Vô sinh có quan hệ được không? Ảnh hưởng và lưu ý khi điều trị

Nhiều cặp đôi khi đối diện với khó khăn trong việc mang thai thắc mắc liệu vô sinh có quan hệ được không? Về y khoa, vô sinh không đồng nghĩa với mất khả năng quan hệ tình dục, tuy nhiên, các rối loạn nội tiết, căng thẳng tâm lý, rối loạn chức năng sinh dục hoặc quá trình điều trị hiếm muộn có thể ảnh hưởng đến chất lượng hoạt động tình dục. Nhận diện đúng mối liên quan này giúp cặp đôi bảo vệ sức khỏe sinh sản, duy trì sự ổn định tâm lý và tối ưu hiệu quả điều trị trên hành trình tìm con.

Vô sinh có quan hệ được không?

Bác sĩ Nguyễn Thị Kim Cúc cho biết, vô sinh được định nghĩa là tình trạng chưa có thai sau 1 năm quan hệ tình dục đều đặn (2-3 lần/tuần) mà không sử dụng biện pháp tránh thai (hoặc ≥ 6 tháng ở phụ nữ trên 35 tuổi). Do đó, trường hợp các cặp vợ chồng mong con nên quan hệ đều đặn.

Ngoài ra, nguyên nhân gây khó có con có thể liên quan đến: Chất lượng hoặc số lượng tinh trùng, rối loạn rụng trứng hoặc giảm dự trữ buồng trứng, tổn thương ống dẫn trứng, bất thường tử cung, rối loạn nội tiết sinh sản hoặc các yếu tố phối hợp của cả hai vợ chồng,… Những bất thường này không làm mất chức năng quan hệ tình dục nếu cấu trúc giải phẫu của cơ quan sinh dục bình thường. Do đó, đa số người vô sinh vẫn có thể quan hệ tình dục bình thường.

Tuy nhiên, vô sinh có thể tác động gián tiếp đến đời sống tình dục thông qua rối loạn nội tiết, căng thẳng tâm lý, giảm ham muốn hoặc rối loạn chức năng sinh dục ở cả hai vợ chồng. Ngoài ra, một số phương pháp như canh thời điểm giao hợp, kích thích buồng trứng quan hệ tự nhiên, lấy tinh trùng… có thể làm thay đổi nhịp sinh hoạt tình dục và giảm sự tự nhiên.

Đời sống tình dục ảnh hưởng thế nào trong quá trình điều trị vô sinh?

Mặc dù vô sinh không cản trở khả năng quan hệ, nhưng đời sống tình dục trong quá trình điều trị hỗ trợ sinh sản có thể bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố:

• Biến động nội tiết từ thuốc kích thích buồng trứng hoặc hỗ trợ hoàng thể có thể gây mệt mỏi, căng tức vùng chậu, khô âm đạo hoặc thay đổi cảm xúc, làm giảm sự thoải mái khi quan hệ.
• Áp lực tâm lý: Lo âu về kết quả điều trị, thất bại lặp lại hoặc kỳ vọng mang thai có thể làm giảm ham muốn, gây rối loạn cương, xuất tinh sớm hoặc giao hợp đau.
• Quan hệ theo lịch điều trị khi canh ngày rụng trứng hoặc lấy mẫu tinh trùng có thể làm giảm tính tự nhiên, khiến cặp đôi dễ căng thẳng trong gần gũi.
• Một số thời điểm cần hạn chế quan hệ theo chỉ định, như sau chọc hút trứng, khi buồng trứng to sau kích thích buồng trứng hoặc có nguy cơ quá kích (OHSS), hoặc khi đang điều trị viêm nhiễm vùng chậu. (1)

Nên làm gì để cải thiện chuyện vợ chồng khi đối mặt với vô sinh?

Khi đối mặt với tình trạng khó có con, thay vì chỉ tập trung vào câu hỏi vô sinh có quan hệ được hay không, cặp đôi nên chú trọng đến việc duy trì đời sống tình dục lành mạnh và ổn định sức khỏe tinh thần để đồng hành hiệu quả trong quá trình điều trị.

• Trao đổi cởi mở, tránh quan hệ mang tính “nhiệm vụ”: Giao tiếp rõ ràng về cảm xúc và nhu cầu giúp giảm áp lực phải có thai, hạn chế quan hệ gượng ép, giảm ham muốn hoặc né tránh gần gũi, những yếu tố được ghi nhận làm suy giảm chất lượng đời sống tình dục ở các cặp đôi vô sinh.
• Tối ưu sức khỏe thể chất và nội tiết: Duy trì cân nặng hợp lý, tập luyện đều đặn, hạn chế rượu và thuốc lá giúp cải thiện nội tiết, chức năng sinh dục và chất lượng tinh trùng/noãn, đồng thời hỗ trợ tích cực cho kết quả điều trị.
• Trao đổi sớm với bác sĩ khi xuất hiện rối loạn chức năng sinh dục: Giảm ham muốn, rối loạn cương, xuất tinh sớm, giao hợp đau… Kết hợp Nam học – Sản Phụ khoa – Tâm lý Tình dục giúp khôi phục lại chất lượng hoạt động tình dục song song với phác đồ hỗ trợ sinh sản.
• Kết hợp tư vấn tâm lý khi cần thiết: Hỗ trợ tâm lý giúp giảm stress, cải thiện tương tác vợ chồng và nâng cao khả năng thích ứng trong suốt quá trình điều trị.

Qua những thông tin đã phân tích, có thể thấy vô sinh có quan hệ được không là băn khoăn hoàn toàn chính đáng, về mặt chuyên môn, vô sinh không làm mất khả năng hoạt động tình dục mà chủ yếu liên quan đến rối loạn chức năng sinh sản. Điều quan trọng là cặp đôi cần được thăm khám toàn diện tại cơ sở y tế uy tín như IVF Tâm Anh, nơi quy tụ đội ngũ chuyên gia Sản Phụ khoa – Nam học – Tâm lý – Hỗ trợ sinh sản phối hợp đánh giá chính xác tình trạng nội tiết, cơ quan sinh sản, chức năng tình dục và yếu tố tâm lý.