Niêm mạc tử cung là bộ phận liên quan trực tiếp đến sức khỏe sinh sản của phụ nữ, có vai trò giúp phôi làm tổ, cung cấp dinh dưỡng cho thai nhi. Tuy nhiên, nhiều chị em vẫn chưa rõ lớp niêm mạc này là gì? Bài viết dưới đây sẽ cung cấp những thông tin về vị trí, cấu tạo và vai trò của lớp niêm mạc này.
Niêm mạc tử cung (hay nội mạc tử cung) là lớp niêm mạc mềm bao phủ toàn bộ bề mặt phía trong của tử cung. Lớp niêm mạc này có chức năng chính là tạo điều kiện giúp phôi làm tổ thành công và cung cấp dưỡng chất cho thai nhi.
Theo ThS.BSNT Nguyễn Xuân Anh Duy, lớp nội mạc tử cung phản ứng rất nhạy với nội tiết tố nữ (estrogen và progesteron). Sự thay đổi hormone sẽ ảnh hưởng đến niêm mạc này, hình thành chu kỳ kinh nguyệt. Sự thay đổi trong sức khỏe nội mạc tử cung có thể dẫn đến những bệnh lý phụ khoa hoặc làm ảnh hưởng đến khả năng sinh sản của phụ nữ.
Lớp niêm mạc ở tử cung thường hoạt động mạnh mẽ nhất trong thời kỳ sinh sản của phụ nữ. Vậy niêm mạc tại cơ quan sinh sản nữ có tác dụng gì? Theo ThS.BSNT Nguyễn Xuân Anh Duy, tác dụng của nội mạc tử cung thay đổi tùy từng thời kỳ, cụ thể:
Nếu không diễn ra quá trình thụ tinh sau khi rụng trứng, nồng độ hormone estrogen và progesterone trong cơ thể phụ nữ sẽ giảm nhanh chóng, khiến lớp nội mạc tử cung bong ra, hình thành kinh nguyệt. Lúc này, cơ thể sẽ loại bỏ lớp nội mạc tử cung cũ (bao gồm hỗn hợp máu, mô), đi qua cổ tử cung và đào thải ra ngoài qua âm đạo. Quá trình này có thể mất vài ngày và được gọi là kinh nguyệt. (1)
Trong thời kỳ thụ thai và mang thai, nồng độ hormone progesterone tăng lên khiến các tuyến chuyên biệt trong lớp nội mạc tử cung bắt đầu tiết ra các chất dinh dưỡng nuôi dưỡng phôi thai. Sự dày lên của lớp nội mạc trong giai đoạn này là sự chuẩn bị để phôi làm tổ thuận lợi, bám vào thành tử cung. Nếu phôi làm tổ thành công, lớp niêm mạc này tiếp tục dày lên để hỗ trợ thai nhi phát triển.
Bước vào thời kỳ mãn kinh, chức năng của buồng trứng suy giảm, ngừng việc rụng trứng. Đồng thời, buồng trứng cũng không tiết estrogen và progesterone. Do đó, nội mạc tử cung sẽ tương đối ổn định trong thời gian này, kinh nguyệt cũng không diễn ra nữa.
Cấu trúc của niêm mạc trong tử cung cũng là một trong những thông tin mà nhiều chị em quan tâm. Dưới đây là hình ảnh, cấu tạo chi tiết của bộ phận này:
Lớp nội mạc tử cung được cấu tạo từ các tế bào mô đệm, tế bào tuyến, mạch máu và những cấu trúc hỗ trợ khác, được chia làm 2 lớp:
Vị trí lớp niêm mạc này ở đâu cũng là thắc mắc chung của nhiều chị em. Nội mạc tử cung nằm ở lớp trong cùng của tử cung – trong lòng tử cung, bao phủ phần bề mặt bên trong của tử cung. Lớp niêm mạc này là một phần của tử cung – cơ quan sinh sản hình quả lê lộn ngược, nằm ở trung tâm của khung chậu, giữa bàng quang (phía trước) và trực tràng (phía sau).
Độ dày lớp nội mạc tử cung sẽ thay đổi theo từng người và theo từng mốc của chu kỳ kinh nguyệt. Theo các nghiên cứu, độ dày bình thường của nội mạc tử cung qua siêu âm hoặc chụp cộng hưởng từ (MRI) là:
Nội mạc tử cung ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình làm tổ của phôi và sự phát triển của thai nhi. Do đó, bất kỳ tình trạng bất thường nào của niêm mạc này có thể ảnh hưởng tiêu cực đến khả năng sinh sản của phụ nữ. Trong đó, những tình trạng bất thường phổ biến nhất là:
Tình trạng viêm niêm mạc tại cơ quan này là tình trạng lớp niêm mạc trong lòng tử cung bị viêm nhiễm do nấm, vi khuẩn, ký sinh trùng gây nên. Bệnh có thể gặp ở phụ nữ sau sinh khi ứ đọng sản dịch, nhiễm khuẩn ối, tổn thương vùng kín, quan hệ tình dục không an toàn,… Bệnh thường không đe dọa đến tính mạng, nhưng cần được điều trị sớm nhằm tránh những biến chứng nguy hiểm như viêm phúc mạc vùng chậu, nhiễm trùng huyết, thậm chí là vô sinh.
Đây là bệnh phụ khoa diễn ra do sự tăng sinh bất thường của các tế bào lớp niêm mạc bên trong lòng tử cung, từ đó hình thành khối u. Bệnh có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, nhưng thường gặp nhất ở phụ nữ độ tuổi từ 45 – 75 tuổi với độ tuổi mắc bệnh trung bình là 60 tuổi. Khi mắc bệnh, người bệnh có thể xuất hiện một số dấu hiệu như xuất huyết âm đạo bất thường, ra khí hư âm đạo bất thường, sụt cân không rõ lý do, đau vùng chậu thường xuyên,…
Niêm mạc được xem là mỏng khi lớp niêm mạc có độ dày dưới 7 – 8 mm vào thời điểm trước khi rụng trứng hoặc trước khi chuyển phôi. Tình trạng này sẽ khiến việc thụ thai khó khăn hơn, phôi không thể bám vào lớp nội mạc tử cung để làm tổ. Trong một số trường hợp, việc thụ thai vẫn diễn ra, nhưng lớp niêm mạc không thể cung cấp đủ dưỡng chất để thai nhi phát triển.
Ngược lại, niêm mạc tử cung dày là khi độ dày của lớp niêm mạc này dày trên 20mm (đo vào giai đoạn chế tiết). Những phụ nữ gặp phải tình trạng này sẽ mắc chứng rong kinh, vô kinh, rối loạn phóng noãn hoặc hội chứng buồng trứng đa nang.
Đây là tình trạng bất thường phổ biến của lớp niêm mạc trong lòng tử cung, xảy ra do lượng hormone estrogen tiết ra quá nhiều, trong khi hormone progesterone lại tiết qua quá ít. Sự mất cân bằng này khiến lớp nội mạc tử cung dày lên quá mức, các tế bào lại phát triển với kích thước và hình dạng không đều nhau.
Vấn đề này xảy ra khi các mô đêm và tuyến của nội mạc tử cung phát triển quá mức thành các khối polyp có kích thước từ vài milimet đến vài centimet. Những khối polyp thường có màu hồng, rất mềm và nhạy cảm nên có thể chảy máu một cách dễ dàng khi có va chạm. Dù vậy, hầu hết các khối polyp là lành tính, không gây nguy hiểm đến tính mạng của người bệnh. Một số ít trường hợp polyp chuyển sang ác tính, phát triển thành ung thư.
Hội chứng Asherman (hay dính buồng tử cung) là tình trạng lớp nội mạc tử cung bị tổn thương (do sảy thai, nạo hút thai, nạo buồng tử cung) khiến mô sẹo hình thành bên trong tử cung. Những người mắc hội chứng này thường có kinh nguyệt ít hoặc không có kinh nguyệt, kèm theo biểu hiện đau bụng. Nếu không được điều trị, bệnh có thể ảnh hưởng đến khả năng sinh sản. tăng nguy cơ sảy thai, thai lưu,…
Tình trạng lớp niêm mạc tại cơ quan này có thể ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng sinh sản của chị em. Do đó, để có một lớp nội mạc tử cung khỏe mạnh, chị em cần lưu ý những điều sau:
Lớp niêm mạc này có độ dày thay đổi theo chu kỳ kinh nguyệt. Sau đây là độ dày lớp niêm mạc này ở phụ nữ trưởng thành, khỏe mạnh:
Niêm mạc quá mỏng có ảnh hưởng đến khả năng mang thai, cụ thể là giảm khả năng thụ thai. Theo đó, lớp nội mạc tử cung mỏng (dưới 7 – 8 mm) vào thời điểm rụng trứng hoặc trước chuyển phôi khi làm hỗ trợ sinh sản có thể khiến việc làm tổ của phôi khó khăn hơn, thậm chí phôi không thể bám vào lòng tử cung để làm tổ. Dù vậy, một số trường hợp vẫn có thể thụ thai, nhưng do lớp nội mạc tử cung quá mỏng nên thai nhi sẽ không nhận được đủ chất dinh dưỡng để phát triển.
Lớp nội mạc tử cung dày 8 – 12 mm vào thời điểm trước rụng trứng hoặc trước chuyển phôi sẽ là thuận lợi nhất để phôi làm tổ, có thai. Đây thường là độ dày lớp niêm mạc lòng tử cung trong giai đoạn rụng trứng. Lúc này, cơ thể phụ nữ sẽ sản xuất ra một lượng lớn nội tiết tố nữ, khiến cho lớp nội mạc tử cung tăng sinh mạnh mẽ, tạo điều kiện thuận lợi cho phôi bám vào lòng tử cung.
Theo bác sĩ Duy, niêm mạc và nội mạc tử cung là một, đều là thuật ngữ dùng để chỉ lớp lót mềm bên trong của tử cung. Lớp niêm mạc này có vai trò trong việc hình thành kinh nguyệt, cũng như giúp phôi thai bám vào tử cung và phát triển.
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Tóm lại niêm mạc tử cung là lớp niêm mạc lót bên trong tử cung, có vai trò quan trọng trong khả năng thụ thai và duy trì thai kỳ. Để tầm soát sớm các bệnh lý phụ khoa và chăm sóc sức khỏe sinh sản hiệu quả, chị em có thể đến IVF Tâm Anh, nơi hội tụ đội ngũ bác sĩ chuyên môn cao cùng hệ thống trang thiết bị hiện đại, đảm bảo thăm khám và điều trị an toàn, chính xác.
