hiểm có thể khiến nam giới gặp phải tình trạng chấn thương.
Vỡ tinh hoàn có thể để lại nhiều biến chứng nguy hiểm nếu không được xử lý kịp thời. Tinh hoàn là cơ quan sinh dục quan trọng đảm nhận vai trò sản xuất tinh trùng và hormone testosterone để duy trì khả năng sinh sản và sinh lý của nam giới. Với cấu trúc rất nhạy cảm và dễ bị tổn thương dưới tác động mạnh, nên khi bị vỡ, mô tinh hoàn sẽ bị hư hại nghiêm trọng. Trong trường hợp không được cấp cứu và điều trị kịp thời sẽ dẫn đến nhiễm trùng, teo tinh hoàn, thậm chí hoại tử phải cắt bỏ tinh hoàn.
Khi một tinh hoàn bị mất chức năng hoặc phải cắt bỏ do chấn thương nghiêm trọng, khả năng sản xuất tinh trùng và testosterone sẽ suy giảm. Điều này có thể gây ra các vấn đề liên quan đến sức khỏe sinh lý như giảm ham muốn tình dục, rối loạn cương dương, đặc biệt khả năng sinh sản cũng sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng, thậm chí khiến người nam đối mặt với nguy cơ vô sinh hiếm muộn.
>> Bác sĩ giải đáp: Vỡ tinh hoàn có vô sinh không?
Một số biến chứng nguy hiểm của tình trạng vỡ tinh hoàn nếu không được cấp cứu điều trị kịp thời có thể kể đến như:
Tình trạng chấn thương tinh hoàn làm tổn thương lớp bảo vệ bên ngoài, từ đó gây xuất huyết nghiêm trọng và tăng nguy cơ nhiễm trùng. Trường hợp không được cấp cứu kịp thời, tình trạng viêm nhiễm sẽ lan rộng và dẫn đến áp xe tinh hoàn (tạo ổ mủ), thậm chí có nguy cơ hoại tử tinh hoàn, gây mất hoàn toàn chức năng sinh sản.
>> Xem thêm: Áp xe bìu là gì?
Khi mô tinh hoàn bị tổn thương quá mức gây mất máu nuôi dưỡng mô, tinh hoàn có thể bị teo dần và không thể hồi phục. Khi kích thước tinh hoàn bị giảm đáng kể, chức năng sản xuất tinh trùng và hormone testosterone của người nam cũng bị suy giảm nghiêm trọng, gây ảnh hưởng đến sức khỏe sinh lý và khả năng sinh sản của người bệnh.
Xoắn tinh hoàn là biến chứng cấp tính rất nghiêm trọng của vỡ tinh hoàn, trong đó tinh hoàn bị xoay quanh trục làm tắc nghẽn lưu thông máu đến tinh hoàn, gây ra cơn đau dữ dội tại vùng bìu, đôi khi kèm theo cơn buồn nôn và nôn. Việc chậm trễ trong việc can thiệp y tế có thể dẫn đến hoại tử và nguy cơ phải cắt bỏ tinh hoàn là rất cao.
Trong trường hợp vỡ tinh hoàn gây teo hoặc hoại tử mô, khả năng sinh sản của nam giới có thể bị suy giảm hoặc mất hẳn. Thậm chí, nếu cả hai tinh hoàn bị ảnh hưởng nghiêm trọng, người bệnh sẽ không thể sản xuất tinh trùng, dẫn đến vô sinh. Những trường hợp này có thể lựa chọn các phương pháp hỗ trợ sinh sản thụ tinh trong ống nghiệm (IVF) để có con.
Khi tinh hoàn bị tổn thương sẽ làm giảm sản xuất hormone testosterone, một yếu tố quan trọng trong việc duy trì sức khỏe tình dục của nam giới. Từ đó dẫn đến giảm ham muốn tình dục, khó khăn trong việc duy trì sự cương cứng và giảm năng lượng tổng thể. Những vấn đề này không chỉ ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống tình dục mà còn có thể dẫn đến tâm lý lo âu, tự ti, ảnh hưởng đến mối quan hệ và sự tự tin của nam giới.
Việc phát hiện sớm hiện tượng chấn thương tinh hoàn là vô cùng quan trọng. Người bệnh cần đến gặp bác sĩ ngay lập tức sau khi có tình huống va chạm mạnh tại vùng bìu và nhận thấy các dấu hiệu nghi ngờ vỡ tinh hoàn. Tại đây, bác sĩ sẽ thực hiện các kiểm tra để đánh giá mức độ thương tổn và đưa ra phương án điều trị phù hợp.
Khám lâm sàng là bước đầu tiên trong quá trình chẩn đoán vỡ tinh hoàn. Khi bệnh nhân đến bệnh viện hoặc phòng khám với các triệu chứng nghi ngờ vỡ tinh hoàn, bác sĩ sẽ tiến hành kiểm tra lâm sàng để đánh giá tình trạng chung của người bệnh. Bác sĩ sẽ hỏi về cơ chế chấn thương (va đập, té ngã, tai nạn…) và kiểm tra triệu chứng thực thể như đau bìu, sưng bìu, tràn dịch, tụ máu… từ đó có thể đưa ra nhận định ban đầu về mức độ nghiêm trọng của vỡ tinh hoàn.
Sau đó, bác sĩ có thể chỉ định thêm các kiểm tra khác như:
Hầu hết các trường hợp chấn thương vùng bìu gây vỡ tinh hoàn, phương pháp điều trị có thể điều trị nội khoa (dùng thuốc) hoặc phẫu thuật. Các bác sĩ sẽ đánh giá mức độ tổn thương để đưa ra phương pháp điều trị thích hợp và kịp thời, nếu tinh hoàn tổn thương nặng sẽ được phẫu thuật ngay lập tức để nhanh chóng phục hồi tổn thương.
Bác sĩ Nguyễn Công Minh – Trung tâm Hỗ trợ sinh sản, BVĐK Tâm Anh – Quận 8 cho biết, tỷ lệ chữa khỏi và hồi phục chức năng tinh hoàn khi được cấp cứu trong vòng 72 giờ sau chấn thương là khoảng 97%, nếu sau thời gian này, tỷ lệ phải cắt bỏ tinh hoàn hoàn toàn tăng từ 7,4% – 55,5% tuỳ theo mức độ tổn thương của tinh hoàn.
>> Xem thêm: Vỡ tinh hoàn có chữa được không?
Vỡ tinh hoàn có thể gây ảnh hưởng lâu dài đến sức khỏe sinh lý và khả năng sinh sản của nam giới. Tuy nhiên, bằng các biện pháp phòng ngừa đúng đắn, nam giới có thể giảm thiểu nguy cơ vỡ tinh hoàn một cách hiệu quả.
Khi bị đá vào tinh hoàn, dù ở mức độ nhẹ hay mạnh, nam giới đều cảm thấy đau đớn ngay lập tức. Cơn đau này có thể kéo dài từ vài phút đến vài giờ, và trong nhiều trường hợp, sẽ kèm theo các triệu chứng khác như sưng tấy, bầm tím hoặc khó chịu khi di chuyển. Tuy nhiên, không phải mọi trường hợp bị đá vào tinh hoàn đều dẫn đến vỡ tinh hoàn.
Nếu cơn đau không giảm dần hoặc có dấu hiệu nghiêm trọng hơn như cảm giác buồn nôn, chóng mặt, hoặc sốt, đây là dấu hiệu cho thấy có thể có tổn thương nghiêm trọng hơn, bao gồm khả năng vỡ tinh hoàn. Đặc biệt, trong trường hợp bị chấn thương mạnh hoặc có các dấu hiệu như sưng to vùng bìu, có vết rách hoặc cảm giác đau không thuyên giảm, bạn cần phải tìm kiếm sự trợ giúp y tế ngay lập tức.
Câu trả lời phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của vỡ tinh hoàn. Trong một số trường hợp, nếu vỡ tinh hoàn không quá nghiêm trọng và không gây tổn thương quá lớn cho mô tinh hoàn, việc điều trị kịp thời có thể giúp tinh hoàn phục hồi chức năng. Tuy nhiên, trong những trường hợp vỡ tinh hoàn nặng, với mô tinh hoàn bị rách quá nhiều hoặc bị tổn thương nghiêm trọng, khả năng phục hồi sẽ thấp và có thể cần phải can thiệp phẫu thuật để cứu chữa.
>> Xem thêm:
Với những trường hợp tinh hoàn bị vỡ nát do tai nạn hoặc chấn thương nghiêm trọng, bác sĩ sẽ chỉ định phẫu thuật, cố gắng bảo tồn lại phần tinh hoàn không bị tổn thương, trường hợp dập nát cả tinh hoàn sẽ có chỉ định cắt bỏ tinh hoàn.
Trung tâm Hỗ trợ sinh sản thuộc Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh không chỉ là một trong những đơn vị dẫn đầu trong lĩnh vực điều trị vô sinh hiếm muộn, mà còn nổi bật với chuyên môn sâu trong lĩnh vực nam khoa. Với các dịch vụ toàn diện cho sức khỏe sinh lý và sinh sản của nam giới, trung tâm cung cấp giải pháp điều trị hiệu quả cho các vấn đề từ vô sinh, yếu sinh lý, rối loạn cương dương cho đến bệnh lý tuyến tiền liệt…
Đặc biệt, BVĐK Tâm Anh còn nổi bật với dịch vụ cấp cứu vỡ tinh hoàn – một tình trạng cấp tính đòi hỏi can thiệp kịp thời để ngăn ngừa những biến chứng nghiêm trọng. Với đội ngũ bác sĩ chuyên môn cao và quy trình cấp cứu nhanh chóng, bệnh viện cam kết mang đến giải pháp điều trị tối ưu, giúp bệnh nhân hồi phục sức khỏe sinh lý và bảo vệ chức năng tinh hoàn sau chấn thương.
Ngay khi nhận thấy bất kỳ dấu hiệu nào nghi ngờ vỡ tinh hoàn, hãy nhanh chóng đến Hệ thống BVĐK Tâm Anh để được tiếp nhận cấp cứu sớm nhất hoặc liên hệ qua thông tin sau:
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Tóm lại vỡ tinh hoàn là một chấn thương nam khoa nghiêm trọng cần được xử lý kịp thời và đúng cách. Việc can thiệp y tế sớm có thể giúp giảm thiểu nguy cơ mất tinh hoàn và bảo vệ sức khỏe sinh sản của bệnh nhân.
