Sau sinh mổ, nhiều sản phụ lo lắng và thắc mắc tụ dịch vết mổ cũ làm thế nào để mang thai an toàn trong lần kế tiếp. Tình trạng ứ dịch tại vết mổ cũ có thể cản trở sự di chuyển của tinh trùng và trứng, làm giảm khả năng làm tổ của phôi và gia tăng nguy cơ biến chứng thai kỳ. Vậy vấn đề sản khoa này có thai được không và hướng xử trí nào phù hợp để bảo toàn sức khỏe sinh sản? Bài viết dưới đây sẽ giúp giải đáp chi tiết.
Phụ nữ bị tụ dịch vết mổ cũ vẫn có khả năng mang thai. Theo bác sĩ Đặng Tuấn Anh, tụ tịch tại vết mổ tử cung cũ không đồng nghĩa với việc người phụ nữ hoàn toàn mất khả năng mang thai, mặc dù tình trạng này có thể khiến quá trình thụ thai gặp nhiều khó khăn.
Trong nhiều trường hợp, bệnh nhân vẫn có thể mang thai tự nhiên nếu không có tình trạng ứ dịch tại vị trí mổ đẻ và ứ dịch trong buồng tử cung. Tuy nhiên, khi quá trình chờ đợi mang thai kéo dài không có kết quả, chị em nên đến cơ sở y tế để được hỗ trợ kịp thời.
Tụ dịch vết mổ cũ nhiều và dịch từ vết mổ chảy ngược vào buồng tử cung có thể ảnh hưởng nghiêm trọng tới khả năng mang thai. Mức độ ảnh hưởng tùy thuộc vào vị trí, lượng dịch và phản ứng viêm tại vùng tổn thương. Cụ thể như sau:
Dịch tụ vết mổ cũ có thể làm thay đổi lớp niêm mạc tử cung, làm tăng độ axit hoặc gây viêm khu trú. Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến sự di chuyển của tinh trùng, khiến chúng khó tiếp cận trứng để thụ tinh. Ngoài ra, nếu vùng tụ dịch to, nhiều có thể gây co bóp tử cung bất thường hoặc hình thành cấu trúc bất thường khác như các hốc dịch,… khiến khả năng di chuyển của tinh trùng và phôi vào buồng tử cung cũng có thể bị cản trở, làm giảm khả năng thụ thai tự nhiên.
Tụ dịch vết mổ (đặc biệt là khi có dịch chảy vào trong buồng tử cung) làm thay đổi tính chất của lớp niêm mạc tử cung, khiến phôi khó bám dính để làm tổ. Ngoài ra, nếu quá trình làm tổ thành công tại vùng niêm mạc bị tổn thương, phôi thai cũng có khả năng bị đào thải sớm hoặc cơ thể mẹ không cung cấp đủ dưỡng chất cần thiết cho thai nhi.
Thai bám trên vết mổ cũ lấy thai là tình trạng túi thai nằm ở vị trí sẹo mổ lấy thai trước kia, không nằm ở vị trí bình thường trong lòng tử cung. Đây là tình trạng nguy hiểm bởi vì thai bám trên vết mổ cũ lấy thai có thể dẫn đến nguy cơ rau cài răng lược, vỡ tử cung, gây xuất huyết ồ ạt vào ổ bụng, nguy hiểm đến tính mạng của người mẹ.
Ngoài những ảnh hưởng đến giai đoạn đầu của quá trình thụ tinh, thụ thai, tụ dịch tại vết mổ cũ còn làm tăng nguy cơ sảy thai tự nhiên do viêm nhiễm hoặc nội mạc tử cung bất thường. Khi mang thai thành công, dịch đọng ở sẹo tử cung vẫn có thể gây ra các cơn co thắt tử cung bất thường hoặc tăng nguy cơ sinh non, rau tiền đạo hoặc vỡ ối sớm. Những rủi ro này đều có thể ảnh hưởng đến thai nhi và sức khỏe mẹ bầu.
Nếu dịch vết mổ cũ ảnh hưởng đến khả năng thụ tinh và thụ thai, vậy dịch vết mổ cũ làm thế nào để mang thai? Thực tế, việc tụ dịch vết mổ có thai được không phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm tình trạng tụ dịch, tần suất xuất hiện dịch trong buồng tử cung, tần suất sinh hoạt của hai vợ chồng,… Nếu đã quan hệ đều đặn và thả quá 6-12 tháng thì cả hai vợ chồng nên cân nhắc can thiệp y tế. Tùy thuộc vào mức độ tụ dịch, mong muốn của người bệnh, bác sĩ sẽ chỉ định phương pháp điều trị phù hợp. Cụ thể:
Trong các trường hợp tụ dịch nhẹ, chưa gây biến chứng viêm nhiễm ảnh hưởng lớn đến lớp niêm mạc tử cung hoặc người bệnh chưa có ý định sinh thêm con, bác sĩ thường ưu tiên điều trị nội khoa cho tình trạng dịch vết mổ cũ nếu cần. Mục tiêu của phương pháp này là giảm các triệu chứng ra dịch âm đạo bất thường, giảm tình trạng viêm nhiễm phụ khoa nếu có, tăng đẩy dịch từ buồng tử cung và vết mổ ra ngoài, làm cho chu kỳ kinh ra đều và gọn.
Tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, các bác sĩ thường ưu tiên điều trị nội khoa trước trong trường hợp tụ dịch vết mổ cũ. Nếu điều trị nội khoa thất bại, phương án phẫu thuật mới được cân nhắc thực hiện.
Trong trường hợp tụ dịch nặng, không thể điều trị nội khoa hoặc điều trị nội khoa thất bại, bác sĩ có thể chỉ định điều trị ngoại khoa (phẫu thuật). Bác sĩ sẽ sử dụng các kỹ thuật như nội soi buồng tử cung hoặc mổ mở, để cắt lọc mô sẹo và tái tạo lớp cơ tử cung nhằm loại bỏ hốc tụ dịch và sửa chữa vết sẹo thành tử cung. Ngoài ra, bác sĩ có thể tạo kênh dẫn lưu nhằm dẫn dịch tử vết mổ chảy ra ngoài hoàn toàn và không chảy ngược vào buồng tử cung.
Trung tâm Hỗ trợ sinh sản IVF Tâm Anh ghi nhận nhiều ca vô sinh thứ phát kéo dài do tụ dịch vết mổ cũ. Bệnh nhân sau khi phẫu thuật điều trị, làm sạch ổ viêm, đã có thai trở lại nhờ phương pháp thụ tinh ống nghiệm (IVF). Việc phẫu thuật trong trường hợp tụ dịch nặng có thể giúp cải thiện tỷ lệ thành công khi làm IVF, cũng như giảm nguy cơ sảy thai, sinh non, dọa vỡ tử cung,…
Phụ nữ từng được điều trị thành công tụ dịch vết mổ cũ hoàn toàn có khả năng mang thai tự nhiên. Tuy nhiên, khả năng thụ thai sẽ thấp hơn so với người không có tổn thương vết mổ.
Nguyên do là bởi tình trạng tụ dịch tại vết mổ đẻ cũ nếu vẫn còn nhiều dịch, đặc biệt là dịch lại chảy vào trong buồng tử cung có thể đã làm ảnh hưởng đến cấu trúc của lớp niêm mạc tử cung, cản trở quá trình làm tổ của phôi. Vì vậy, nếu sau điều trị mà chưa thể có thai tự nhiên sau 6 tháng đến 1 năm, chị em nên đến gặp bác sĩ để được tư vấn, thăm khám.
Theo bác sĩ Đặng Tuấn Anh, thời gian có thể mang thai trở lại sau khi điều trị tụ dịch vết mổ cũ tuỳ vào phương pháp điều trị nội khoa hay ngoại khoa, nếu điều trị ngoại khoa thì sẽ là mổ nội soi hoặc mổ mở tạo hình vết mổ. Nếu tụ dịch ở mức độ nhẹ chỉ cần điều trị nội khoa hoặc các thủ thuật hút dịch thì người bệnh có thể tiến hành tham gia hỗ trợ sinh sản.
Nếu tụ dịch cần can thiệp ngoại khoa thì tùy vào tình trạng trong và sau phẫu thuật mà người bệnh có thể mang thai sau 3-6 tháng. Do mỗi người có tình trạng bệnh khác nhau, nên chị em hãy tham khảo ý kiến bác sĩ về thời điểm mang thai phù hợp.
Tình trạng tụ dịch vết mổ cũ hoàn toàn có thể tái phát nếu các yếu tố nguy cơ không được kiểm soát triệt để. Những yếu tố này bao gồm: Tổn thương sẹo mổ rộng và sâu, nội mạc tử cung không tái tạo tốt, nhiễm trùng sau mổ, kinh nguyệt bất thường gây ứ đọng máu kinh,…
Ngoài ra, việc người bệnh không tuân thủ đúng phác đồ điều trị của bác sĩ, không sinh hoạt lành mạnh, cũng như không khám phụ khoa định kỳ hay bị viêm nhiễm phụ khoa cũng làm tăng nguy cơ tái phát tình trạng tụ dịch tại vết mổ tử cung cũ.
Tại Trung tâm Hỗ trợ sinh sản IVF Tâm Anh (IVFTA), rất nhiều trường hợp tụ dịch vết mổ cũ từng được điều trị thành công và mang thai khỏe mạnh, ngay cả với những ca vô sinh thứ phát kéo dài nhiều năm. IVF Tâm Anh hiện là một trong những đơn vị tiên phong tại Việt Nam trong điều trị cá thể hóa các bệnh lý phức tạp liên quan đến vết sẹo mổ lấy thai cũ, gây tụ dịch tử cung với tỷ lệ thành công cao.
Một trong những trường hợp điển hình là chị Thùy (35 tuổi, Thái Nguyên) hiếm muộn 5 năm, từng bị sảy thai sớm, thai ngoài tử cung và được chẩn đoán dự trữ buồng trứng thấp kèm tụ dịch ở vết mổ lấy thai cũ. Sau khi được khám và điều trị tại IVF Tâm Anh, bác sĩ đã áp dụng phương pháp IVF và trong quá trình chuẩn bị niêm mạc được điều trị nội khoa bằng thuốc tăng co bóp, giúp chị Thùy đậu thai và sinh con khỏe mạnh.
Thực tế điều trị tại IVF Tâm Anh cho thấy tỷ lệ có thai cộng dồn trung bình lên tới 78,7%, thậm chí gần 85% ở nhóm bệnh nhân dưới 28 tuổi, kể cả những trường hợp AMH chạm đáy, buồng trứng gần như cạn kiệt hoặc vô tinh. Các bác sĩ tại IVF Tâm Anh luôn nhấn mạnh tầm quan trọng của cá thể hóa điều trị để xây dựng phác đồ phù hợp nhằm tối ưu hóa khả năng thành công của IVF.
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Tóm lại, dịch vết mổ cũ làm thế nào để mang thai phụ thuộc vào tình trạng bệnh và phương pháp điều trị do bác sĩ chỉ định. Trong đó, người bệnh có thể được chỉ định điều trị nội khoa hoặc ngoại khoa để có con tự nhiên. Trong trường hợp dịch vết mổ cũ gây vô sinh thứ phát, chị em có thể thực hiện phương pháp IVF tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh để hiện thực hóa ước mơ làm cha mẹ.
