Lỗ tiểu hay còn gọi là lỗ ngoài niệu đạo là điểm mở ra ngoài của ống niệu đạo, giữ chức năng bài tiết nước tiểu ra ngoài cơ thể. Ở nam giới, lỗ sáo còn đóng vai trò dẫn tinh dịch khi xuất tinh. Đây là một cấu trúc nhỏ nhưng có vai trò quan trọng trong cả hệ tiết niệu và sinh sản. Mọi bất thường tại bộ phận này, như sưng, hẹp hoặc tiết dịch lạ, có thể là dấu hiệu của các bệnh lý tiết niệu – sinh dục cần được thăm khám và điều trị sớm để tránh biến chứng.
Lỗ tiểu còn được gọi là lỗ niệu đạo ngoài hay lỗ sáo, là điểm mở ra bên ngoài của ống niệu đạo. Đây là vị trí nước tiểu thoát ra khỏi cơ thể sau khi được dẫn từ bàng quang qua niệu đạo. Ở nam giới, lỗ ngoài niệu đạo nằm tại đỉnh quy đầu và còn đóng vai trò là đường dẫn tinh dịch ra ngoài trong quá trình xuất tinh. Có một cơ thắt ở đầu trên của niệu đạo, có tác dụng đóng lỗ niệu đạo và giữ nước tiểu bên trong bàng quang. (1)
Các chức năng của lỗ ngoài niệu đạo đối với cơ thể:
Bộ phận này là điểm cuối của niệu đạo, cho phép nước tiểu đi ra ngoài cơ thể, giúp đào thải các chất. Sau khi được lọc tại thận, nước tiểu theo đường niệu quản xuống bàng quang và lưu trữ tại đó. Khi các thụ thể trong bàng quang cảm nhận được nước tiểu đã đầy, một cơ chế phản ứng sẽ diễn ra cho phép cơ thắt mở ra để nước tiểu đi vào niệu đạo và thoát ra ngoài cơ thể qua lỗ sáo.
Lỗ ngoài niệu đạo còn có vai trò bảo vệ đường tiết niệu. Dòng nước tiểu chảy ra giúp cuốn trôi vi khuẩn, cặn bẩn hoặc chất kích thích, nhờ đó hạn chế nguy cơ viêm nhiễm niệu đạo và bàng quang.
Ở nam giới, ngoài chức năng bài tiết, lỗ sáo còn là đường thoát của tinh dịch khi xuất tinh. Nhờ đó đóng vai trò quan trọng trong hoạt động sinh sản và duy trì khả năng sinh lý nam giới. Khi đạt cực khoái, não sẽ gửi tín hiệu đến bàng quang, “ra lệnh” cho bàng quang đóng lại, điều này cho phép tinh dịch đi vào niệu đạo mà không tiếp xúc với nước tiểu, tránh gây tổn thương tinh trùng. (2)
Trên thực tế lâm sàng, hình ảnh ngoài niệu đạo thường được quan sát kỹ hơn khi thăm khám tiết niệu, hoặc nội soi bàng quang để chẩn đoán một số bệnh lý như nhiễm trùng đường tiết niệu, viêm tuyến tiền liệt, viêm bàng quang kẽ…
Kích thước tối thiểu của lỗ sáo là 3,5mm và tối đa là 7,5mm.
Bất thường tại lỗ sáo có thể làm bẩm sinh hoặc mắc phải, ảnh hưởng không chỉ đến chức năng tiểu tiện mà còn tác động tiêu cực đến sinh lý và chất lượng cuộc sống người bệnh. Các dạng bất thường thường gặp bao gồm:
Là dị tật bẩm sinh xảy ra khi lỗ sáo không nằm ở đỉnh quy đầu như bình thường mà nằm lệch xuống mặt dưới của dương vật, ở thân, gốc dương vật, tầng sinh môn hoặc vùng bìu. Tình trạng này thường đi kèm với cong dương vật và bao quy đầu có hình dạng bất thường.
Trẻ mắc dị tật này thường được phát hiện ngay sau sinh. Với những trường hợp lệch nặng, nếu không được phẫu thuật chỉnh sửa có thể ảnh hưởng đến việc tiểu tiện và gây khó khăn trong sinh hoạt tình dục của trẻ sau này.
Là tình trạng lỗ sáo không mở ra tại đỉnh quy đầu, không ở mặt dưới dương vật và bìu mà mở ra tại mặt lưng dương vật, gần về phía mu. Trong một số trường hợp, lỗ sáo mở ra ở rành – viền quy đầu (nhưng ở phía trên) hay đổ ra dọc theo phần giữa lưng dương vật đến xương mu.
Tình trạng này có thể đi kèm một số dị tật khác bao gồm các bất thường liên quan tới nhiễm sắc thể, dị tật hệ tiết niệu… Vì thế, ngay khi phát hiện người nhà nên nhanh chóng đưa trẻ đi khám để được chẩn đoán bệnh sớm, từ đó có hướng xử trí kịp thời, ngăn ngừa biến chứng có thể ảnh hưởng xấu đến khả năng sinh sản sau này.
Hay còn gọi là hẹp niệu đạo là tình trạng niệu đạo bị thu hẹp do xơ sẹo của niêm mạc niệu đạo và thể xốp. Hẹp có thể xảy ra ở bất cứ vị trí nào trên ống niệu đạo, thậm chí một người bệnh có thể hẹp ở nhiều vị trí khác nhau. Đoạn hẹp dài hay ngắn tùy thuộc vào nguyên nhân gây hẹp.
Người bị hẹp lỗ sáo có cảm giác muốn đi tiểu lại ngay khi vừa đi vệ sinh hoặc đi tiểu thường xuyên. Theo thời gian, bệnh có thể gây tổn thương bàng quang, thận, nhiễm trùng đường tiết niệu: tiểu ra máu, ứ đọng nước tiểu trong thận. Tình trạng này chủ yếu ảnh hưởng đến nam giới.
Là một tình trạng hiếm gặp, trong đó một lỗ rò bất thường hình thành giữa niệu đạo và tầng sinh môn. Các triệu chứng bao gồm tiểu không tự chủ và nhiễm trùng đường tiết niệu tái phát. Đây thường là biến chứng sau phẫu thuật, tuy nhiên trong một số trường hợp bệnh cũng có thể phát triển sau nhiễm trùng hoặc chấn thương.
Rò lỗ tiểu là bệnh lý nghiêm trọng, không thể tự khỏi và cần phải phẫu thuật để điều trị.
Bộ phận này là vị trí tiếp xúc trực tiếp với môi trường bên ngoài, nên nếu không được vệ sinh và chăm sóc đúng cách, lỗ ngoài niệu đạo rất dễ bị vi khuẩn tấn công, tăng nguy cơ viêm nhiễm đường tiểu.
Việc vệ sinh hoặc chà xát quá mạnh có thể làm tổn thương niêm mạc quanh bộ phận này, làm mất hàng rào bảo vệ tự nhiên và dễ gây kích ứng. Các sản phẩm có tính tẩy rửa cao, mùi thơm nhân tạo hoặc chất sát khuẩn mạnh có thể làm mất cân bằng hệ vi sinh vùng kín và tăng nguy cơ viêm niệu đạo. Do đó, chỉ nên vệ sinh nhẹ nhàng 1-2 lần mỗi ngày, dùng khăn mềm sạch lau khô sau mỗi lần đi tiểu hoặc tắm rửa.
Chế độ ăn uống lành mạnh góp phần quan trọng trong việc bảo vệ sức khỏe đường tiểu:
Họa động thể chất thường xuyên giúp cải thiện lưu thông máu, tăng cường sức đề kháng và hỗ trợ cơ thể chống lại vi khuẩn. Một số bài tập nhẹ nhàng như đi bộ, yoga, bơi lội hoặc bài tập sàn chậu (Kegel) còn giúp tăng cường sức mạnh vùng chậu, đặc biệt cần thiết ở người cao tuổi hoặc phụ nữ sau sinh.
Với hệ thống máy móc, trang thiết bị hiện đại hàng đầu, phòng mổ đạt tiêu chuẩn quốc tế… Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh nổi bật với các dịch vụ thăm khám, tầm soát và điều trị các bệnh lý về đường tiết niệu, và các vấn đề liên quan đến sức khỏe sinh sản như vô sinh, rối loạn cương dương, rối loạn xuất tinh, các dị tật cơ quan sinh dục bẩm sinh…
Đội ngũ chuyên gia, bác sĩ hàng đầu tại BVĐK Tâm Anh luôn tự tin làm chủ những kỹ thuật mới nhất, phát hiện sớm và điều trị hiệu quả các vấn đề bất thường liên quan, giúp người bệnh rút ngắn thời gian điều trị, hạn chế nguy cơ tái phát và nâng cao chất lượng cuộc sống.
Để đặt lịch thăm khám và kiểm tra dấu hiệu bất thường liên quan tại BVĐK Tâm Anh, người bệnh có thể liên hệ đến thông tin sau:
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Việc chăm sóc và bảo vệ lỗ tiểu đúng cách không chỉ duy trì chức năng bài tiết mà còn góp phần phòng ngừa các bệnh lý đường tiết niệu và sinh dục. Bằng những thói quen vệ sinh hợp lý, chế độ dinh dưỡng khoa học và lối sống lành mạnh, mỗi người hoàn toàn có thể giữ cho lỗ niệu đạo khỏe mạnh.
