Chuyển phôi là giai đoạn quan trọng trong quá trình thụ tinh ống nghiệm (IVF), khi này trứng đã thụ tinh (phôi) sẽ được đưa vào buồng tử cung của bệnh nhân. Việc chuyển phôi có thể diễn ra ở các giai đoạn phát triển khác nhau của phôi. Chuyển phôi ngày 3 là phôi sẽ được chuyển vào tử cung ở giai đoạn phân cắt. Vậy chuyển phôi ở ngày 3 có tốt không và cần lưu ý gì khi thực hiện?
Chuyển phôi ngày 3 hay chuyển phôi giai đoạn phân cắt là quá trình chuyển phôi vào tử cung vào ngày thứ 2 hoặc ngày thứ 3 của quá trình phát triển. Vào thời điểm này, phôi đang ở giai đoạn đầu trong quá trình phát triển và có khoảng 8-16 tế bào.
Cách thức các tế bào của phôi phân chia thường liên quan đến nhiều thông tin quan trọng về khả năng phát triển và tăng trưởng của phôi. Do đó, việc quan sát, đánh giá và xác định phôi có cơ hội làm tổ tốt và mang thai thành công hay không ở thời điểm ngày thứ 2 hoặc ngày thứ 3 cũng trở nên khó khăn hơn.
Chuyển phôi ngày 3 thường được cân nhắc khi có lo ngại về số lượng phôi đạt đến giai đoạn phôi nang. Chuyển phôi giai đoạn phân cắt thường được áp dụng cho những bệnh nhân có ít phôi hoặc những trường hợp có phôi không phát triển trong môi trường phòng thí nghiệm. (1)
Phôi bắt đầu phát triển như một tế bào đơn lẻ. Đến ngày thứ 3, nó thường phát triển thành phôi giai đoạn “phân cắt” gồm 8-16 tế bào. Nó sẽ tiếp tục phát triển để đạt đến giai đoạn phôi nang vào ngày thứ 5-7. Ở mọi giai đoạn sẽ không tránh khỏi phôi ngừng phát triển dẫn đến sự hao hụt đáng kể về số lượng phôi. Do đó, số lượng phôi để chuyển và trữ đông ngày 3 sẽ nhiều hơn số lượng phôi chuyển được ở ngày thứ 5.
Khi phôi phát triển đến ngày thứ 5 là giai đoạn phôi nang sẽ có tỷ lệ làm tổ cao hơn so với chuyển phôi vào ngày 3 giai đoạn phân cắt. Điều này có thể là do phôi ngày 5 trưởng thành hơn và khả năng có nhiễm sắc thể bình thường cao hơn. (2)
Chuyển phôi ngày 3 hay chuyển phôi ngày 5 đều dựa trên nghiên cứu và được hỗ trợ bởi khoa học, công nghệ… Nên việc lựa chọn chuyển phôi ở giai đoạn nào là tùy thuộc vào hoàn cảnh và nhu cầu của bệnh nhân. Nếu bệnh nhân có 5 hoặc nhiều trứng đã thụ tinh vào ngày 1, thì sẽ thử nuôi cấy đến giai đoạn phôi nang; nếu bệnh nhân có 4 hoặc ít hơn trứng đã thụ tinh vào ngày 1, thì thường sẽ chuyển phôi hoặc đông lạnh phôi vào ngày 3 (trừ khi đang thực hiện PGT trên phôi).
Chuyển phôi ngày 3 có thể được khuyến nghị, chỉ định khi các chuyên gia sinh sản lo ngại phôi có thể không đạt đến giai đoạn phôi nang. Những trường hợp này bao gồm: các bệnh nhân sản xuất ít trứng khỏe mạnh, phụ nữ lớn tuổi, các cặp đôi chỉ có một hoặc hai phôi… Tuy nhiên, thời điểm chuyển phôi là quyết định y khoa do bác sĩ lâm sàng đưa ra và dựa trên hoàn cảnh cụ thể của từng bệnh nhân.
Việc chuyển phôi ngày 3 – giao giai đoạn phân cắt có thể được lựa chọn như một lựa chọn an toàn ngăn ngừa tình trạng không còn phôi nào ở giai đoạn phôi nang.
Dù phôi ngày 3 hay phôi ngày 5 cũng sẽ không có thời điểm cố định và tối ưu nhất để chuyển phôi. Thời gian chuyển phôi dựa vào thời điểm các chuyên gia sinh sản chọn lọc các phôi có hình thái tốt không xuất hiện sự bất thường trong quá trình phân chia tế bào. Ở thời điểm này, để sẵn sàng tiếp nhận phôi làm tổ, bác sĩ cũng sẽ chuẩn bị nội mạc tử cung, mở của sở làm tổ phù hợp.
Quá trình chọn lọc, bác sĩ sẽ lựa chọn những phôi có chất lượng tốt nhất để chuyển vào buồng tử cung và trữ lành để sử dụng cho chu kỳ chuyển phôi sau này.
Tuy nhiên, ở một số trường hợp bác sĩ có thể sẽ khuyên bệnh nhân trữ đông phôi và chuyển vào thời điểm khác thích hợp hơn như: Phôi xuất hiện những bất thường, nội mạc tử cung có sự bất thường, bệnh nhân chưa hồi phục sức khỏe hoặc điều trị bệnh lý nào đó,…
Thông thường trước khi chuyển phôi bác sĩ sẽ kiểm tra lớp niêm mạc bên trong tử cung. Điều này có thể bao gồm việc thực hiện một xét nghiệm gọi là siêu âm tử cung. Siêu âm đường âm đạo để kiểm tra độ dày và đặc điểm niêm mạc tử cung trong quá trình chuẩn bị niêm mạc.
Sau quá trình khám tử cung nếu nội mạc tử cung đủ dày với hình ảnh tiêu chuẩn, để quá trình làm tổ của phôi thai được thuận lợi bác sĩ có thể sẽ chỉ định người bệnh sử dụng progesterone. Progesterone là hormon làm chuyển dạng niêm mạc tử cung từ pha tăng sinh sang pha chế tiết, giups mở cửa ổ làm tổ để sẵn sàng tiếp nhận phôi làm tổ và phát triển. Uống thuốc bổ sung progesterone có thể giúp tăng lượng hormone trong cơ thể và dẫn đến sự phát triển của thành tử cung dày thích hợp cho việc cấy ghép.
Ngoài ra, giai đoạn trước khi chuyển phôi bệnh nhân cần chú ý đến: chế độ dinh dưỡng lành mạnh, dành nhiều thời gian nghỉ ngơi, thư giãn, giảm căng thẳng…
Quy trình đặt phôi vào tử cung thường diễn ra từ 2 đến 6 ngày sau khi lấy trứng. Bệnh nhân có thể được bác sĩ cho dùng thuốc an thần nhẹ để giúp tâm trạng thoải mái khi thực hiện chuyển phôi. Quy trình này thường không đau, nhưng có thể khiến bệnh nhân bị chuột rút nhẹ.
Quá trình chuyển phôi ngày 3 sẽ được thực hiện bằng cách đưa một ống thông dài, mỏng và mềm dẻo vào âm đạo rồi đi qua cổ tử cung để vào tử cung. Đầu ống thông này được gắn ống tiêm chứa một hoặc nhiều phôi với một lượng nhỏ chất lỏng chuyển vào buồng tử cung. Nếu quy trình này thành công, phôi thai sẽ bám vào niêm mạc tử cung và phát triển thành thai nhi.
Theo kinh nghiệm chuyển phôi ở ngày 3, bệnh nhân có thể quay lại với thói quen hàng ngày thông thường nhưng cần tránh các hoạt động mạnh. Cần tuân theo những hướng dẫn từ bác sĩ về những vấn đề như: không bỏ lỡ thuốc, không hoạt động mạnh gây căng thẳng về mặt thể chất, không quên sử dụng thuốc theo đơn bác sĩ kê, không hút thuốc và tránh quan hệ tình dục.
Sau chuyển phôi bệnh nhân có thể sẽ gặp phải một số tác dụng phụ thông thường như:
Tuy nhiên, cần đặc biệt lưu ý và liên hệ với bác sĩ thực hiện điều trị khi gặp phải tình trạng như bị đau hoặc chảy máu nhiều từ âm đạo sau khi chuyển phôi. Những tình trạng này có thể là biểu hiện của chọc hút noãn.
Tỷ lệ trung bình trứng thụ tinh phát triển tạo thành phôi ngày 3 giai đoạn phân cắt là khoảng 80% và có khoảng 50% phôi ngày 3 phát triển lên phôi ngày 5. Ở mỗi giai đoạn số lượng phôi sẽ giảm dần do các phôi yếu ngừng phát triển. (3)
Để đánh giá và đưa ra tỷ lệ thành công của chuyển phôi ngày 3 giai đoạn phân cắt thì cần dựa vào rất nhiều yếu tố như: Số lượng phôi chuyển, sức khoẻ bệnh nhân, tiền sử chuyển phôi, độ tuổi làm thụ tinh ống nghiệm (IVF), tình trạng của buồng tử cung, chất lượng niêm mạc tử cung,…
Do đó, để biết chính xác tỷ lệ thành công cao hay thấp khi chuyển phôi, bệnh nhân cần lựa chọn bệnh viện uy tín để thăm khám, giá toàn diện các yếu tố cũng như xác định tỷ lệ thành công dựa trên tình trạng cụ thể ở từng trường hợp.
Sau khi bạn trải qua quá trình chuyển phôi, để phôi sớm ổn định và không bị ảnh hưởng cần lưu ý những điều sau:
Kiêng hoàn toàn thuốc lá
Sau khi thụ tinh trong ống nghiệm, bác sĩ sẽ cung cấp cho bệnh nhân danh sách các loại thuốc cùng với khuyến cáo về liều lượng. Bệnh nhân cần đảm bảo không quên uống bất kỳ loại thuốc nào trong thời điểm đã định. Bởi những loại thuốc này có vai trò quan trọng tác động đến hiệu quả thành công của thụ tinh trong ống nghiệm (IVF).
Sau chuyển phôi ngày 3 cần phải giảm thiểu tối đa căng thẳng về mặt thể chất bằng cách hạn chế những công việc dọn nhà. Tránh các bài tập thể dục và nâng vật nặng trong vài ngày sau chuyển phôi, điều này có thể làm giảm nguy cơ thất bại của phương pháp thụ tinh ống nghiệm (IVF).
Thông thường sau chuyển phôi vào ngày thứ 3, bác sĩ sẽ khuyên bệnh nhân không nên quan hệ tình dục cho đến khi thử thai. Hoạt động tình dục và cực khoái có thể gây co thắt tử cung, không an toàn cho việc chuyển phôi trong IVF. Các cơn co thắt tử cung có thể ảnh hưởng đến niêm mạc tử cung và ảnh hưởng đến quá trình làm tổ.
Cần tránh xa rượu và thuốc lá sau khi bắt đầu điều trị IVF. Sau khi chuyển phôi, bệnh nhân nên tránh hoàn toàn việc uống rượu và hút thuốc cũng như tiếp xúc với khói thuốc vì nó không chỉ ảnh hưởng đến thai nhi mà còn có thể dẫn đến sảy thai.
Trung tâm Hỗ trợ sinh sản IVFTA là nơi hội tụ đội ngũ chuyên gia, y bác sĩ đầu ngành với trình độ chuyên môn cao, có nhiều năm kinh nghiệm trong nghề và từng điều trị nhiều “ca khó”. Quy trình khép kín, toàn diện với trang thiết bị y tế tiên tiến, phòng phòng LAB hiện đại hàng đầu thế giới giúp gia tăng tỷ lệ thành công, rút ngắn thời gian điều trị.
Được xem là một trong những trung tâm IVF hàng đầu tại Đông Nam Á, trung tâm Hỗ trợ sinh sản IVFTA được đầu tư xây dựng theo tiêu chuẩn cao cấp và hiện đại luôn là điểm đến uy tín và là lựa chọn ưu tiên của nhiều cặp vợ chồng vô sinh, hiếm muộn.
Nếu có bất kỳ thắc mắc nào liên quan đến chuyển phôi ngày 3 hoặc những vấn đề liên quan đến thụ tinh ống nghiệm (IVF) hay cần tư vấn đặt lịch thăm khám vui lòng liên hệ đến Trung tâm Hỗ trợ sinh sản IVFTA qua phương thức:
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Bên trên là những chia sẻ về quy trình, ưu nhược điểm và những lưu ý khi chuyển phôi ngày 3. Hy vọng, những nội dung này sẽ hữu ích giúp bạn hiểu rõ hơn về quá trình chuyển phôi cũng như phương pháp thụ tinh ống nghiệm.
