Ung thư tinh hoàn là một trong những mối đe dọa đối với sức khỏe tổng thể và chức năng sinh sản của nam giới. Bệnh có thể tiến triển âm thầm và gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng nếu không được phát hiện sớm và điều trị kịp thời. Vậy dấu hiệu và nguyên nhân gây ung thư tinh hoàn là gì? Phương pháp chẩn đoán và điều trị như thế nào?
Ung thư tinh hoàn xảy ra khi các tế bào trong tinh hoàn phát triển bất thường, hình thành các khối u hoặc nốt sưng ở một hoặc cả hai bên tinh hoàn. Bệnh thường tiến triển âm thầm, không gây đau rõ rệt trong giai đoạn đầu khiến nhiều nam giới khó nhận biết được mình đang mắc bệnh, dẫn đến chẩn đoán và điều trị muộn.
Bác sĩ Nguyễn Công Danh – Trung tâm Hỗ trợ sinh sản, IVF Tâm Anh cho biết, tinh hoàn là cơ quan nằm trong túi bìu bên dưới dương vật, đảm nhận hai chức năng quan trọng là sản xuất tinh trùng và nội tiết tố nam Testosterone. Khi tinh hoàn có bất kỳ tổn thương nào, sinh lý và sức khỏe sinh sản của nam giới sẽ bị ảnh hưởng đáng kể.
Chính vì thế, ngay khi nhận thấy những dấu hiệu bất thường tại vùng bìu, tinh hoàn, nam giới cần chủ động thăm khám sớm với bác sĩ chuyên khoa nam học để được chẩn đoán nguyên nhân chính xác, từ đó có hướng điều trị kịp thời và hiệu quả, hạn chế các biến chứng nguy hiểm và bảo vệ khả năng sinh sản lâu dài.
Theo Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ (AJCC), ung thư tinh hoàn được phân thành các loại sau đây:
Loại ung thư này chiếm khoảng 95% các trường hợp ung thư tinh hoàn được chia thành hai loại chính, gồm:
Seminoma là loại u tế bào mầm thường gặp nhất, chiếm khoảng 50% tổng số ca bệnh. Khối u này chủ yếu được chẩn đoán ở nam giới trong độ tuổi từ 30-40. Nhờ đặc tính nhạy với xạ trị và hóa trị, seminoma có tiên lượng điều trị khá tích cực nếu bệnh được phát hiện sớm.
>> Xem thêm: Khối u ở bộ phận sinh dục nam
Loại ung thư này có xu hướng phát triển nhanh và tiên lượng kém hơn so với seminoma, bao gồm một số thể sau:
Có khoảng 5% các trường hợp ung thư tinh hoàn rơi vào nhóm này, bao gồm:
Đây là dạng ung thư hiếm gặp, xảy ra khi các tế bào ung thư từ cơ quan khác di căn tới tinh hoàn.
Theo dịch tễ học, ung thư tinh hoàn là bệnh lý hiếm gặp, có thể ảnh hưởng đến nam giới ở mọi lứa tuổi. Ước tính có hơn 1000 nam giới được chẩn đoán mắc ung thư tinh hoàn năm 2024, độ tuổi trung bình được chẩn đoán là 36 tuổi. (1)
Ung thư tinh hoàn có thể trải qua các giai đoạn phát triển bao gồm:
Đây là giai đoạn sớm nhất của ung thư tinh hoàn. Ở giai đoạn này, các tế bào bất thường mới chỉ xuất hiện trong các ống sinh tinh, chưa xâm lấn ra các mô xung quanh. (2)
Đến giai đoạn I, các tế bào ung thư bắt đầu phát triển ra khỏi các ống sinh tinh và xâm nhập vào mô tinh hoàn nhưng chưa lan đến hạch bạch huyết hoặc các bộ phận khác của cơ thể.
Tế bào ung thư có thể hoặc chưa lan ra ngoài tinh hoàn, có ít nhất một hạch bạch huyết gần đó bị ảnh hưởng, lúc này người bệnh sẽ được chẩn đoán mắc ung thư tinh hoàn giai đoạn II.
Đây được xem là giai đoạn muộn của ung thư tinh hoàn, khi khối u đã bắt đầu di căn vượt ra ngoài tinh hoàn, lan sang các cơ quan lân cận như hạch bạch huyết, phổi, gan…
>> Xem thêm: Các dấu hiệu ung thư tinh hoàn giai đoạn cuối
Theo nhiều y văn, nguyên nhân chính xác dẫn đến ung thư tinh hoàn vẫn chưa được xác định rõ, tuy nhiên nhiều nghiên cứu đã chứng minh một số yếu tố nguy cơ sau đây có thể làm tăng nguy cơ ung thư tinh hoàn ở nam giới.
Ở giai đoạn đầu, các dấu hiệu ung thư tinh hoàn thường khởi phát âm thầm và không gây ra các triệu chứng rõ rệt nên thường khó nhận biết. Qua mỗi giai đoạn các triệu chứng sẽ có sự thay đổi khác nhau tùy vào loại ung thư. Tuy nhiên, một số triệu chứng chung thường gặp của ung thư tinh hoàn, bao gồm:
Khi ung thư tinh hoàn đã tiến triển đến giai đoạn muộn, đặc biệt khi khối u đã di căn đến các cơ quan khác như hạch bạch huyết, phổi, gan,các triệu chứng không cần giới hạn tại vùng bìu mà có thể xuất hiện toàn thân, bao gồm sụt cân nhanh, mệt mỏi kéo dài, khó thở…
Quy trình chẩn đoán ung thư tinh hoàn gồm các bước sau đây:
Bước đầu tiên, bác sĩ sẽ hỏi về các triệu chứng, thời gian phát hiện khối u, tiền sử bệnh lý của người bệnh. Sau đó, bác sĩ sẽ thực hiện khám lâm sàng tại vùng bìu để tìm kiếm vị trí các khối u, cục cứng hoặc sự thay đổi bất thường về hình dáng, kích thước tinh hoàn. Khi có các triệu chứng nghi ngờ, bác sĩ sẽ chỉ định các phương pháp chẩn đoán chuyên sâu hơn để kiểm tra chi tiết. (3)
Siêu âm vùng bìu cho phép bác sĩ đánh giá chi tiết cấu trúc bên trong tinh hoàn và phân biệt khối u với các tổn thương khác như viêm tinh hoàn hay tràn dịch màng tinh hoàn. Qua hình ảnh siêu âm cũng giúp xác định vị trí, kích thước của khối u.
>> Giải đáp: Siêu âm có phát hiện ung thư tinh hoàn không?
Đây là một trong những xét nghiệm quan trọng giúp xác định sự hiện diện của các chất chỉ điểm ung thư, bao gồm AFP, β-hCG, LDH… Nếu nồng độ các chất này tăng cao trong máu có thể chỉ ra sự hiện diện của ung thư tinh hoàn, đồng thời cung cấp thông tin về mức độ tiến triển của bệnh.
Một mẫu mô lấy ra từ vị trí khối u được đưa đến phòng thí nghiệm để quan sát và kiểm tra xem đây là u lành tính hay ác tính.
Bác sĩ có thể chỉ định chụp CT bụng và xương chậu để xem ung thư có lan đến các cơ quan này hay không.
Kết quả chụp X-quang là tiêu chuẩn để xem tế bào ung thư có lan đến phổi hay không.
Nếu nghi ngờ ung thư đã tiến triển đến giai đoạn muộn và di căn đến hệ thần kinh trung ương, bác sĩ sẽ chỉ định chụp MRI để xác định tình trạng này.
Ung thư tinh hoàn tuy hiếm gặp nhưng là một trong những bệnh lý nguy hiểm, tiềm ẩn nhiều nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe và khả năng sinh sản của nam giới. Nếu được phát hiện và điều trị kịp thời, tiên lượng điều trị bệnh sẽ rất khả quan.
Theo bác sĩ Danh, khoảng 95% các trường hợp ung thư tinh hoàn đều thuộc nhóm ung thư tế bào mầm, trong đó seminoma là loại u thường gặp với đặc điểm tiến triển chậm và có khả năng đáp ứng điều trị rất tốt nếu được phát hiện sớm.
Ngược lại, với nhóm ung thư tinh hoàn không phải tế bào mầm thường có xu hướng phát triển nhanh, mức độ ác tính cao và dễ di căn đến các cơ quan khác (đặc biệt là phổi và gan) nếu không được can thiệp kịp thời. Khi tế bào ung thư đã lan rộng, việc điều trị sẽ phức tạp hơn và tỷ lệ hồi phục cũng giảm rõ rệt.
Nhiều nghiên cứu đã cho thấy phần lớn nam giới sau khi phẫu thuật cắt bỏ ung thư tinh hoàn có kết quả hồi phục khả quan và tỷ lệ tái phát bệnh sau 5 năm là rất thấp nếu tuân thủ đúng phác đồ điều trị và tái khám định kỳ.
Ngoài ra, với những bệnh nhân vẫn còn mong muốn có con, bác sĩ thường khuyến cáo bệnh nhân trữ lạnh tinh trùng trước khi tiến hành hóa trị hoặc xạ trị.
Việc lựa chọn phương pháp điều trị ung thư tinh hoàn phụ thuộc vào loại ung thư, giai đoạn của bệnh và tình trạng sức khỏe của bệnh nhân. Mục tiêu điều trị chính là loại bỏ hoàn toàn tế bào ung thư, giảm thiểu nguy cơ tái phát và kéo dài tuổi thọ cho người bệnh. Các phương pháp điều trị ung thư tinh hoàn phổ biến có thể kể đến như:
Người bệnh sẽ được chỉ định phẫu thuật cắt bỏ tinh hoàn bị tổn thương khi các khối u đã phát triển thành u ác tính. Phẫu thuật này nhằm loại bỏ mô khối u ở tinh hoàn để hạn chế ảnh hưởng đến tinh hoàn còn lại hoặc ngăn chặn khả năng di căn đến các cơ quan trong cơ thể.
Việc cắt bỏ một tinh hoàn thường không ảnh hưởng lớn đến khả năng sinh sản của người bệnh, vì tinh hoàn còn lại vẫn có thể thực hiện các chức năng sản xuất tinh trùng và hormone Testosterone. Trong trường hợp buộc phải cắt bỏ cả 2 tinh hoàn do ảnh hưởng của các tế bào ung thư, người nam sẽ mất khả năng sinh sản.
Sau khi đã loại bỏ tinh hoàn bị ung thư, nếu có bằng chứng cho thấy tế bào ung thư đã lan đến các hạch bạch huyết, bác sĩ có thể chỉ định phẫu thuật cắt bỏ hạch bạch huyết nhằm tiêu diệt hoàn toàn các tế bào ung thư, hạn chế bệnh tiến triển và di căn.
Khi các khối u tinh hoàn bắt đầu xâm lấn sang các mô xung quanh, xạ trị sẽ được thực hiện để tiêu diệt các tế bào ung thư bằng chùm bức xạ năng lượng cao. Nếu ung thư tinh hoàn đã lan đến hạch bạch huyết, phổi, gan, người bệnh sẽ bắt đầu xạ trị sau một đợt hóa trị.
Hóa trị là phương pháp sử dụng các loại thuốc đặc trị để ngăn chặn tế bào ác tính phát triển, giảm nguy cơ ung thư tái phát sau phẫu thuật. Vì có thể gây ra nhiều tác dụng phụ như rụng tóc, đau hoặc loét miệng, mệt mỏi, tê bì chân tay… nên trước khi chỉ định phương pháp hóa trị, các bác sĩ sẽ xem xét kỹ lưỡng dựa trên tình trạng sức khỏe, tuổi tác của người bệnh để đảm bảo an toàn cho cả quá trình điều trị.
Liệu pháp miễn dịch là phương pháp dùng thuốc kích hoạt hệ thống miễn dịch của cơ thể để tấn công tế bào ung thư. Liệu pháp này có thể được sử dụng cho ung thư tinh hoàn trong giai đoạn tiến triển, khi người bệnh không đáp ứng với các phương pháp điều trị khác.
Hiện nay, vẫn chưa có biện pháp nào có thể phòng ngừa hoàn toàn ung thư tinh hoàn. Tuy nhiên, nam giới có thể giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh thông qua một số biện pháp sau đâu:
Ung thư tinh hoàn có thể gây chết người, nhưng trường hợp này rất hiếm. Nếu là u tinh hoàn lành tính, bệnh có thể được điều trị và không gây tử vong. Với ung thư tinh hoàn, nếu được phát hiện và điều trị kịp thời, tiên lượng điều trị sẽ rất khả quan và không đe dọa đến tính mạng người bệnh.
Theo Dịch vụ Y tế Quốc gia (NHS) của Anh, tỷ lệ sống trên 1 năm ở những trường hợp mắc ung thư tinh hoàn là 99%, và sau 5 năm có thể lên đến 98%. Hầu hết nam giới điều trị cắt bỏ ung thư tinh hoàn tế bào mầm đều được chữa khỏi và hiếm khi bệnh tái phát sau hơn 5 năm chẩn đoán.
Ung thư tinh hoàn thường khởi phát ở một bên tinh hoàn, thường là từ các tế bào mầm. Đây là dạng ung thư tinh hoàn nguyên phát, có thể là seminoma hoặc non-seminoma. Hiếm khi ung thư tinh hoàn xuất hiện do di căn từ cơ quan khác.
Ung thư tinh hoàn nếu được phát hiện ở giai đoạn sớm hoàn toàn có thể chữa được, với tỷ lệ chữa khỏi rất cao. Giai đoạn sớm của ung thư tinh hoàn là khi khối u vẫn còn khu trú tại tinh hoàn và chưa xâm lấn hoặc di căn đến các cơ quan khác như hạch bạch huyết, phổi, gan.
Người bệnh ung thư tinh hoàn vẫn có thể quan hệ tình dục được, các tế bào ung thư không thể lây truyền qua các hoạt động thân mật như hôn, giao hợp. Tuy nhiên, để quan hệ tình dục an toàn, người bệnh cần lưu ý một số vấn đề sau:
BVĐK Tâm Anh là địa chỉ thăm khám và điều trị ung thư tinh hoàn uy tín hiện nay. Tại đây, người bệnh sẽ được thăm khám trực tiếp với đội ngũ chuyên gia, bác sĩ hàng đầu trong lĩnh vực Nam khoa, cùng sự hỗ trợ đắc lực của hệ thống trang thiết bị hiện đại.
Bên cạnh quy trình thăm khám tinh gọn, nhanh chóng, BVĐK Tâm Anh còn sở hữu hệ thống phòng khám riêng tư, sạch sẽ giúp các quý ông xóa bỏ lo lắng khi thăm khám ở vùng nhạy cảm. Đặc biệt, BVĐK Tâm Anh cam kết bảo mật tuyệt đối thông tin người bệnh, tạo sự yên tâm và thoải mái trong suốt quá trình điều trị.
Để biết thêm thông tin hoặc đặt lịch thăm khám khi có dấu hiệu nghi ngờ ung thư tinh hoàn, quý khách hàng có thể liên hệ đến thông tin sau:
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Ung thư tinh hoàn là một trong số ít bệnh ung thư mà nam giới có thể chủ động kiểm tra, phát hiện sớm và điều trị khỏi hoàn toàn nếu được can thiệp đúng cách. Chính vì thế, bác sĩ Danh khuyến cáo nam giới nên chủ động thăm khám sớm ngay khi nhận thấy bất kỳ dấu hiệu bất thường nào tại tinh hoàn hoặc vùng bìu để được kiểm tra, chẩn đoán sớm tình trạng bệnh, từ đó có hướng xử trí kịp thời, tránh các biến chứng nguy hiểm tác động đến sức khỏe tổng thể và sức khỏe sinh sản lâu dài.
