Chọc hút trứng là một công đoạn quan trọng trong quá trình thực hiện thụ tinh ống nghiệm (IVF). Thủ thuật này được thực hiện trong vòng 34 đến 36 giờ sau mũi tiêm thuốc hỗ trợ sinh sản cuối cùng và trước khi rụng trứng. Vậy triệu chứng sau khi chọc hút trứng là gì và nó ảnh hưởng như thế nào đến cơ thể?
Quá trình chọc hút lấy trứng được thực hiện sau khi người bệnh đã được gây mê toàn thân qua đường tĩnh mạch. Mặc dù chưa có thống kê số liệu chính xác về nguy cơ tiềm ẩn của thuốc gây mê trong quá trình chọc hút trứng, tuy nhiên vẫn có nguy cơ cơ thể người bệnh phản ứng với thuốc gây mê.
Ngày nay với sự tiến bộ của ngành y học, kỹ thuật hiện đại và thuốc sử dụng gây mê trong phẫu thuật, thủ thuật đã rất an toàn cho người bệnh, đặc biệt đối với phụ nữ chọc hút trứng làm IVF. Vậy nên, các nguy cơ bất lợi từ thuốc gây mê rất hiếm khi xảy ra.
Các thuốc kích trứng có vai trò quan trọng trong thực hiện thụ tinh ống nghiệm IVF, giúp kích thích sự phát triển của nang trứng, tăng số lượng trứng trưởng thành thu được. Bên cạnh những ưu điểm, thì các loại thuốc này có thể gây ra một số tác dụng phụ cho người bệnh như tăng cân, ảnh hưởng tâm lý do stress, đau chướng vùng bụng, hội chứng quá kích buồng trứng,…
Trong quá trình chọc hút trứng, bác sĩ sẽ sử dụng kim chọc hút chuyên dụng gắn cùng đầu dò siêu âm đi vào âm đạo. Dưới hướng dẫn của siêu âm, kim được chọc xuyên qua thành âm đạo, tới buồng trứng hút dịch nang trứng và chuyển vào bộ phận Lab để tìm kiếm nang noãn. Dù là một thủ thuật khá an toàn, tuy nhiên, một tỉ lệ rất nhỏ người bệnh có thể phải đối mặt với nguy cơ chảy máu âm đạo, chảy máu trong ổ bụng, tổn thương các tạng xung quanh buồng trứng hoặc nguy cơ bị nhiễm trùng nếu kim không đảm bảo vô trùng.
Do đó, khi thực hiện chọc hút trứng cũng như thụ tinh trong ống nghiệm (IVF) cần phải lựa chọn cơ sở y tế uy tín để đảm bảo an toàn và hiệu quả cao trong cả quá trình điều trị, hạn chế tối đa mọi rủi ro, biến chứng.
Thụ tinh ống nghiệm (IVF) có nhiều phác đồ điều trị khác nhau và tác động đến tâm lý đối với mỗi người là khác nhau. Trong quá trình điều trị có thể xuất hiện tình trạng lo lắng và căng thẳng, đặc biệt là tâm lí lo sợ trước và sau thủ thuật chọc hút noãn. Nếu trình trạng này kéo dài có thể gây ảnh hưởng đến tỷ lệ thành công trong thụ tinh ống nghiệm (IVF).
Do đó, cần phải giữ tinh thần thoải mái, tư tưởng tích cực trong suốt quá trình làm IVF để gia tăng tỷ lệ thành công trong chọc trứng cũng như quá trình thụ tinh ống nghiệm.
Sau quá trình chọc hút trứng, để nhanh hồi phục sức khoẻ, người bệnh nên uống đủ nước, ăn thực phẩm bổ dưỡng lành mạnh và nghỉ ngơi đầy đủ. Tránh mọi hoạt động gắng sức bao gồm tập thể dục, nâng vật nặng, chạy, đạp xe hoặc bất kỳ hoạt động nào đòi hỏi gắng sức.
Có thể bạn quan tâm: Chọc hút trứng bao nhiêu là bình thường?
Thông thường, người bệnh có thể hồi phục khá nhanh sau quá trình chọc hút trứng, tuy nhiên quá trình này có thể ít nhiều gây ảnh hưởng đến sức khỏe người bệnh. Một số biểu hiện sau chọc hút trứng có thể kể đến như:
Táo bón là triệu chứng có thể xảy ra sau khi chọc hút trứng do sự thay đổi nồng độ hormone nội tiết trong cơ thể ảnh hưởng đến nhu động ruột. Nếu gặp phải tình trạng này, người bệnh nên uống đủ nước, bổ sung các loại thực phẩm giúp nhuận tràng, ăn thức ăn mềm, dễ tiêu.
Tình trạng khó thở nhẹ cũng là một trong những triệu chứng sau khi chọc hút trứng. Tình trạng khó thở nhẹ này thường sẽ thuyên giảm và tự hết trong ngày. Tuy nhiên, nếu tình trạng khó thở không đỡ mà ngày càng tăng lên, người bệnh cần đến ngay cơ sở y tế uy tín gần nhất để thăm khám. (1)
Quá trình sử dụng thuốc kích thích buồng trứng và sau khi chọc hút trứng, nồng độ hormone nội tiết trong cơ thể người phụ nữ thay đổi nhanh chóng có thể dẫn đến tình trạng đau ngực. Triệu chứng này thường giống với đau ngực trước thời kỳ kinh nguyệt và sẽ tự hết. Để giảm bớt triệu chứng đau, người bệnh có thể mặc loại áo ngực rộng hơn, thoải mái hơn để tránh gây áp lực không cần thiết lên ngực và dùng thuốc giảm đau theo chỉ định của bác sĩ.
Đầy hơi và chuột rút cũng là triệu chứng có thể xuất hiện sau khi chọc hút trứng, thường xảy ra trong vài giờ, đôi khi có thể kéo dài cả 1-2 ngày sau khi thực hiện thủ thuật. Mức độ có thể từ nhẹ đến trung bình. (2)
Người bệnh có thể ăn các thực phẩm giàu đạm như ức gà, thịt lợn, thịt bò, trứng, ăn nhiều rau xanh,… để giảm bớt triệu chứng trên.
Kích thước vùng bụng tăng là một trong những dấu hiệu sau khi chọc hút trứng. Có rất nhiều trường hợp gặp phải tình trạng này do đầy hơi, chướng bụng sau chọc hút trứng hoặc cũng có thể do tình trạng tăng cân trong quá trình sử dụng thuốc nội tiết khiến kích thước bụng tăng lên. Điều này được cho là bình thường.
Do thủ thuật chọc hút noãn sử dụng kim chuyên dụng để chọc xuyên qua thành âm đạo (dưới hướng dẫn của siêu âm) tới buồng trứng để chọc hút dịch nang trứng vì vậy, có thể gây chảy máu tại thành âm đạo. Sau chọc hút trứng, người bệnh có thể thấy ra một ít máu ở âm đạo và thông thường máu sẽ tự cầm, tuy nhiên nếu tình trạng máu âm đạo ra nhiều, người bệnh cần đến bệnh viện thăm khám ngay. (3)
Buồn nôn là tình trạng có thể xảy ra sau khi chọc hút noãn và mức độ, tần suất xuất hiện tình trạng này ở mỗi trường hợp là khác nhau. Đây có thể do tác dụng phụ kéo dài của thuốc hỗ trợ sinh sản hoặc là một triệu chứng của hội chứng quá kích buồng trứng. Khi xuất hiện dấu hiệu này sau chọc hút noãn, người bệnh cần nghỉ ngơi và theo dõi sát. Nếu tình trạng buồn nôn không thuyên giảm, kèm theo nôn nhiều, chướng bụng hay khó thở,.. người bệnh cần đến bệnh viện thăm khám ngay
Một số nghiên cứu cho thấy rằng các thuốc nội tiết được sử dụng trong quá trình IVF có thể gây ra tình trạng tăng tích tụ mỡ, đặc biệt là ở vùng bụng. Những thay đổi về hormone cũng có thể dẫn đến tăng lượng chất lỏng giữ lại gây tăng cân tạm thời hay có thể làm thay đổi quá trình trao đổi chất dẫn đến hiện tượng tăng cân.
Quá trình thụ tinh ống nghiệm (IVF) là một quá trình dài, có thể gây căng thẳng và xuất hiện nhiều cảm xúc khác nhau ở người bệnh. Về mặt sinh lý, căng thẳng khiến cơ thể giải phóng cortisol, một loại hormone có thể thúc đẩy tăng cân, đặc biệt là ở vùng bụng.
Đây là triệu chứng thường xảy ra sau quá trình chọc hút trứng và thường kéo dài trong một hoặc vài ngày sau đó thuyên giảm. Nhìn chung, việc cảm thấy khó chịu ở mức độ nhẹ đến trung bình trong những ngày sau thủ thuật được coi là bình thường. Cơn đau này chủ yếu là do phản ứng của cơ thể sau quá trình chọc hút trứng.
Đau chướng bụng cũng có thể là triệu chứng của hội chứng quá kích buồng trứng. Do vậy, nếu cơn đau vẫn kéo dài, đau dữ dội hay tình trạng chướng bụng trở nên trầm trọng hơn thì người bệnh cần liên hệ với bác sĩ đang thực hiện điều trị và đến cơ sở y tế gần nhất thăm khám.
Ở hầu hết các trường hợp sau chọc hút noãn, người bệnh sẽ ra kinh sớm hơn so với chu kinh thông thường. Nguyên nhân do sự sụt giảm đột ngột của nồng độ nội tiết, dẫn đến bong niêm mạc tử cung và xuất hiện tình trạng ra kinh. Thông thường, người bệnh sẽ ra kinh trong vòng 7-10 ngày sau chọc hút trứng.
Tuy nhiên, nếu có bất kỳ lo ngại nào hoặc tình trạng kinh nguyệt không đều vẫn tiếp diễn ở các chu kì kinh tiếp theo, chị em cần tham khảo ý kiến của bác sĩ điều trị.
Tình trạng đi tiểu ít cũng có thể xuất hiện sau khi chọc hút trứng. Trước khi thực hiện thủ thuật chọc hút trứng người bệnh thường được bác sĩ yêu cầu nhịn ăn và không uống nước. Do đó, cơ thể bị thiếu nước tạm thời dẫn đến tần suất đi tiểu giảm.
Tiêu chảy và đau bụng dưới là một trong những triệu chứng của quá kích buồng trứng nhẹ. Tình trạng này thông thường sẽ đỡ dần và hết trong vài ngày sau đó. Người bệnh cần bổ sung điện giải, ăn những thực phẩm giàu đạm và nghỉ ngơi, tránh làm việc gắng sức.
Sốt cao là một trong những dấu hiệu của nhiễm trùng. Kim chọc hút trứng được đưa từ ngoài vào âm đạo, chọc xuyên qua thành âm đạo tới buồng trứng để chọc hút dịch nang trứng. Do vậy, nếu người thực hiện thủ thuật và dụng cụ không đảm bảo vô khuẩn có thể dẫn đến nguy cơ nhiễm trùng.
Tỉ lệ xảy ra biến chứng nhiễm trùng là rất thấp do trước khi chọc hút noãn, người bệnh đã được sử dụng kháng sinh dự phòng và hiện nay phòng chọc hút noãn tại các Trung tâm Hỗ trợ sinh sản uy tín được đảm bảo vô khuẩn rất nghiêm ngặt.
Ngoài ra, sốt cao có thể do nguyên nhân khác không liên quan đến quá trình chọc hút noãn. Vì vậy, nếu xuất hiện sốt cao, người bệnh cần đến cơ sở y tế gần nhất thăm khám.
Tham khảo: Chọc hút trứng có ảnh hưởng gì không?
Để quá trình chọc hút trứng diễn ra thuận lợi, hiệu quả, giảm thiểu rủi ro, triệu chứng sau khi chọc hút trứng cần lưu ý một số điều sau:
Cải thiện chất lượng trứng và chức năng buồng trứng không thể diễn ra trong một vài ngày. Quá trình chiêu mộ của nang trứng thường mất khoảng 80-90 ngày và trong thời gian này, các bước thực hiện để cải thiện chất lượng trứng sẽ có tác động. Vì vậy, các chuyên gia sinh sản thường khuyên bệnh nhân nên chuẩn bị trong ba tháng để cải thiện chất lượng trứng và chức năng buồng trứng.
Chế độ ăn cần tăng cường các loại thực phẩm tự nhiên, nguyên chất thay vì carbohydrate đã qua chế biến. Theo nghiên cứu chế độ ăn giàu protein, ít carbohydrate với các sản phẩm từ sữa nguyên chất, ít chất béo chuyển hóa và đường đơn có thể cải thiện khả năng sinh sản. Chế độ dinh dưỡng này giúp cân bằng lại hormone, giảm viêm và hấp thụ nhiều chất dinh dưỡng cần thiết hơn để hỗ trợ chất lượng trứng.
Cùng với việc tuân theo chế độ ăn uống thân thiện với khả năng sinh sản, bệnh nhân cần tránh sử dụng các chất kích thích. Uống nhiều rượu, hút thuốc lá và sử dụng các chất kích thích có nguy cơ làm giảm dự trữ buồng trứng.
Tập thể dục với cường độ vừa phải sẽ giúp cơ thể khỏe mạnh và cải thiện chức năng buồng trứng, mang lại kết quả sinh sản tốt nhất. Ngược lại, tập thể dục nặng, gắng sức nhiều đôi khi có thể gây ra các vấn đề ảnh hưởng xấu đến quá trình rụng trứng.
Một trong những triệu chứng sau khi chọc hút trứng là tình trạng căng thẳng về mặt cảm xúc. Do đó, trước khi thực hiện thủ thuật, hãy dành thời gian nuôi dưỡng sức khỏe tinh thần và cảm xúc. Tham gia các hoạt động mang lại sự thoải mái, thực hành các kỹ thuật thư giãn và có thể nhờ sự hỗ trợ về mặt cảm xúc thông qua liệu pháp hoặc nhóm hỗ trợ như yoga , thiền và thậm chí là châm cứu.
Mặc dù không có một mối quan hệ hoàn chỉnh nào giữa giấc ngủ và khả năng sinh sản, nhưng một phần não điều chỉnh các hormone chịu trách nhiệm cho chu kỳ ngủ-thức, kích hoạt việc giải phóng các hormone sinh sản. Do đó, việc thiếu ngủ có thể gây ảnh hưởng không tích cực đến các hormone liên quan quá trình sinh sản.
Việc uống vitamin tổng hợp có chứa axit folic cũng như viên uống bổ sung dầu cá có chứa axit béo Omega 3 có tác động tích cực cho quá trình chuẩn bị trước khi làm thụ tinh ống nghiệm (IVF)
Giảm thiểu tiếp xúc với các hóa chất có thể gây rối loạn nội tiết như thuốc trừ sâu, thực phẩm chứa nhiều chất bảo quản, chất tẩy rửa mạnh,… Cần kiểm tra các sản phẩm chăm sóc da, trang điểm và chăm sóc tóc để đảm bảo chúng không chứa BPA (Bisphenol A), paraben và phthalates.
Ngoài ra, nên sử dụng hộp đựng thực phẩm bằng thủy tinh, thường xuyên dọn dẹp nhà cửa hàng ngày để loại bỏ các chất ô nhiễm và hóa chất rò rỉ ra các sản phẩm như đồ nội thất và quần áo. Tùy vào điều kiện kinh tế, người bệnh cân nhắc mua máy lọc nước và máy lọc không khí.
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Bên trên là những chia sẻ về các triệu chứng sau khi chọc hút trứng và những ảnh hưởng của thủ thuật chọc hút trứng đến cơ thể. Hy vọng, những chia sẻ đó hữu ích giúp bạn có thêm kiến thức, kinh nghiệm trong việc mang thai bằng phương pháp thụ tinh ống nghiệm (IVF).
