Đối với các cặp vợ chồng hiếm muộn, mỗi lần chuyển phôi là một hành trình đầy hy vọng, mong chờ phép màu được làm cha mẹ. Vì thế, khi chuyển phôi thất bại, nỗi đau không chỉ là kết quả không như mong muốn mà còn là cú sốc tinh thần lớn. Nhiều vợ chồng đối diện cảm giác trống rỗng, hụt hẫng, thậm chí tự trách bản thân.
Tuy nhiên, thất bại kỹ thuật này không đồng nghĩa với việc không thể mang thai. Việc hiểu rõ nguyên nhân, chuẩn bị sức khỏe thể chất và tinh thần tốt hơn trước lần chuyển phôi tiếp theo chính là chìa khóa giúp tăng cơ hội thành công trong hành trình IVF.
Chuyển phôi thất bại được hiểu là tình trạng không có thai sau khi phôi được đưa vào buồng tử cung. Nguyên nhân phổ biến nhất thường xuất phát từ bất thường của phôi, niêm mạc tử cung hoặc sự tương tác giữa phôi và niêm mạc tử cung chưa đạt điều kiện tối ưu để làm tổ.
Khi thực hiện thụ tinh trong ống nghiệm (IVF), phôi sẽ được nuôi cấy trong môi trường phòng thí nghiệm trong 3-6 ngày. Sau đó một phôi chất lượng tốt sẽ được lựa chọn để chuyển vào buồng tử cung. Khoảng 10-12 ngày sau thủ thuật là thời gian phù hợp để xác định có thai hay không. Nếu chỉ số beta-hCG âm tính, cho thấy phôi không làm tổ thành công hay thất bại.
Thụ tinh trong ống nghiệm (IVF) là kỹ thuật hỗ trợ sinh sản hiện đại nhất hiện nay, tuy nhiên không thể đảm bảo tỷ lệ thành công 100%. Thực tế cho thấy, tỷ lệ chuyển phôi thất bại vẫn dao động từ khoảng 10 – 30%, tùy vào tình trạng bệnh lý và các trung tâm IVF.
Hiện nay, tại Việt Nam chưa có thống kê cụ thể về tỷ lệ thất bại chuyển phôi trên quy mô nhiều trung tâm. Dù lĩnh vực hỗ trợ sinh sản trong nước khởi đầu muộn hơn thế giới gần 20 năm, song kỹ thuật thụ tinh trong ống nghiệm (IVF) đã đạt được những bước tiến vượt bậc, cả về chuyên môn, trang thiết bị lẫn tỷ lệ thành công.
Nhờ những tiến bộ về kỹ thuật, chuyên môn bác sĩ được nâng cao, trang thiết bị hiện đại hỗ trợ, một số trung tâm Hỗ trợ sinh sản tại Việt Nam có tỷ lệ thành công cao vượt trội.
Trong đó, IVF Tâm Anh tự hào là đơn vị sở hữu hệ thống phòng lab ISO 5 với thiết kế lab-trong-lab đầu tiên tại Việt Nam, giúp đảm bảo điều kiện tối ưu trong nuôi cấy phôi, nâng cao tỷ lệ nuôi phôi ngày 5 chất lượng cao. Điều này góp phần giảm tỷ lệ thất bại và nâng cao tỷ lệ có thai cộng dồn trung bình là 78,7% (số liệu năm 2024).
BSNT.CKI Đinh Thị Ngọc Ngân – Trung tâm Hỗ trợ sinh sản, BVĐK Tâm Anh cho biết “Sau khi chuyển phôi, nếu quá trình làm tổ của phôi không thành công, người phụ nữ sẽ không xuất hiện các dấu hiệu mang thai điển hình. Tuy nhiên, trong giai đoạn đầu, rất khó để tự nhận biết chính xác vì các triệu chứng sau chuyển phôi có thể giống nhau ở cả trường hợp thành công và thất bại (như đau tức ngực nhẹ, mệt mỏi, căng tức bụng…)”
Một vài dấu hiệu gợi ý thủ thuật này thất bại có thể bao gồm:
>> Xem thêm: Dấu hiệu chuyển phôi không thành công
Nguyên nhân dẫn đến việc làm tổ thất bại có liên quan đến nhiều yếu tố như chất lượng phôi, tuổi tác, các bệnh lý đi kèm, sự tương tác giữa phôi và niêm mạc tử cung… Một số nguyên nhân dẫn đến thất bại phổ biến có thể kể đến như:
Khi người phụ nữ bắt đầu bước sang tuổi 35, đặc biệt là sau 40 tuổi, chất lượng trứng sẽ suy giảm nhanh chóng. Điều này làm giảm tỷ lệ tạo được phôi tốt và nguy cơ phôi bất thường tăng cao, từ đó làm giảm khả năng làm tổ của phôi sau khi được chuyển vào tử cung.
Phôi được tạo thành từ sự kết hợp của trứng và tinh trùng, vì vậy chất lượng của trứng và tinh trùng sẽ quyết định lớn đến sức sống và tiềm năng phát triển của phôi.
Theo bác sĩ Ngân có nhiều yếu tố có thể làm giảm chất lượng trứng và tinh trùng, trong đó tuổi tác là một trong những yếu tố quan trọng trong việc quyết định chất lượng trứng. Người phụ nữ càng lớn tuổi, chất lượng trứng càng kém, đặc biệt sau 35 tuổi.
Bên cạnh đó, các khiếm khuyết về tinh trùng cũng là nguyên nhân góp phần làm giảm chất lượng phôi thai, dẫn đến chuyển phôi thất bại. Ví dụ, tổn thương vật liệu di truyền của tinh trùng, hay còn được gọi là phân mảnh DNA có thể ảnh hưởng đến sự phát triển của phôi cũng như khả năng phôi làm tổ tại niêm mạc tử cung.
Bất thường di truyền là một trong những nguyên nhân dẫn đến phôi không thể phát triển bình thường hoặc không làm tổ thành công. Những bất thường này có thể liên quan đến số lượng nhiễm sắc thể (thừa, thiếu) hoặc cấu trúc nhiễm sắc thể (mất đoạn, lặp đoạn, đảo đoạn, chuyển đoạn…). Những thay đổi này làm rối loạn quá trình phân chia và tổ chức vật chất di truyền trong tế bào phôi, cản trở sự phát triển bình thường của phôi. (1)
Tùy mức độ tổn thương, phôi có thể ngừng phát triển sớm, không làm tổ hoặc bị đào thải tự nhiên, dẫn đến chuyển phôi thất bại.
Niêm mạc tử cung được ví như “mảnh đất” để phôi làm tổ và phát triển. Nếu nội mạc tử cung không đủ dày, có cấu trúc kém hoặc có vấn đề viêm nhiễm, dính buồng tử cung, lạc nội mạc tử cung, ứ dịch vòi trứng… phôi dù có chất lượng tốt cũng khó để phát triển.
Khi phôi được chuyển vào lòng tử cung, hệ thống miễn dịch của cơ thể người phụ nữ có thể nhận diện phôi là tác nhân lạ gây nguy hại cho cơ thể. Lúc này các phản ứng miễn dịch được kích hoạt từ tử cung sẽ làm giảm độ bám dính giữa phôi và nội mạc tử cung nhằm đào thảo phôi ra khỏi cơ thể, từ đó gây tình trạng thất bại làm tổ.
Trong một số trường hợp, mặc dù có phôi chất lượng tốt, niêm mạc tử cung hình thái đẹp trên siêu âm, đã khảo sát buồng tử cung bình thường, tuy nhiên vẫn thất bại làm tổ. Vấn đề có thể nằm ở bất thường tương tác phôi và niêm mạc tử cung, một khía cạnh nhỏ trong bất thường này là lệch cửa sổ làm tổ.
Quá trình này được hiểu như sau: để phôi thai bám và phát triển trong buồng tử cung thì phôi phải được chuyển vào đúng giai đoạn niêm mạc tử cung có khả năng tiếp nhận phôi. Giai đoạn này có thể khác nhau ở từng bệnh nhân.
Với những trường hợp điều trị thất bại, thậm chí thất bại làm tổ nhiều lần, bác sĩ có thể chỉ định một số xét nghiệm kiểm tra nhằm tìm ra nguyên nhân, từ đó điều chỉnh phác đồ điều trị và tăng cơ hội thành công cho các chu kỳ sau.
Xét nghiệm di truyền tiền làm tổ (PGT) là phương pháp giúp kiểm tra bộ nhiễm sắc thể của phôi trước khi chuyển vào buồng tử cung với tỷ lệ chính xác cao.
Tình trạng lệch bội nhiễm sắc thể ảnh hưởng lớn đến khả năng làm tổ và quá trình phát triển của thai, đặc biệt trong tam cá nguyệt đầu tiên. Thống kê cho thấy có đến 70% các trường hợp sảy thai là do phôi hoặc thai mang lệch bội. Nhờ PGT, bác sĩ có thể sàng lọc và lựa chọn các phôi có khả năng nguyên bội cao (bình thường về số lượng nhiễm sắc thể) để chuyển, từ đó tăng tỷ lệ đậu thai và giảm nguy cơ sảy thai, thai lưu hoặc thai bất thường.
Xét nghiệm miễn dịch giúp phát hiện các tế bào hoặc protein miễn dịch ảnh hưởng đến quá trình phôi làm tổ và phát triển. Xét nghiệm này có vai trò quan trọng trong việc tìm kiếm nguyên nhân gây chuyển phôi thất bại.
Chụp X-quang tử cung vòi trứng giúp kiểm tra cấu trúc tử cung và sự thông thoáng của hai vòi trứng, nếu có bất thường, bác sĩ có thể chỉ định can thiệp bằng nội soi buồng tử cung, có thể kèm theo phẫu thuật nội soi ổ bụng để xử lý trước khi thực hiện chu kỳ chuyển phôi tiếp theo.
Thật khó để các cặp vợ chồng đối diện với kết quả chuyển phôi thất bại, tuy nhiên các bác sĩ luôn khuyến cáo các cặp đôi không nên để cảm xúc tiêu cực chi phối quá lâu, hãy sớm ổn định tinh thần và chuẩn bị tốt hơn cho chu kỳ điều trị tiếp theo.
Biết được nguyên nhân thất bại làm tổ sẽ giúp bác sĩ xây dựng phác đồ điều trị mới hiệu quả hơn, giúp các cặp đôi sớm có tin vui. Phương pháp điều trị sẽ khác nhau tùy từng trường hợp cụ thể.
Sau khi nhận kết quả thất bại, nhiều cặp vợ chồng rơi vào trạng thái lo lắng, căng thẳng và tự trách bản thân. Tuy nhiên các cặp đôi cần hiểu rằng thụ tinh ống nghiệm là một hành trình dài đòi hỏi niềm tin và sự kiên trì. Việc giữ tinh thần lạc quan, thoải mái, động viên lẫn nhau và tin tưởng vào phác đồ của bác sĩ đóng vai trò quan trọng trong quá trình điều trị.
Lối sống và dinh dưỡng có ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe tổng thể cũng như sức khỏe sinh sản. Do đó, các cặp vợ chồng nên xây dựng lối sống lành mạnh, không sử dụng chất kích thích, tập thể dục đều đặn với cường độ vừa phải, ăn uống đầy đủ các nhóm chất và ưu tiên những thực phẩm tốt cho sức khỏe.
Sau thất bại, tùy vào kết quả và nguyên nhân được xác định, bác sĩ sẽ tư vấn khoảng thời gian nghỉ ngơi, điều trị và điều chỉnh phù hợp với từng trường hợp khác nhau. Trong thời gian này, cả hai vợ chồng nên tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ về đơn thuốc, chế độ dinh dưỡng và lịch tái khám. Việc chuẩn bị kỹ lưỡng cho lần chuyển phôi tiếp theo cả về thể chất và tinh thần sẽ giúp gia tăng đáng kể khả năng thành công.
Tùy theo nguyên nhân được xác định, bác sĩ có thể đề nghị một số kỹ thuật hỗ trợ sinh sản chuyên sâu nhằm nâng cao tỷ lệ chuyển phôi thành công, bao gồm:
Sau khi biết kết quả thất bại, vợ chồng hoàn toàn có thể quan hệ tình dục trở lại nếu người vợ cảm thấy khỏe mạnh, tâm lý ổn định và không còn ra máu âm đạo. Tuy nhiên, trong trường hợp người vợ có triệu chứng đau bụng, rong huyết kéo dài hoặc có dấu hiệu viêm nhiễm, hãy nhanh chóng đến bệnh viện để kiểm tra và có hướng xử trí kịp thời.
Sau thất bại khoảng 14 – 16 ngày kể từ ngày chuyển phôi, người phụ nữ sẽ có kinh nguyệt trở lại. Tuy nhiên không phải mọi trường hợp đều có kinh lại sau 2 tuần thực hiện thủ thuật, chị em nên tham khảo ý kiến bác sĩ điều trị nếu tình trạng chậm kinh kéo dài.
Nếu không may thất bại, tuỳ từng trường hợp và nhóm nguyên nhân liên quan, người phụ nữ có thể chuyển phôi trong chu kỳ sau đó hoặc cần thời gian để điều trị trước khi thực hiện lần tiếp theo.
Thất bại chuyển phôi là kết quả mà tất cả các cặp vợ chồng vô sinh đang điều trị IVF không mong muốn nhận được. Dù vậy, điều này không đồng nghĩa với việc hành trình tìm con phải dừng lại. Trên thực tế, nhiều bệnh nhân vẫn có cơ hội làm cha mẹ sau một hoặc vài chu kỳ chuyển phôi, nếu được đánh giá đúng nguyên nhân và điều chỉnh phác đồ điều trị phù hợp.
Tại IVF Tâm Anh, chúng tôi hiểu rằng bên cạnh các kỹ thuật điều trị hiện đại và trình độ chuyên môn, kinh nghiệm của bác sĩ, tinh thần của bệnh nhân đóng vai trò cực kỳ quan trọng ảnh hưởng đến kết quả điều trị cuối cùng. Vì vậy, trong suốt quá trình đồng hành cùng các cặp vợ chồng vô sinh hiếm muộn trên hành trình tìm con, đội ngũ y bác sĩ luôn tận tâm tư vấn, hướng dẫn cụ thể kế hoạch điều trị giúp người bệnh an tâm, thoải mái chuẩn bị cho quá trình chuyển phôi tiếp theo.
Nhờ sở hữu thế mạnh kiềng 3 chân gồm Hiếm muộn nữ – Hiếm muộn nam – Lab phôi học hiện đại, IVF Tâm Anh có thể triển khai các kỹ thuật cao cấp trong điều trị hiếm muộn nam – nữ, xác định chính xác nguyên nhân thất bại, tối ưu hoá phác đồ điều trị cá thể hoá cho từng bệnh nhân. Hiện IVF Tâm Anh tự hào là một trong những trung tâm có tỷ lệ có thai cộng dồn trung bình cao hàng đầu cả nước.
Để tìm hiểu thông tin hoặc đặt lịch thăm khám kiểm tra nguyên nhân điều trị thất bại tại IVF Tâm Anh, bạn có thể liên hệ qua thông tin sau:
HỆ THỐNG BỆNH VIỆN ĐA KHOA TÂM ANH
Chuyển phôi thất bại là kết quả không ai mong muốn, nhưng không phải là điểm kết thúc của hành trình tìm con. Việc chuẩn bị kỹ lưỡng từ sức khỏe người mẹ, nâng cao chất lượng phôi và tối ưu điều kiện tại nội mạc tử cung không chỉ giúp tăng cơ hội thành công, có con khỏe mạnh, mà còn tiết kiệm chi phí và thời gian cho người bệnh.
