Tinh trùng là tế bào sinh dục nam đóng vai trò thiết yếu trong quá trình thụ thai. Tuy nhiên, sức sống của tinh trùng lại phụ thuộc nhiều vào vị trí môi trường tinh trùng tồn tại. Một trong những câu hỏi được quan tâm nhiều là tinh trùng sống được bao lâu sau khi rời khỏi cơ thể người nam? Câu trả lời chi tiết sẽ có trong bài viết dưới đây, cùng theo dõi nhé!
Tinh trùng là tế bào sinh dục nam, được sản xuất bởi các ống sinh tinh ở tinh hoàn và đóng vai trò thiết yếu trong quá trình thụ tinh. Khi xuất tinh, tinh dịch là hỗn hợp chứa các chất hóa học như prostaglandin giúp hỗ trợ vận động và bảo vệ tinh binh trên đường đi đến ống dẫn trứng để gặp trứng và thụ tinh.
Một người đàn ông khỏe mạnh bình thường có ít nhất khoảng 39 triệu tinh trùng trong mỗi lần xuất tinh (1), tuy nhiên không phải tinh binh nào cũng có thể tồn tại lâu và tham gia quá trình thụ tinh. Tuổi thọ và khả năng thụ thai của tinh trùng chịu ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố khác nhau, bao gồm:
Trong cơ thể nam giới, nhiệt độ tại tinh hoàn luôn được duy trì ở mức thấp hơn thân nhiệt trung bình khoảng 1-2 độ C để đảm bảo quá trình sinh tinh diễn ra bình thường. Tuy nhiên, sau khi xuất tinh nếu tiếp xúc với môi trường có nhiệt độ quá cao như nước nóng, tiếp xúc với ánh nắng trực tiếp… có thể khiến tinh trùng mất khả năng di động hoặc chết đi nhanh chóng.
Tinh dịch có độ pH nằm trong khoảng từ 7,2 – 7,8. Đây là môi trường lý tưởng để tinh trùng sống sót và hoạt động hiệu quả. Môi trường bình thường của âm đạo là môi trường “thù địch” với các tế bào tinh trùng vì có tính axit, nhớt và chứa nhiều tế bào miễn dịch. (2)
Tuy nhiên, một số yếu tố khác như dịch nhầy ở cổ tử cung vào thời điểm rụng trứng giúp tinh binh dễ dàng di chuyển và tăng thời gian sống sót để thụ tinh với trứng.
Chất bôi trơn thường được sử dụng để tăng sự khoái cảm khi giao hợp. Tuy nhiên, các thành phần có trong chất này có thể làm giảm khả năng di chuyển của tinh trùng và khiến các tinh binh chết đi trước khi gặp được trứng để thụ tinh.
Chất diệt tinh trùng có trong một số loại thuốc tránh thai có khả năng tiêu diệt, hạn chế khả năng hoạt động của tinh binh, qua đó ngăn chặn tinh trùng di chuyển đến tử cung người phụ nữ nhằm giảm tỷ lệ mang thai ngoài ý muốn.
Chế độ ăn uống có ảnh hưởng đáng kể đến số lượng và chất lượng tinh trùng. Nam giới ăn nhiều thực phẩm chiên rán nhiều dầu mỡ, thực phẩm chế biến sẵn, thức ăn nhanh nghèo dinh dưỡng… có thể làm giảm số lượng và chức năng tinh trùng.
Hút thuốc lá, uống rượu bia thường xuyên, thức khuya, căng thẳng kéo dài, sử dụng chất kích thích… là những thói quen gây ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe tinh trùng. Các yếu tố này có thể làm tăng gốc tự do gây tổn thương ADN, tăng tỷ lệ dị dạng và giảm khả năng thụ tinh của tinh trùng.
Một số bệnh lý như giãn tĩnh mạch thừng tinh, nhiễm trùng đường tiết niệu, viêm tuyến tiền liệt, viêm niệu đạo hoặc các bệnh lý lây truyền qua đường tình dục có thể làm giảm chất lượng và ảnh hưởng đến quá trình sinh tinh tại tinh hoàn. Ngoài ra, các bệnh lý toàn thân như tiểu đường, béo phì có thể gây mất cân bằng nội tiết và gián tiếp ảnh hưởng đến chức năng sinh sản của nam giới.
Khi nam giới càng lớn tuổi, số lượng và chất lượng tinh trùng có xu hướng giảm đi đáng kể. Điều này dẫn đến giảm khả năng thụ thai và thậm chí gây vô sinh ở nam giới.
Khi tinh trùng được xuất vào bên trong cơ thể phụ nữ có thể tồn tại từ 3-5 ngày. Trường hợp không xuất tinh các tinh binh có thể tồn tại ở trong túi tinh lâu nhất khoảng 74 ngày. Nếu nam giới quan hệ tình dục trước thời điểm rụng trứng của người phụ nữ vài ngày, khả năng đậu thai sẽ rất cao.
Tinh trùng có thể sống bao lâu còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố, đặc biệt là vị trí môi trường của tinh trùng.
| Môi trường | Thời gian sống | Khả năng thụ thai |
| Trong âm đạo | 2-3 ngày | có |
| Cổ tử cung | 3-5 ngày | có |
| Tử cung | 3-5 ngày | có |
| Ống dẫn trứng | 3-5 ngày | có |
| Không khí | vài phút | không |
| Nước | vài giây – vài phút | không |
| Bề mặt khô (Quần áo, đồ lót) | vài phút | không |
| Trong bao cao su | vài giờ | không |
| Môi trường đông lạnh | thời gian vô hạn | có |
Sau khi xuất tinh, tinh trùng trong cơ thể người nam có thể được tái tạo lại ngay lập tức. Mỗi ngày, tinh hoàn của một người đàn ông khỏe mạnh có thể sản xuất hơn 100 triệu tinh trùng, tương đương với khoảng 1500 tinh trùng mỗi giây.
Tinh trùng mang nhiễm sắc thể Y (quy định giới tính nam) có đầu nhỏ thường bơi nhanh hơn so với tinh trùng mang nhiễm sắc thể X (quy định giới tính nữ) có đầu to hơn.
Bác sĩ Trương Nguyễn Minh Tuấn cho biết, nếu không có triệu chứng bất thường hoặc tiền sử bệnh lý nghiêm trọng, nam giới nên kiểm tra tinh dịch đồ ít nhất 1 lần/năm. Tuy nhiên, đối với những người đang lên kế hoạch sinh con hoặc có vấn đề về sinh sản, việc kiểm tra có thể cần được thực hiện thường xuyên hơn theo chỉ định của bác sĩ.
Khi nam giới nhận thấy mình có dấu hiệu bất thường như thay đổi về số lượng và chất lượng tinh dịch, khó có con sau một năm quan hệ đều đặn không dùng biện pháp tránh thai, hãy đến thăm khám với bác sĩ chuyên khoa để được tư vấn và kiểm tra tinh trùng càng sớm càng tốt.
Nếu có nhu cầu thăm khám hoặc kiểm tra những dấu hiệu tinh trùng bất thường, nam giới có thể liên hệ đến Trung tâm Hỗ trợ sinh sản IVF Tâm Anh theo thông tin sau:
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Tinh trùng sống được bao lâu phụ thuộc vào nhiều yếu tố như môi trường và sức khỏe của người nam. Nếu có nghi ngờ về chất lượng tinh trùng và sức khỏe sinh sản, nam giới nên chủ động thăm khám và thực hiện xét nghiệm tinh dịch đồ để được chẩn đoán và tư vấn kịp thời.
