Tiêm hCG là kỹ thuật quan trọng được sử dụng phổ biến trong phương pháp hỗ trợ sinh sản cho nữ giới vô sinh hiếm muộn, giúp tăng cơ hội đậu thai cho các cặp vợ chồng mong con. Vậy hCG được chỉ định và chống chỉ tiêm cho những trường hợp nào? Có những lưu ý gì khi thực hiện tiêm hCG?
hCG (Human Chorionic Gonadotropin) là một loại hormone được sản xuất bởi nhau thai trong thai kỳ. Với tác dụng tương tự như hormone tạo hoàng thể (Hormone Luteinizing – LH) nên hCG được sử dụng như một “công cụ” hỗ trợ sự phát triển của nang noãn và kích thích phóng noãn.
Tiêm hCG là một bước hỗ trợ quan trọng trong quá trình điều trị IVF hiện nay, với mục đích trưởng thành noãn và kích thích rụng trứng cũng như hỗ trợ hoàng thể thai kỳ sau chuyển phôi.
Hầu hết phụ nữ đang điều trị vô sinh hiếm muộn thường trải qua quá trình kích thích buồng trứng. Sau khi được kích thích, nang noãn sẽ phát triển đến giai đoạn trưởng thành và đạt được kích thước phù hợp. Lúc này, việc tiêm hCG sẽ được bác sĩ chỉ định với mục đích:
Tiêm hCG trong chu kỳ IVF đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy các nang trứng trưởng thành và kích thích quá trình rụng trứng, từ đó hỗ trợ quá trình thu thập trứng trưởng thành nhanh chóng và hiệu quả hơn. Bên cạnh đó, việc tăng cường hormone hCG ngoại sinh với các trường hợp đang thực hiện IVF còn giúp duy trì làm dày niêm mạc tử cung hỗ trợ quá trình làm tổ và phát triển của phôi.
Tuy nhiên, bên cạnh hCG thì có rất nhiều cách trưởng thành noãn và kích thích rụng trứng được sử dụng trong các chu kỳ IVF. Tùy thuộc vào nhiều yếu tố có liên quan mà bác sĩ có thể chỉ định nhiều cách trưởng thành noãn phù hợp nhất với bệnh nhân, từ đó tăng tỷ lệ thụ thai thành công.
Nhằm đảm bảo tính an toàn và nâng cao hiệu quả của phương pháp tiêm hCG, chỉ một số trường hợp được bác sĩ thăm khám và chỉ định mới được thực hiện tiêm hCG, bao gồm:
Việc tiêm hCG chỉ nên thực hiện dưới sự hướng dẫn và theo dõi của bác sĩ chuyên khoa, vì phương pháp này có thể gây ra một số nguy cơ tiềm ẩn đến sức khỏe người bệnh. Các trường hợp chống chỉ định tiêm hCG nếu đã từng có phản ứng dị ứng với thuốc hoặc thận trọng đối với các trường hợp đang mắc một số bệnh lý như:
Bác sĩ Đinh Thị Ngọc Ngân – Trung tâm Hỗ trợ sinh sản, BVĐK Tâm Anh TP.HCM cho biết “Tại IVF Tâm Anh, bệnh nhân sẽ được thăm khám và tiến hành các xét nghiệm cần thiết để xác định được tình trạng sức khỏe cũng như các bệnh lý hiện tại, từ đó bác sĩ sẽ lên kế hoạch điều trị cá thể hóa, chỉ định loại thuốc kích trứng, cũng như chỉ định liều lượng và thời điểm tiêm hCG phù hợp theo thể trạng của từng bệnh nhân, nhằm đạt được kết quả tối ưu nhất và hạn chế thấp nhất các nguy cơ biến chứng có thể xảy ra.”
Thông thường, trong điều kiện sức khỏe bệnh nhân thuận lợi, vào khoảng ngày 2 hoặc ngày 3 của chu kỳ kinh nguyệt, bác sĩ sẽ kê đơn thuốc kích thích buồng trứng.
Bác sĩ sẽ theo dõi sự phát triển của các nang trứng (nang noãn) qua siêu âm kết hợp xét nghiệm nội tiết. Khi nang trứng đạt kích thước 17-18mm bác sĩ sẽ tư vấn tiêm hCG ngoại sinh để kích thích quá trình phóng noãn. Khoảng 34-38 giờ sau tiêm trứng sẽ có hiện tượng phóng noãn. Vì vậy bạn nên quan hệ tình dục trước và trong thời gian này để tăng khả năng thụ thai hoặc bác sĩ có thể tiến hành bơm tinh trùng vào buồng tử cung khi làm IUI hoặc chọc hút noãn với trường hợp làm IVF.
>> Xem thêm: Trứng đạt kích thước bao nhiêu thì chọc hút được?
Việc tiêm hCG đúng cách vào vị trí thích hợp là rất quan trọng giúp thuốc được phát huy tác dụng một cách tốt nhất. Theo đó tuỳ vào chế phẩm thuốc, có 2 đường phổ biến khi tiêm hCG là tiêm dưới da và tiêm bắp. Mỗi đường sẽ có các vị trí tiêm khác nhau, cụ thể:
Vùng bụng dưới, mặt trước/ngoài đùi, phần trên cánh tay là vị trí thường được chọn khi tiêm hCG dưới da. Các vị trí này có ưu điểm là có nhiều mỡ dưới da nên khi tiêm ít gây đau và khó chịu.
Có thể tiêm hCG vào cánh tay ngoài tại vị trí cơ Delta và phần cơ trên ngoài của mông.
Nhằm giúp thuốc có thể phát huy hiệu quả tốt nhất cũng như đảm bảo an toàn cho quá trình điều trị, người bệnh cần lưu ý quy trình tiêm hCG như sau:
Trước khi thực hiện tiêm hCG, bệnh nhân cần được kiểm tra sức khỏe tổng thể, xem xét các bệnh lý liên quan và thảo luận với bác sĩ điều trị về các nguy cơ, liều lượng và thời điểm tiêm phù hợp nhất với thể trạng. Việc tiêm hCG nên được thực hiện tại các cơ sở y tế, bệnh viện uy tín hoặc trong một số trường hợp bệnh nhân có thể tự tiêm tại nhà dưới sự hướng dẫn của chuyên gia y tế.
Việc tiêm hCG thường được thực hiện bằng cách tiêm dưới da hoặc tiêm bắp. Bác sĩ điều trị sẽ chỉ định vị trí tiêm phù hợp với bệnh nhân và hướng dẫn cách tiêm chính xác, an toàn.
Sau khi tiêm hCG, bệnh nhân cần theo dõi dấu hiệu rụng trứng hoặc các thay đổi trong cơ thể. Tuân thủ lịch tái khám định kỳ để đảm bảo quá trình điều trị đang diễn ra hiệu quả cũng như phát hiện sớm những dấu hiệu bất thường để kịp thời có biện pháp xử lý, tránh ảnh hưởng đến sức khỏe người mẹ cũng như giảm tỷ lệ thành công của cả quá trình.
Trong một số trường hợp, sau khi tiêm hCG có thể xuất hiện một số phản ứng phụ. Ngừng sử dụng hCG và liên hệ ngay với bác sĩ điều trị để có biện pháp xử lý kịp thời nếu bạn gặp phải các dấu hiệu sau đây:
Đặc biệt, hội chứng quá kích buồng trứng (QKBT) là tình trạng có thể gặp phải ở những người sử dụng hCG trong quá trình điều trị vô sinh bằng phương pháp hỗ trợ sinh sản. Nếu không được phát hiện sớm và điều trị kịp thời, đúng cách có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm, thậm chí đe dọa đến tính mạng người bệnh. Hãy gọi ngay cho bác sĩ điều trị nếu nhận thấy bất kỳ triệu chứng nào của hội chứng QKBT sau đây:
Trên thực tế, đa phần các trường hợp tiêm hCG sẽ không có tác dụng phụ nghiêm trọng. Theo Bác sĩ …, “Tại IVF Tâm Anh, với mỗi trường hợp tiêm hCG, bác sĩ điều trị luôn kiểm tra kỹ lưỡng và cân nhắc nên sử dụng với liều lượng bao nhiêu, hoặc tiêm vào thời điểm nào để phù hợp nhất với thể trạng của bệnh nhân, với mục tiêu phát huy hiệu quả tối đa của thuốc cũng như hạn chế thấp nhất nguy cơ tác dụng phụ có thể xảy ra.”
Có một số lưu ý chị em cần biết sau khi tiêm hCG để đảm bảo an toàn và tối ưu hóa hiệu quả của thuốc:
Việc tuân thủ đúng phác đồ điều trị là yếu tố then chốt để đảm bảo hiệu quả của liệu pháp hCG. Bạn cần tuân thủ các chỉ định về liều lượng, thời gian tiêm và các hướng dẫn khác từ bác sĩ. Sự tuân thủ này không chỉ giúp tối ưu hóa hiệu quả điều trị mà còn giảm thiểu nguy cơ gặp phải các tác dụng phụ.
Một trong những việc quan trọng và cần thiết trong khi tiêm hCG là thường xuyên theo dõi cơ thể, việc này giúp bạn nhận biết sớm các dấu hiệu bất thường như sưng, đỏ, đau ở vị trí tiêm… Tuy những phản ứng này thường không nghiêm trọng nhưng nếu chúng kéo dài và diễn tiến xấu đi, bạn hãy liên hệ với bác sĩ điều trị ngay lập tức để được kiểm tra hoặc thay đổi phác đồ khi cần thiết.
Chế độ ăn uống giàu dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ cơ thể hồi phục và tăng cường hiệu quả của việc điều trị bằng hCG. Sau khi tiêm, bạn nên chú ý ăn uống đa dạng các loại thực phẩm nhằm bổ sung đủ các dưỡng chất cần thiết cho cơ thể như protein, vitamin và khoáng chất.
Bên cạnh đó, việc uống đủ nước, ít nhất 1.5L nước mỗi ngày cũng giúp bạn đảm bảo có sức khỏe tốt. Đặc biệt, nên hạn chế tối đa các loại thực phẩm có hại như đồ ăn nhanh, đồ chiên rán nhiều dầu mỡ, vì những thực phẩm này tồn tại nguy cơ gây ảnh hưởng xấu đến chất lượng trứng.
Theo các chuyên gia, sau khi tiêm hCG bệnh nhân vẫn có thể sinh hoạt và đi làm bình thường. Tuy nhiên, vẫn nên chú ý đi lại nhẹ nhàng, tránh làm việc làm việc quá sức và hoạt động mạnh. Cố gắng ngủ đủ giấc mỗi đêm, ít nhất 7-8 giờ để cơ thể có thời gian hồi phục. Ngoài ra, các hoạt động thiền hoặc đi bộ nhẹ nhàng có thể giúp người bệnh cải thiện sức khỏe tinh thần hiệu quả.
Đặc biệt, cần hạn chế giao hợp quá nhiều trong thời gian này để tránh nguy cơ xoắn buồng trứng hoặc vỡ nang buồng trứng làm ảnh hưởng đến kết quả của quá trình điều trị.
Người bệnh cần thực hiện đầy đủ lịch tái khám định kỳ theo hẹn của bác sĩ để được kiểm tra tiến triển của nang trứng, đồng thời sớm phát hiện những dấu hiệu bất thường và người bệnh cần nhập viện ngay để các bác sĩ thuận tiện theo dõi.
Trong trường hợp có những kích ứng hoặc tình trạng không đáp ứng với thuốc, bác sĩ cũng có thể thay đổi phác đồ điều trị khi cần.
Số lượng mũi tiêm hCG cần thiết sẽ tùy thuộc vào từng trường hợp cụ thể và phác đồ điều trị của mỗi người. Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể chỉ định tiêm một mũi hCG duy nhất để kích thích rụng trứng sau khi nang trứng đã phát triển đủ kích thước. Tuy nhiên, với các trường hợp đặc biệt, có thể cần thêm liều hCG để hỗ trợ quá trình duy trì và phát triển phôi thai. Điều quan trọng nhất người bệnh cần chú ý là tuân thủ đúng hướng dẫn của bác sĩ về số lượng và lịch trình tiêm hCG để đảm bảo hiệu quả điều trị.
Thông thường, việc tiêm hCG không gây đau đớn quá nhiều cho người bệnh, nếu có chỉ là cảm giác khó chịu hoặc đau nhẹ tại chỗ tiêm. Những cảm giác này sẽ nhanh chóng mất đi sau vài phút và gần như không có ảnh hưởng gì nhiều.
Trong trường hợp không thể tự tiêm và giảm bớt cảm giác đau, người bệnh có thể đến bệnh viện để được các nhân viên y tế có kinh nghiệm thực hiện tiêm hoặc nhờ sự hỗ trợ của người thân tiêm theo đúng kỹ thuật đã được hướng dẫn.
Tuỳ vào quá trình điều trị mà việc quan hệ sẽ được khuyến khích hay cần kiêng giao hợp, điều này sẽ được bác sĩ tư vấn trong quá trình điều trị. Ví dụ trong kích thích buồng trứng giao hợp tự nhiên hoặc IUI, bệnh nhân có thể giao hợp bình thường, còn đối với kích thích buồng trứng trong IVF bệnh nhân sẽ được dặn dò kiêng giao hợp để tránh để tránh nguy cơ bị xoắn buồng trứng hoặc vỡ nang buồng trứng.
Việc tiêm hCG đúng giờ là rất quan trọng để đảm bảo hiệu quả của thuốc và tối ưu hóa kết quả điều trị. hCG được sử dụng để kích thích rụng trứng và quá trình này cần được đồng bộ hóa một cách chính xác với các phương pháp điều trị khác như IUI hoặc IVF.
Khi lên kế hoạch tiêm hCG, bác sĩ điều trị sẽ đưa ra thời gian tiêm cụ thể dựa trên kích thước nang trứng và chu kỳ kinh nguyệt của người bệnh. Tiêm hCG không đúng thời điểm có thể ảnh hưởng đến thời gian rụng trứng và làm giảm hiệu quả của quá trình điều trị.
Hãy liên hệ với bác sĩ hoặc nhân viên y tế ngay lập tức, họ sẽ hướng dẫn bạn cách xử lý tình huống này. Trong nhiều trường hợp, bác sĩ có thể chỉ định tiêm ngay khi bạn nhớ ra hoặc điều chỉnh lịch trình điều trị để bù đắp cho mũi tiêm bị bỏ lỡ.
Việc thông báo cho bác sĩ càng sớm càng tốt là rất quan trọng vì họ sẽ đánh giá tình hình và đưa ra quyết định dựa trên chu kỳ điều trị và tình trạng cụ thể của bạn. Đôi khi, việc bỏ lỡ một mũi tiêm có thể được điều chỉnh mà không ảnh hưởng lớn đến kết quả điều trị, nhưng trong một số trường hợp, bác sĩ có thể cần thay đổi phác đồ điều trị để đảm bảo hiệu quả.
Trung tâm Hỗ trợ sinh sản, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh quy tụ đội ngũ chuyên gia, bác sĩ hàng đầu trong lĩnh vực điều trị vô sinh hiếm muộn, cùng hệ thống máy móc thiết bị hiện đại và hệ thống phòng lab đạt tiêu chuẩn nhằm hỗ trợ tốt nhất cho công tác thăm khám, điều trị, từ đó hiện thực hiện hóa giấc mơ có con “chính chủ” cho hàng triệu cặp vợ chồng mong con.
Để được tư vấn và hướng dẫn chi tiết các bước chuẩn bị cho quá trình điều trị hiếm muộn cùng các chuyên gia IVF giỏi tại Trung tâm Hỗ trợ sinh sản, BVĐK Tâm Anh, quý khách hàng vui lòng liên hệ đến thông tin:
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Tiêm hCG là bước hỗ trợ quan trọng trong hỗ trợ sinh sản và hiếm muộn. Việc hiểu rõ về quy trình tiêm hCG, tuân thủ đúng hướng dẫn của bác sĩ và chăm sóc sức khỏe một cách toàn diện là những yếu tố quan trọng giúp đảm bảo thành công của quá trình điều trị. Đặc biệt, người bệnh tuyệt đối không nên tự ý sử dụng thuốc khi chưa có chỉ định của bác sĩ.
