Thai bám vết mổ cũ (CSP) là một biến thể của thai ngoài tử cung, tình trạng này nếu không được phát hiện và xử trí kịp thời, có thể dẫn đến những biến chứng sản khoa nguy hiểm. Vậy nguyên nhân dẫn đến thai bám trên sẹo vết mổ cũ lấy thai là gì, dấu hiệu và chẩn đoán tình trạng này thế nào. Chúng ta cùng tìm hiểu qua bài viết dưới đây.
Thai bám vết mổ cũ là tình trạng mà phôi thai không làm tổ ở vị trí bình thường trong tử cung mà lại bám vào vùng sẹo từ vết mổ tử cung trước đó. Đây là một tình trạng hiếm gặp, nghiêm trọng và phức tạp xảy ra do tử cung bị ảnh hưởng bởi quá trình phẫu thuật trước đó. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến sự phát triển của thai nhi mà còn đe dọa trực tiếp đến sức khỏe của người mẹ.
Thai làm tổ trên vết mổ cũ thường được coi là một loại thai ngoài tử cung đặc biệt, mặc dù nằm trong khoang tử cung nhưng khó có thể phát triển được bình thường. Do đó, thường được khuyến cáo chấm dứt thai kỳ trong 3 tháng đầu để ngăn ngừa những biến chứng ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản của phụ nữ. (1)
Vấn đề này không phải là tình trạng phổ biến, dao động từ 1/1800 đến 1/2500 ca mang thai, chiếm khoảng <1% các trường hợp mang thai ngoài tử cung. Tình trạng này không phải thường gặp nhưng nó có xu hướng tăng cao do tỷ lệ mổ lấy thai ngày càng nhiều. Tần suất mang thai ngắn (dưới 6 tháng) sau phẫu thuật lấy thai hoặc các thủ thuật khác trên tử cung cũng làm tăng nguy cơ thai dính vết mổ cũ. Việc phát hiện và điều trị sớm tình trạng này rất quan trọng để hạn chế các biến chứng nguy hiểm.
>> Xem thêm: Khuyết sẹo mổ lấy thai: Nguyên nhân, dấu hiệu và cách phòng ngừa
Có khoảng 20 – 25% chị em phụ nữ không có dấu hiệu thai bám vào vết mổ cũ tại thời điểm được chẩn đoán và thường được phát hiện qua siêu âm định kỳ ở tam cá nguyệt đầu (2). Tuy nhiên, các dấu hiệu bất thường có thể xuất hiện như:
Các dấu hiệu có thể tương tự các dấu hiệu thai ngoài tử cung khác, dẫn đến những chẩn đoán có thể khó khăn hơn do tính chất hiếm gặp. Các dấu hiệu thường xuất hiện từ tuần thứ 7,5 +/- 2,5 tuần và thường gặp ở những người có tiền sử phẫu thuật tử cung. (3)
Nguyên nhân làm tổ trên vết mổ cũ không được xác định rõ ràng, nhưng thường xảy ra ở những phụ nữ có tiền sử phẫu thuật tử cung trước đó, bao gồm mổ lấy thai, cắt bỏ u xơ tử cung hoặc các thủ thuật khác tạo ra sẹo tử cung. Những yếu tố này làm suy yếu cấu trúc tử cung và điều kiện cho phôi thai làm tổ sai vị trí. Thực tế, vết sẹo có thể cản trở sự phát triển tự nhiên của thai nhi, dẫn đến tình trạng thai bám trên vết mổ cũ.
Tình trạng này rất nguy hiểm nếu không phát hiện và điều trị sớm. Thai làm tổ trên vết sẹo mổ cũ không thể phát triển bình thường và dẫn đến những nguy cơ như chảy máu ồ ạt, vỡ tử cung, cắt bỏ tử cung cũng như tình trạng rối loạn nhau cài răng lược là rất cao nếu thai nhi phát triển lớn hơn.
Việc phát hiện sớm vấn đề sản khoa này là yếu tố quan trọng nhất để ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm. Chính vì vậy, nếu có những dấu hiệu bất thường chị em nên chủ động đi khám bác sĩ ngay lập tức để có phương án điều trị phù hợp.
Nếu thai làm tổ trên vết mổ cũ có thể dẫn đến một số biến chứng nghiêm trọng nếu không được theo dõi và điều trị đúng cách. Một số biến chứng nguy hiểm như:
Vì những biến chứng nguy hiểm này, trong hầu hết các trường hợp việc kết thúc thai kỳ trong tam cá nguyệt đầu tiên được các chuyên gia y tế khuyến nghị, nhằm bảo tồn tử cung, duy trì khả năng sinh sản và sức khỏe tổng thể cho người phụ nữ.
Việc chẩn đoán sớm tình trạng thai bám sẹo mổ lấy thai sẽ giúp ngăn ngừa các biến chứng nghiêm trọng và bảo vệ sức khỏe toàn diện của người mẹ. Quá trình chẩn đoán bao gồm:
Bác sĩ sẽ khai thác tiền sử sinh mổ của bệnh nhân và đánh giá các triệu chứng như:
Dựa vào các dấu hiệu này, bác sĩ sẽ chỉ định các xét nghiệm khác để đánh giá tình trạng cụ thể.
Khi phát hiện tình trạng thai bám vết mổ cũ, bác sĩ sẽ lên kế hoạch điều trị thích hợp để đảm bảo an toàn cho sức khỏe và bảo tồn khả năng sinh sản cho người mẹ.
Mục tiêu điều trị thai bám sẹo mổ cũ là kết thúc thai kỳ sớm phòng ngừa các biến chứng về sức khỏe sinh sản cũng như sức khỏe tổng thể của người mẹ. Các phương pháp điều trị bao gồm:
Điều trị nội khoa: Sử dụng thuốc Methotrexate để chấm dứt thai kỳ. Là phương pháp không xâm lấn và áp dụng trong trường hợp túi thai ở giai đoạn sớm, chưa xuất hiện biến chứng nguy hiểm.
Điều trị ngoại khoa: Tập trung vào bảo tồn tử cung bằng cách loại bỏ túi thai. Phương pháp này gồm các thủ thuật như:
Việc điều trị tình trạng này là một quá trình phức tạp và cần được theo dõi chặt chẽ bởi bác sĩ điều trị nhằm hạn chế biến chứng có thể xảy ra cũng như đảm bảo an toàn cho sức khỏe sinh sản của người mẹ.
>> Xem thêm: Bị tụ dịch vết mổ có làm IVF được không?
Mặc dù không thể phòng ngừa được nhưng có thể giảm thiểu những rủi ro bằng các biện pháp như:
Không có biện pháp nào có thể làm thay đổi vị trí làm tổ của phôi thai chính vì vậy phòng ngừa luôn là biện pháp chủ động để giảm thiểu tốt nhất thai bám sẹo mổ lấy thai.
Không có một quy định nào về khoảng cách vết mổ cũ bao nhiêu là an toàn. Tuy nhiên, khoảng cách an toàn giữa túi thai và vết mổ cũ được xác định bằng độ dày cơ tử cung tại vị trí vết sẹo thường là 4mm ở tam cá nguyệt đầu tiên được coi là an toàn và dưới 2mm là có nguy cơ cao. Đối với những trường hợp có nguy cơ cao, cần theo dõi chặt chẽ đặc biệt là những tuần cuối thai kỳ nhằm hạn chế những biến chứng nguy hiểm.
Việc giữ lại thai bám trên vết mổ cũ là không thể vì thai càng lớn nguy cơ vỡ tử cung càng cao. Do đó, với những sản phụ từng sinh mổ, khi có thai lần tiếp theo cần phải theo dõi chặt chẽ và thăm khám sớm để xác định vị trí chính xác của thai, nếu phát hiện thai đang làm tổ trên vết mổ cũ cần phải chấm dứt thai kỳ để bảo vệ sức khỏe và hạn chế biến chứng nguy hiểm cho người mẹ.
Nếu phụ nữ đã từng sinh mổ một lần và đang mang thai lần hai, cần đặc biệt chú ý theo dõi sức khỏe thai kỳ để phát hiện sớm những dấu hiệu bất thường như:
Đây có thể là những biểu hiện cảnh báo các biến chứng nguy hiểm như thai bám sẹo mổ cũ, dọa sảy, tụ dịch màng nuôi, rau tiền đạo, hoặc thậm chí là nứt vỡ tử cung. Đặc biệt, nếu mang thai lại khi khoảng cách giữa hai lần sinh mổ dưới 18 tháng, nguy cơ vết mổ cũ chưa lành hẳn là rất cao, cần được theo dõi sát từ đầu thai kỳ nhằm đảm bảo an toàn cho người mẹ.
Trung tâm Hỗ trợ sinh sản Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh là một trong những trung tâm điều trị vô sinh hiếm muộn hàng đầu tại Việt Nam, quy tụ những chuyên gia bác sĩ hàng đầu giàu kinh nghiệm, với hệ thống thiết bị hiện đại chuẩn quốc tế. Ngoài các kỹ thuật hỗ trợ sinh sản tiên tiến như IVF, ICSI, PGS/PGD…, trung tâm còn đặc biệt chú trọng theo dõi thai kỳ sớm, nhất là ở những phụ nữ có yếu tố nguy cơ như từng sinh mổ.
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Thai bám vết mổ cũ là một tình trạng phức tạp mà phụ nữ cần đặc biệt chú ý, nhất là những người đã từng trải qua ca mổ lấy thai. Chính vì vậy, phát hiện sớm sẽ giúp bác sĩ có hướng xử trí kịp thời và bảo vệ tối đa sức khỏe sinh sản cho người mẹ.
